"ΕΠΙΛΟΓΕΣ ΚΑΙ ΑΠΟΦΑΣΕΙΣ ΣΤΗΝ ΩΡΑ ΤΟΥΣ!"

Ο πιο πάνω τίτλος είναι από αρθρογραφία μου επί Κυβέρνησης Δ. Χριστόφια για την ασυγχώρητη καθυστέρηση στη λήψη μέτρων για την οικονομία, με τα προβλήματα να υπερδιογκώνονται. Με τον ίδιο τίτλο επανήλθα μετά τα συμβάντα Μάρτιο 2013 λόγω καθυστέρησης στην υιοθέτηση ορθολογιστικών μέτρων βάσει της νέας πραγματικότητας εντός μνημονίου. Επειδή οι εκάστοτε προτάσεις πρέπει να υλοποιούνται στην ώρα τους για να φέρουν το προσδοκούμενο αποτέλεσμα, προτείναμε μέτρα που εξαρτώνται από τα χέρια μας για ενδυνάμωση της κοινωνίας και οικονομίας, με στόχο την ορθολογιστική αλλαγή της επικρατούσας αντίληψης με παράλληλη ενδυνάμωση του τραπεζικού συστήματος.
Παραθέτω συνοπτικά τις κύριες εισηγήσεις (αλληλοσυνδεόμενες και μέρος ενός συνολικού πλαισίου πολιτικής): α) Παρέμβαση για ταυτόχρονη μείωση καταθετικών και δανειστικών επιτοκίων β) Σύσταση Εξώδικου Μηχανισμού Επίλυσης Τραπεζικών Διαφορών ώστε να ομαλοποιούνται προβληματικά δάνεια (προσώπων και επιχειρήσεων) χωρίς δικηγόρους και δικαστήρια γ) Ακύρωση των καταχρηστικών προνοιών και πρακτικών (όπως επιβάλλει η σχετική Ευρωπαϊκή Οδηγία) που ασκούνται από το τραπεζικό σύστημα για χρόνια στην Κύπρο δ) Προώθηση της προπληρωμής μέρους των δανείων με μετρητά, έναντι αφαίρεσης τόκων για να υπάρξει εισροή χρημάτων προς το τραπεζικό σύστημα χωρίς φόβο νέου κουρέματος και ε) απονομή δικαιοσύνης. Τα πλεονεκτήματα πολλά και ουσιαστικά με μείωση επιτοκίων, αύξηση ρευστότητας, ανταγωνισμό, σταθεροποίηση τραπεζικού συστήματος, ενδυνάμωση της εμπιστοσύνης κ.ά. Παραθέτω ενδεικτικά μια πρόταση από το τότε σχετικό κείμενο: «Σε σχέση με τα προβληματικά δάνεια η αντίληψη για επικείμενη μαζική εκποίηση ακινήτων (δεν έχει σημασία αν οι εκποιήσεις θα συμβούν σε 2 ή 3 χρόνια) θα συντρίψει τις τιμές ακινήτων γενικότερα με πολλαπλές αρνητικές επιπτώσεις από ΤΩΡΑ, επειδή έτσι λειτουργεί η οικονομία.» Για ενάμιση χρόνο έγιναν άλλα και ΤΙΠΟΤΑ από τα πιο πάνω. Σήμερα, κάποιες εισηγήσεις μας προβάλλονται από κόμματα και φορείς αλλά και άτομα που έκαναν τα πάντα για να μην υιοθετηθούν.
