Παρασκευή 27 Ιανουαρίου 2012

Τι Πάει Στραβά στις Συνομιλίες;

Με αρθρογραφία για τριάμισι χρόνια  για την παρούσα φάση των διαπραγματεύσεων («Πορεία χωρίς ανακοπή», «Ασυγχώρητα διαπραγματευτικά λάθη», «Ασήκωτες ευθύνες», «Μόνο ζημιές συσσωρεύονται» κ.ά.), τεκμηριώναμε ότι ο σχεδιασμός στο Πρόγραμμα Διακυβέρνησης όχι απλά θα αποτύχει –μακάρι να ήταν έτσι-, αλλά θα αποφέρει ζημιές. Ο σχεδιασμός προέβλεπε να ξεκινήσουν οι συνομιλίες με στόχο να καταλήξουν σε αποδεκτή λύση στην βάση των διακηρυγμένων αρχών, διαφορετικά, σε περίπτωση αδιεξόδου θα αναδεικνύονταν έτσι η αδιαλλαξία και οι ευθύνες της Τουρκίας, με ανάλογες πιέσεις της διεθνούς κοινότητας. Ούτε λύση στη βάση αρχών προκύπτει, ούτε η Τουρκία στριμώχτηκε. Και η αποτυχία δεν οδηγεί στο σημείο εκκίνησης –αν γλυτώσουμε τελικά– αλλά επιδιώκεται να μας φορτώσουν βαρίδια που δόθηκαν ως «δώρα» εκ μέρους του Προέδρου. Τα γράφουμε αυτά για μην θεωρηθεί ότι κάνουμε σήμερα αναλύσεις εκ των υστέρων.
Ομολογουμένως, είναι τεράστιες οι δυσκολίες για οποιονδήποτε Ε/κ  συνομιλητή που στοχεύει σε αποδεκτή λύση, αφού υπάρχουν καθοριστικοί παράμετροι που δεν ελέγχει η πλευρά μας. Ο διαπραγματευτής όμως οφείλει να διαμορφώσει  στρατηγική για την αποδεκτή λύση, αφού διασφαλίσει ότι στην περίπτωση αποτυχίας, δυνατόν να προσκομίσουμε κάποια κέρδη και απαραιτήτως δεν θα βρεθούμε σε χειρότερη θέση από το σημείο εκκίνησης. Ο σχεδιασμός στο Πρόγραμμα ήταν εξαρχής παιδαριώδης στη γραμμή της πολιτικής του καλού παιδιού. Στη συνέχεια, μετά την πλήρη αποκάλυψη (και με δική μου δράση) του βρώμικου δίδυμου Ντάουνερ-Πάσκο, η εμμονή στην ίδια γραμμή έγινε πλέον πολιτική του … μαννού παιδιού,  όπως χαριτολογώντας το περιγράφαμε.    
Κάθε διαπραγματευτής θέτει διάφορους στόχους που διαβαθμίζονται αναλόγως. Στην περίπτωση, απώτερος στόχος είναι η επίτευξη λύσης με βάση τις διακηρυγμένες προδιαγραφές, με πιθανό ενδεχόμενο η διαδικασία  να μην καταλήξει σε συμφωνία. Είναι η πλευρά μας -που πονεί- που διασφαλίζει απαραίτητα ότι σε περίπτωση αποτυχίας, δεν χειροτερεύει η αρχική θέση της. Αλλιώς, η πλήρης καταστροφή είναι θέμα χρόνου επειδή  