Μετά τον Μάρτιο 2013 (κούρεμα καταθέσεων), μεθοδεύτηκε ο … «νέος διχασμός» με το πρώτο σχέδιο κουρέματος (που συμφώνησε και στήριζε η Κυβέρνηση αλλά απέρριψε η Βουλή) και το δεύτερο σχέδιο που υιοθετήθηκε μετά από μια βδομάδα. Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα με δηλώσεις Μ. Ντράγκι ξεκαθάρισε ότι το πρώτο σχέδιο κουρέματος κρίθηκε λανθασμένο και ακυρώθηκε αμέσως την επόμενη μέρα σε συνεδρία του Eurogroup. Η ακύρωση ήταν γνωστή ΜΟΝΟ στην Κυβέρνηση η οποία επέτρεψε να εξελιχθεί στην Κύπρο ένα επικοινωνιακό παιγνίδι ότι υπήρχε πρώτο σχέδιο, που απορρίφθηκε από την Βουλή και έτσι καταλήξαμε στο δεύτερο. Έκτοτε, ο ίδιος ο Πρόεδρος επεσήμανε δημόσια ότι το πρώτο ήταν καλύτερο αλλά απορρίφθηκε από την Βουλή που … ευθύνεται για πολλές συμφορές. Στην πραγματικότητα, πρώτο σχέδιο ως επιλογή δεν υπήρξε. Το πρώτο σχέδιο ακυρώθηκε μερικές ώρες μετά που συμφωνήθηκε κατόπιν συνεδρίας του Eurogroup στην οποία συμμετείχε η Κυπριακή Κυβέρνηση. Βάσει των γεγονότων, η ακύρωση του πρώτου σχεδίου αποσιωπήθηκε από την Κυβέρνηση για να απορριφθεί από την Βουλή η οποία πλέον κατηγορείται ότι «αν το αποδεχόταν τα πράγματα θα ήταν καλύτερα» σύμφωνα με το Προεδρικό και διάφορους παρατρεχάμενους. Πρόκειται για επικοινωνιακό τερατούργημα στην πλάτη της κοινωνίας που ακόμη χρησιμοποιείται ενάντια στην αλήθεια. Και δεν είναι θέμα διαφορετικής άποψης.
Ενώ λοιπόν εντός Κύπρου επικρατεί η εικόνα ενάντια στην ουσία, με το επικείμενο κούρεμα ακινήτων θα έχουμε αλυσιδωτές αρνητικές επιπτώσεις. Έτσι οι σχεδιαστές «λύνουν» και το πρόβλημα των αποζημιώσεων ελληνοκυπριακών κατεχόμενων μας περιουσιών. Στο Σχ. Ανάν οι αποζημιώσεις δημιουργούσαν τεράστιο χάσμα λόγω διαφοράς στις τιμές μεταξύ ελευθέρων περιοχών και κατεχομένων, που απαιτούσε δεκάδες δις ευρώ προς τους Ε/κ ιδιοκτήτες αλλά χρήματα δεν υπήρχαν. Τότε, επινοήθηκε η αυτοαποζημίωση με παροχή «ομολόγων» του ανανικού κρατιδίου στους Ε/κ ιδιοκτήτες. Τώρα, με την συντριβή των τιμών της γης στις ελεύθερες περιοχές, το χάσμα μειώνεται δραστικά και ως πρόβλημα εξουδετερώνεται. Δεν ξέρω αν τυχαία οι εγχώριοι σχεδιαστές των πρόσφατων επικοινωνιακών τερατουργημάτων ανήκουν όλοι στην τότε πλατφόρμα του ανανικού ΝΑΙ.
Κώστας Μαυρίδης - Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S and D) - costas.mavrides@europarl.europa.eu

ΠΟΛΙΤΙΚΕΣ ΣΚΟΠΙΜΟΤΗΤΕΣ ΣΤΙΣ ΚΗΔΕΙΕΣ ΑΓΝΟΟΥΜΕΝΩΝ

Οι συγγενείς κάθε νεκρού έχουν δικαίωμα να αποφασίζουν ποιος θα εκφωνήσει επικήδειο του αγαπημένου τους προσώπου. Ωστόσο, εδώ και καιρό παρατηρείται ένα αρνητικό φαινόμενο, ιδίως στις κηδείες οστών αγνοουμένων. Ενώ οι κοντινοί συγγενείς βιώνουν το πένθος τους -μέσα και από την λύτρωση του τέλους της αβεβαιότητας για την τύχη του αγαπημένου τους-, στην κηδεία αιωρείται μια συγκαλυμμένη κομματικοποίηση της ιεροτελεστίας, ενάντια στον υπέροχο λόγο της ψαλμωδίας. Δυστυχώς, σε ένα κυριολεκτικά ιερό θέμα, έχουν εισχωρήσει πολιτικές σκοπιμότητες. Αυτό με βάση τις πράξεις και όχι τις .. θεωρίες και τα επικοινωνιακά παίγνια των πολιτικών.