ο αντίπαλος εύκολα αρνείται τις δικές μας ελάχιστες προδιαγραφές, όπως συνέβαινε για δεκαετίες και με κάθε αποτυχία, «φορτωνόμασταν» πρόσθετα βαρίδια. Ειδικά μετά την οδυνηρή εμπειρία του Σχ. Ανάν,  η έναρξη συνομιλιών υπήρξε ανεύθυνη αφού το στοιχειώδες εχέγγυο της 8ης Ιουλίου παραγκωνίστηκε. Το λάθος έγινε ασυγχώρητο με μια  διαπραγματευτική τακτική που λειτούργησε υποθέτοντας ότι η Τουρκία θα δεχτεί συμβιβασμό στα δικά μας ελάχιστα μέτρα, φοβούμενη το κόστος της αποτυχίας! Σήμερα, ούτε η «Χαραυγή» δεν μιλά για γώνιασμα της Τουρκίας.
Αδυνατούμε να διώξουμε τα κατοχικά στρατεύματα και τους έποικους, μπορούμε όμως να το απαιτούμε εντός διαπραγματεύσεων και παράλληλα εκτός ενδυναμώνουμε παντοιοτρόπως το Κυπριακό κράτος π.χ. αμυντικές συνεργασίες, ενταξιακές της Τουρκίας, Ε.Ε., φυσικό αέριο και κάθε δυνατότητα προώθησης του Κυπριακού κράτους. Στην πραγματικότητα, η Τουρκία επιθυμεί «λύση» να μας υποτάξει στο άρμα της και ως τότε εξυπηρετείται με το φάγωμα χρόνου. Μια διαπραγμάτευση για λύση ΔΔΟ βάσει αρχών που διαμορφώνουν αποδεκτό περιεχόμενο, δυνατόν να επιτευχθεί εφόσον η Τουρκία το θελήσει! Η εμμονή σε αυτό το μονόδρομο εύκολα καταλήγει στην καταστροφή. Η ηγεσία όφειλε να σχεδιάζει την παράλληλη ενδυνάμωση της Κυπριακής Δημοκρατίας, ιδίως μετά τις δυνατότητες από το 2003 και έκτοτε. Για παράδειγμα, οι Τ/κ ως νόμιμοι πολίτες στην Κυπριακή επικράτεια (ελεύθερα και κατεχόμενα) έχουν ίδια δικαιώματα και υποχρεώσεις που επιβάλλει η νομιμότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό δεν  συμβαίνει στην πράξη αλλά αναγνωρίζουμε «Επιτροπή» αποζημιώσεων (!), ταυτότητες ψευδοκράτους, άδειες οδήγησης, αποδεχόμαστε έποικους  κ.ά. Έχουμε ανάγκη από τέτοιο Σχέδιο Β΄ για ενδυνάμωση της ΚΔ που να λειτουργεί ως αντιστάθμισμα στην άρνηση της Τουρκίας για συμβιβασμό. Αυτό άλλωστε προστάζει η σωστική επιλογή για απόρριψη του Σχ. Ανάν με ένταξη στην Ε.Ε. που μας προσέδωσε την ευκαιρία αιώνων με το φυσικό αέριο. Όλα θα εξανεμιστούν στην βάση της ίδιας αποτυχημένης γραμμής.
Κώστας Μαυρίδης                                                          mavrides@ucy.ac.cy

Παρασκευή 13 Ιανουαρίου 2012

Η Μέρα της Αποκάλυψης (2)

Μετά την εμπειρία του Σχ.  Ανάν,  ο τότε Πρόεδρος της Δημοκρατίας Τ. Παπαδόπουλος κατάφερε τη Συμφωνία της 8ης Ιουλίου η οποία προνοούσε ουσιαστική προεργασία για να ξεκαθαρίσει η βάση των διαπραγματεύσεων, προτού ξεκινήσουν πάλι. Αν συνυπολογιστεί ότι η Κυπριακή Δημοκρατία και ο ίδιος δεχόταν την μεθοδευμένη πολεμική ξένων δυνάμεων, ιδίως των Τουρκο-Εγγλέζων με την προτροπή και συνέργεια δικών μας, η Συμφωνία εκείνη ήταν όντως επίτευγμα. Γνωστοί πολιτικοί του ΔΗΣΥ την χλεύαζαν και καλούσαν τον παραμερισμό της, ωστόσο η συμφωνία έλαβε την στήριξη όλων των Μονίμων Μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας/ΟΗΕ που καλούσε την Τουρκία να συμμορφωθεί και να την εφαρμόσει. Εκείνη λοιπόν η συμφωνία λειτουργούσε ως ασφαλιστική δικλείδα για έναρξη συνομιλιών.