Την βδομάδα που πέρασε, παρευρέθηκα σε κηδείες αγνοουμένων (όπως συνήθιζα προτού εκλεγώ) και παρατήρησα έντονα το στοιχείο της πολιτικοποίησης. Στο Δάλι, ο επικήδειος λόγος του Προέδρου της Δημοκρατίας δεν ήταν συνενωτικός αλλά διχαστικός προκαλώντας δημόσιες αντιπαραθέσεις και ανακοινώσεις. Στον επικήδειο ο Πρόεδρος επεσήμανε ξανά την αποφασιστικότητα του να εργαστεί για λύση…! Φυσικά, για λύση εργάζεται σκληρά και ο Έρογλου και η Τουρκία όπως διατυμπανίζουν αλλά το ζητούμενο, πέραν από τα επικοινωνιακά και τις εντυπώσεις, είναι το περιεχόμενο της λύσης. Στον ίδιο χώρο ο Πρόεδρος εξέφρασε την απογοήτευσή του για την στάση των πολιτικών δυνάμεων που τον επικρίνουν διότι –κατά την άποψή του- το κάνουν χάριν μικροπολιτικών και άλλων σκοπιμοτήτων, που ο ίδιος με μεγαλοψυχία ανέχεται. Σε μια κηδεία ενός πεσόντα που δολοφόνησε η Τουρκία εν ψυχρώ, ο Πρόεδρος δεν εξοργίζεται που η τουρκική πλευρά αρνείται να συζητήσει όσα ο ίδιος θεωρεί πλήρως ξεκαθαρισμένα ως βάση των συνομιλιών. Ούτε εξοργίζεται που η Τουρκία και ο κατοχικός ηγέτης συζητούν μόνο τι θα πάρουν... Αυτά σε ένα επικήδειο ενός πεσόντα του 1974 όπου αναμένεται να λεχθεί το ύστατο χαίρε προς τον νεκρό και τιμώμενο μετά από 40 χρόνια.
Στην πραγματικότητα, εκείνος που εμποδίζει τη λύση δεν είναι όσοι διαφωνούν με τον Πρόεδρο. Αν όλοι χειροκροτούσαμε για κάθε λέξη και κίνηση του (όπως επιδιώκει ο επικοινωνιακός του περίγυρος και κάνουν διάφοροι που επιζητούν την εύνοια της εξουσίας), δεν θα άλλαζε στάση η Τουρκία. Ακόμη και αν τον σπρώχναμε σε γρήγορα και μεγαλύτερα ανοίγματα προς την Τουρκία (όπως ο ίδιος εξωθούσε επικριτικά τον Δ. Χριστόφια), η Τουρκία δεν θα έκανε ούτε ένα βήμα υποχώρησης. Δείγμα των επικοινωνιακών παιγνιδιών που επικρατούν είναι και το εξής. Όταν τον Φεβρουάριο 2014 προέκυψε το κοινό ανακοινωθέν με τον Έρογλου, ο Πρόεδρος είχε τότε καλωσορίσει τις διαφωνίες και επικρίσεις επειδή υπηρετούν τα συμφέροντα της Κύπρου και τον ενδυναμώνουν! Άλλα τότε και άλλα σήμερα. Προφανώς, ο επικοινωνιακός του περίγυρος αξιολογεί ανάλογα τις ανάγκες για μεταλλάξεις και στη συνέχεια ο ίδιος τα υιοθετεί και τα προβάλλει. Αν δεν μπορούν να αντισταθούν σε τέτοιες επικοινωνιακές μεθοδεύσεις, τουλάχιστον ας σεβαστούν τους νεκρούς του 74. Πάντως, αν κάποιος ανέχτηκε καταστάσεις και απρέπειες, είμαστε όσοι θέτουμε τις κηδείες πεσόντων του 74 πάνω από μικροπολιτικές και σκοπιμότητες. Ομολογώ ότι ένας λόγος που παραθέτω τον προβληματισμό αυτό είναι γιατί δεν είμαι βέβαιος αν έπραξα σωστά που τα άκουσα και παρέμεινα στη θέση μου συγκαταβατικά και με επιείκεια.
Μπορεί ο κομματικός φανατισμός στην Κύπρο και αλλού, να επιτρέπει σε κάποιον να θεωρητικολογεί για ενότητα και στην πράξη να μηχανεύεται τεχνάσματα για να πλήξει όσους διαφωνούν μαζί του (που κατά τα άλλα τον ενδυναμώνουν!). Όμως, αλλού δεν έχουν κηδείες οστών αγνοουμένων μετά από 40 χρόνια. Και ποιος θα διασφαλίσει ότι τέτοιες κηδείες δεν θα αμαυρώνονται με τέτοιες συμπεριφορές; Αν ο Πρόεδρος αδυνατεί να αντιληφθεί ότι " η πιο ιερή στιγμή της θεωρίας είναι η πράξη» (όπως περίφημα το έθεσε ο Καζαντζάκης στην Ασκητική του), προσδοκώ ότι οι σκεπτόμενοι πολίτες -ανεξαρτήτως τι ψηφίζουν- θα το απαιτήσουν.
Κώστας Μαυρίδης – Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S&D)mavrides@ucy.ac.cy

ΠΟΙΟΣ ΘΑ ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΤΕΙ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ;

Στην Κύπρο, μεγάλος χαμένος τα τελευταία χρόνια υπήρξε η επιστήμη της οικονομίας. Όχι λόγω των πολιτικών προσώπων που μολύνουν με δογματικές απόψεις θέματα που έπρεπε να αναλυθούν επιστημονικά. Αυτό συμβαίνει συχνά και αλλού, εντός και εκτός Ε.Ε. Το κυπριακό φαινόμενο έγκειται στο ότι μια δογματική αντίληψη της οικονομίας -που στην πράξη υπηρετεί τα εμπεδωμένα συμφέροντα μεγαλοεπιχειρηματιών και τραπεζών-, έχει επικρατήσει ως η μοναδική επιστημονική λογική για αντιμετώπιση της κατάστασης. Κι έντεχνα και μεθοδευμένα αυτοπροβάλλεται ως η επιστημονική θεώρηση των πραγμάτων απέναντι στον δογματισμό της αριστεράς, χωρίς άλλες επιλογές. Στην Κύπρο, η θεωρία αυτή εκφράζεται από το προεδρικό οικονομικό συμβούλιο που υπηρετεί πολιτικά τους στόχους του Προεδρικού.
Ο στόχος για πολιτικές που υπηρετούν το συνολικό συμφέρον της κοινωνίας, εξυπακούει επιλογές. Στην Κύπρο, η ως άνω σχολή σκέψης περί οικονομίας εναποθέτει το συμφέρον της κοινωνίας στις επιλογές της … αγοράς, εν μέσω μιας πρωτοφανούς οικονομικής αθλιότητας. Μιλάνε για επιλογές της αγοράς και στην πραγματικότητα, εννοούν να αφήσουμε στις τράπεζες να κάνουν τις επιλογές. Ενώ, είναι παραδεκτό ότι υπό ορισμένες συνθήκες υφίσταται επιλογή μεταξύ πληθωρισμού και ανεργίας, ή μεταξύ φτώχειας και ελάχιστου κατώτατου μισθού. Για τους δογματικούς του Προεδρικού, τέτοιες επιλογές αποτελούν εξ ορισμού αυταπάτη.