Με την ανάληψη της Προεδρίας από τον Δ. Χριστόφια και την διαπραγματευτική του ομάδα, η συμφωνία παραμερίστηκε και οι συνομιλίες ξεκίνησαν με τον Πρόεδρο του ΔΗΣΥ να ζητά γρηγορότερα ανοίγματα στον κατήφορο. Όταν αποκαλύφθηκε πλήρως ο ρόλος του βρώμικου δίδυμου Ντάουνερ-Πάσκο, που εξαρχής τεκμηριώσαμε ότι δρομολόγησαν διαδικασία για να εγκλωβίσουν την Ε/κ σε φοβερά διλήμματα που θα της προκαλούσαν μόνο κόστος, όποια και αν ήταν η επιλογή, η εν λόγω ηγεσία έμεινε στον κόσμο της. Ψευτιές δημόσια, παρεμβάσεις σε Ευρωπαίους Δικαστές, συνωμοσίες και εχθρική στάση σε συνεννόηση  ορισμένες φορές με τους Τούρκους, όπως αποκαλύψαμε βάσει αυθεντικών εγγράφων, δεν άλλαξαν την πορεία της πλευράς μας. Η μετέπειτα στάση του Ντάουνερ επιβεβαίωνε τον αρχικό σχεδιασμό, ενώ η διαπραγματευτική ομάδα ακολουθούσε παθητική σιωπή  και ο Ν. Αναστασιάδης εξοργιζόταν -όχι εναντίον του Ντάουνερ- αλλά επειδή η αποκάλυψη της συνωμοσίας δεν γινόταν με σωστό τρόπο!   

Έκτοτε, δόθηκαν αρκετές ευκαιρίες στην Ε/κ ηγεσία να προλάβει το επικείμενο πρόβλημα και να περιορίσει τις ζημιές. Καμιά ουσιαστική αντίδραση, όταν ο Ταλάτ κόμιζε τις προτάσεις της Τουρκίας και τις κατέθετε αυτούσιες στις διαπραγματεύσεις, που κατά τα άλλα ήταν … κυπριακής ιδιοκτησίας. Καμιά ουσιαστική αντίδραση, αλλά συμμετοχή στα στημένα πανηγύρια του Ντάουνερ στο οδόφραγμα του Λιμνίτη και ανοχή στο κόκκινο χαλί που στρώθηκε στο Γ.Γ. του ΟΗΕ μπροστά στο «προεδρικό» στα κατεχόμενα. Καμία ουσιαστική αντίδραση, όταν ο Έρογλου έθετε νέες απαιτήσεις και υπαναχωρούσε και όταν η Τουρκία παρέμβαινε με πολεμικά πλοία και αεροσκάφη ενάντια στα κυριαρχικά μας δικαιώματα απειλώντας κράτος μέλος του ΟΗΕ και της Ε.Ε.
Πρόσφατο ομότιτλο άρθρο μου αναφερόταν με αγωνία στην «Μέρα της Αποκάλυψης» που πλησιάζει, οπόταν η Ε/κ πλευρά θα επωμιστεί μόνο κόστος. Περίπτωση για κέρδος και γώνιασμα της Τουρκίας όπως καταγραφόταν στο Πρόγραμμα Διακυβέρνησης δεν υπάρχει. Το σκηνικό μυρίζει νέο 2004 με διαφορετικό λεκτικό (π.χ. η λέξη επιδιαιτησία δεν επιτρέπεται) και διαφορετικούς κομπάρσους (π.χ. ο Ντε Σόττο αντικαταστάθηκε με το Ντάουνερ). Ίδιος όμως παραμένει ο κεντρικός σχεδιασμός για να εγκλωβιστεί η Ε/κ πλευρά ώστε να της αφαιρεθεί κάθε συγκριτικό πλεονέκτημα που απέκτησε για αξιοποίηση της Ε.Ε. μαζί με την προοπτική από το φυσικό αέριο. Ο σχεδιασμός τους είναι είτε η Κυπριακή Δημοκρατία να αντικατασταθεί με ένα ανανικού τύπου συνεταιρισμό, είτε να αυτοπεριοριστεί φοβισμένη το κόστος αντίδρασης. Εμείς ούτε χαιρεκακούμε, ούτε ενεργούμε με βάση κάποιο κομματικό συμφέρον ή τις επόμενες προεδρικές εκλογές. Επαναφέρουμε το θέμα με την δέσμευση ότι ο Πρόεδρος θα έχει την ολόπλευρη στήριξή μας, αν κάνει το σωστικό βήμα έστω και τώρα, ενάντια στις απειλές και τους εκβιασμούς. Την στήριξη θα την προσφέρει ο μεγαλόψυχος λαός, τούτος ο λαός που στην κρίσιμη ώρα του 2004 είχε την διορατικότητα που επαγγελματίες πολιτικοί δεν είχαν. Κάποιοι εντός προφανώς θέλουν τον Πρόεδρο να συνεχίσει και να υποκύψει όπως ήταν και η αρχική τους θέση. Άλλωστε, τους εξυπηρετεί ενόψει προεδρικών. Εμείς θέλουμε να γλυτώσει η Κύπρος.
Κώστας Μαυρίδης                                       mavrides@ucy.ac.cy