Πρόσωπα που λόγω επιστημονικής/ακαδημαϊκής ιδιότητας, όφειλαν να προασπιστούν την επιστήμη, προσαρμόστηκαν στην εξουσία χάριν ωφελημάτων (διορισμοί, πολιτική δράση, προβολή στα ΜΜΕ κ.ά.). Άλλοτε, στρέβλωσαν επιστημονικούς κανόνες και ταύτισαν το δημόσιο συμφέρον με το ιδιωτικό. Υπήρξε περίπτωση που δύο της ίδιας θεωρίας -μέλη του προεδρικού συμβουλίου οικονομίας- φιλοξενούνταν το ένα βράδυ ο ένας και το άλλο ο άλλος στις ειδήσεις δύο τηλεοπτικών σταθμών και έλεγαν το ίδιο πράγμα. Ο μέσος πολίτης εύλογα θα θεωρούσε όσα παρέθεταν ως την μοναδική επιστημονική λογική, απέναντι στον δογματισμό της αριστεράς. Φυσικά, οι ίδιοι γνωρίζουν την αδυναμία τους και φροντίζουν να είναι μόνοι τους ή να αντιπαρατίθενται μόνο με την αριστερά ώστε να διασφαλίζουν την νίκη...
Με τέτοιες θεωρίες, φορτώθηκαν αρκετά δις ζημιές των τραπεζών στις πλάτες της αθώας κοινωνίας χωρίς ουσιαστικά αντισταθμιστικά μέτρα υπέρ του πολίτη που καταπλακώθηκε από τα χρέη. Και συνεχίστηκε να λειτουργεί ένα πλαίσιο νομιμότητας εις βάρος των πολιτών και υπέρ των τραπεζών. Κι έγινε παρέμβαση για μείωση των καταθετικών επιτοκίων μετά το κούρεμα (Απρίλιο 2013), αλλά έκτοτε κάθε ενέργεια για μείωση των δανειστικών επιτοκίων, για ακύρωση καταχρηστικών/παράνομων προνοιών και πρακτικών και χρεώσεων, θεωρείται επιστημονικά λάθος.
Στην Κύπρο, εκτός από τις δογματικές θεωρίες της αριστεράς, έχουμε και τις δογματικές θεωρίες της δεξιάς. Τι θα γινόταν στην Κύπρο αν κάποιος σύστηνε την καθιέρωση ελάχιστου κατώτατου μισθού για το σύνολο των επαγγελμάτων (και όχι 5-6 που είναι τώρα); Μια τέτοια σύσταση θα προκαλούσε κύμα αντιδράσεων από φορείς εργοδοτών που θα θίγονταν τα συμφέροντα τους. Φυσικά, πρόθυμοι θεωρητικοί με τον μανδύα της επιστήμης θα εξηγούσαν (χωρίς αντίλογο) πόσο επιστημονικά σωστοί είναι οι φορείς των εργοδοτών. Μιλάμε για τους ίδιους επιστήμονες που στο πρώτο Eurogroup (2013) δεν αντιλήφθηκαν το τεράστιο επιστημονικό λάθος για κούρεμα των εγγυημένων καταθέσεων.
Παρεμπιπτόντως, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ) κάλεσε πρόσφατα την αμερικανική Κυβέρνηση να αυξήσει τον κατώτατο μισθό για να περιορίσει την φτώχεια. Η σύσταση του ΔΝΤ βασίστηκε σε δύο εκτιμήσεις. Η επαναφορά της οικονομίας σε επίπεδο πλήρους απασχόλησης πρόκειται να καθυστερήσει μερικά χρόνια και ο πληθωρισμός δεν είναι κίνδυνος. Παρά τις όποιες διαφορές , για την Κύπρο και την Ε.Ε. ισχύουν και τα δύο σε μεγαλύτερο βαθμό. Όποιος δεν πάσχει από δογματισμό κατανοεί το σημαντικό και ορθολογιστικό. Όποιος θέλει άλλα θα βρίσκει κάτι ασήμαντο για να παρελαύνει ως ο εκπρόσωπος της επιστήμης, ενόσω τα ΜΜΕ το επιδιώκουν και η κοινωνία το ανέχεται.