Πέμπτη 5 Ιανουαρίου 2012

Έκνομη Πολιτική Ορολογία

Σε ορισμένες ευρωπαϊκές χώρες άρνηση της Αρμενικής γενοκτονίας που η Τουρκία διέπραξε τιμωρείται. Εκείνος που αρνείται το έγκλημα, διαπράττει αδίκημα και αντιμετωπίζει τον Νόμο της χώρας. Πρόσφατα, το θέμα επανήλθε στο προσκήνιο με προώθηση στην Γαλλία παρόμοιας νομοθεσίας. Αποδεδειγμένα, η φθορά του χρόνου δίνει ευκαιρία σε επιτήδειους να εκμεταλλευτούν συγκυρίες και τυχόν δύναμη τους –χρηματική, πολιτική κ.ά.-  για να στρεβλώσουν ή απαλείψουν ιστορικές πραγματικότητες που δεν εξυπηρετούν τις σημερινές πολιτικές τους επιδιώξεις. Άλλωστε, η Τουρκία χρηματοδοτεί διάφορα κέντρα στις ΗΠΑ για να λαμβάνει αντιπαροχή «επιστημονικές» δήθεν μελέτες που την εξυπηρετούν πολιτικά.
Στην Κύπρο, η τουρκική εισβολή του ’74 και η συνεχιζόμενη κατοχή είναι ένα γεγονός καταγραμμένο και αποδεκτό με τα παράνομα κατοχικά παράγωγά του. Γεγονός διαπιστωμένο από αλλεπάλληλες αποφάσεις των (Ευρωπαϊκών) Δικαστηρίων της Κύπρου, της Ε.Ε., του Συμβουλίου της Ευρώπης και άλλων αποφάσεων/ψηφισμάτων διεθνών οργανισμών. Ανασκοπώντας εκθέσεις του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα, ξεχώρισα αναφορές όπως η πιο κάτω (δική μου μετάφραση):  «Η [Κυπριακή] Κυβέρνηση δεν είναι σε θέση να διασφαλίσει την υλοποίηση όλων των διεθνών της  υποχρεώσεων [και] της καθολικής εφαρμογής των ανθρωπίνων δικαιωμάτων σε ολόκληρη την επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας. Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι, από το 1974, η Κυβέρνηση εμποδίζεται από την άσκηση αποτελεσματικού ελέγχου στο ένα τρίτο της επικράτειας της ως αποτέλεσμα της παράνομης ξένης στρατιωτικής κατοχής…».
Ομολογουμένως, είναι αξιοθαύμαστο που σε πρόσφατα έγγραφα του ΟΗΕ χρησιμοποιείται ακόμη φρασεολογία που παραπέμπει σε παράνομη [τουρκική] ξένη στρατιωτική κατοχή μέρους της επικράτειας της Κυπριακής Δημοκρατίας, την στιγμή που υπάρχουν πολιτικοί και κρατικοί αξιωματούχοι που αποφεύγουν αναφορές σε τουρκική κατοχή, κατοχικό ηγέτη και κατοχικό καθεστώς. Αντιθέτως, υιοθετούν λεκτικό που αλλοιώνει αφενός την ουσία του κυπριακού προβλήματος ως προβλήματος παράνομης εισβολής και κατοχής κυρίαρχου κράτους  μέλους της Ε.Ε. και του ΟΗΕ και από την άλλη, αντιστρατεύεται λεκτικά την νομιμότητα του κράτους και την ορολογία που επιβάλλεται.     
Επισημαίνεται πως η χρήση «γκρίζου»/«ουδέτερου» λεκτικού ώστε το γεγονός να αποχτά αποχρώσεις και εκδοχές, πρωτοεμφανίστηκε μεθοδευμένα στα «επαναπροσεγγιστικά» σεμινάρια που χρηματοδοτούσαν ξένες πρεσβείες π.χ. η εισβολή να γίνει «τα γεγονότα του 74», οι έποικοι να γίνουν μετανάστες κ.ά. Τελικά, εκείνο που περιγράφει με ακρίβεια  την πραγματικότητα (η εισβολή και κατοχή), μέσα από την αλλοίωση του λεχτικού αρχίζει να φαίνεται απλά η μια εκδοχή, ανάμεσα σε άλλες και αντίθετες.  
Η σημερινή Υπουργός Εμπορίου που εκ καθήκοντος υποχρεούται να προασπίζεται την νομιμότητα και την κυριαρχία του Κυπριακού κράτους, το 2008 συνέγραψε (με δύο άλλα πρόσωπα) μελέτη που εκδόθηκε από το PRIO, στην οποία μελέτη το λεκτικό είναι χειρότερο από ουδέτερο αφού η μεν Κυπριακή Δημοκρατία υποβαθμίζεται, ενώ το κατοχικό καθεστώς αναβαθμίζεται. Συγκεκριμένα, ο όρος Κυπριακή Δημοκρατία δεν υπάρχει. Στη σελ. 59, γίνεται αναφορά σε υποχρεώσεις που έχει το «νότιο μέρος της νήσου», πράγμα που προφανώς περιγράφει την Κυπριακή Δημοκρατία και οι κρατικές υπηρεσίες αναφέρονται (σελ. 66) ως Κύπρος-νότος. Από την άλλη, τα όργανα του κατοχικού καθεστώτος χωρίς καν εισαγωγικά  αναφέρονται ως Κύπρος-βορράς. Αν η φθορά στην χρήση τέτοιου έκνομου λεχτικού συνεχιστεί,  σε 10 ή 20 χρόνια η εισβολή και κατοχή δεν θα είναι αυτονόητα.
Μια νομοθεσία που θα απαγορεύει την δημόσια χρήση ορολογίας που αναιρεί την αυτονόητη νομιμότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας ή αναβαθμίζει το κατοχικό καθεστώς είναι δυστυχώς σήμερα επιβεβλημένη. Δεν είναι απλά πολιτικό το θέμα. Είναι και θέμα σεβασμού της κοινωνίας. Αν κάποιοι δεν τρέφουν τον ελάχιστο σεβασμό, η νομοθεσία μπορεί να προστατέψει την κοινωνία και να αποτρέψει τα χειρότερα.  Για να προλάβουμε κάποιον που δυνατόν να προβάλει την … ατομική ή ακαδημαϊκή ελευθερία, επισημαίνουμε ότι δεν είναι κανένας πάνω από την νομιμότητα. ΚΑΝΕΝΑΣ.

Κώστας Μαυρίδης                            mavrides@ucy.ac