Κώστας Μαυρίδης – Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S and D Group) mavrides@ucy.ac.cy

ΔΗΜΟΣΙΟ ΣΥΜΦΕΡΟΝ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΕΣ

Η κυβερνητική πολιτική που εκφράζεται από το Προεδρικό, το ΔΗΣΥ, το Υπ. Οικονομικών, τώρα και την Κεντρική Τράπεζα, βασίζεται στην θεωρία της ελεύθερης οικονομίας βάσει της οποίας το κράτος δεν παρεμβαίνει για να αλλοιώσει τις δυνάμεις της αγοράς αλλά τις αφήνει μόνες τους να διαμορφώνουν το σκηνικό της οικονομίας. Έτσι, σύμφωνα με την θεωρία, η ελεύθερη αγορά καταλήγει στις βέλτιστες επιλογές για την κοινωνία όλη. Αυτός ο κανόνας λειτουργεί σε συνθήκες ομαλότητας και ανταγωνισμού, όπως άλλωστε προϋποθέτει η ίδια η θεωρία. Δεν ξέρω σε ποια πανεπιστήμια φοίτησαν οι πιο πάνω εκφραστές της, αλλά οι ανυποψίαστοι αναγνώστες πρέπει να ξέρουν ότι στην επιστήμη της οικονομίας (όπως διδάσκεται στις ΗΠΑ, την πρωτεύουσα του καπιταλισμού), η εν λόγω θεωρία είναι απλά μια πολιτική σχολή σκέψης. Και σίγουρα δεν αποτελεί την επιστήμη της οικονομίας όπως επικράτησε στην Κύπρο λόγω των αλλεπάλληλων ανακυκλώσεων στα ΜΜΕ των ίδιων … ειδικών οι οποίοι χωρίς αντίλογο (πέραν από τα πεπαλαιωμένα της αριστερής προσέγγισης), τρέχουν στο γήπεδο … και νικούν μόνοι τους. Στην πραγματικότητα, η επιστήμη ορίζει ότι σε περιπτώσεις ανωμαλίας, όπου το κόστος και όφελος στην κοινωνία δεν είναι αυτό που καταλήγουν οι δυνάμεις της ελεύθερης αγοράς, η παρέμβαση είναι επιβαλλόμενη. Να το θέσουμε απλά. Λόγω των πρωτόγνωρα ανώμαλων συνθηκών στην Κύπρο με το κούρεμα καταθέσεων, το κόστος και όφελος για την οικονομία και την κοινωνία ως σύνολο, δεν είναι αυτό που επιλέγουν οι τράπεζες από μόνες τους.
Τις τελευταίες μέρες βλέπουμε πρωτοφανείς δηλώσεις από τους πιο πάνω, που μάλιστα πριν 3 χρόνια θεωρούσαν το τραπεζικό σύστημα υπόδειγμα προς μίμηση. Για παράδειγμα, ο Πρόεδρος του ΔΗΣΥ χαρακτήρισε τώρα εγκληματική την αμέλεια του τραπεζικού συστήματος να μην προχωρά σε αναδιαρθρώσεις στα βιώσιμα δάνεια. Και πρόσθεσε ότι η αμέλεια αυτή εγκυμονεί κινδύνους για την προσπάθεια για ανάκαμψη της οικονομίας. Ακολούθησε με δήλωση του τις προάλλες ο Υπ. Οικονομικών (που ανέτρεψε την αντίληψη του αυτόματου πιλότου στην οικονομία όπου το τραπεζικό σύστημα επιβάλλει το δικό του ιδιωτικό συμφέρον) και κάλεσε τις τράπεζες να προχωρήσουν στις διεθνείς αγορές για να αντλήσουν κεφάλαια. Παρόμοιες δηλώσεις είχαμε και από την Κεντρική Τράπεζα και τον ΔΗΣΥ. Πως γίνεται ξαφνικά να ξέρουν οι εν λόγω πολιτικοί και αξιωματούχοι, ποια είναι η σωστή οικονομική ενέργεια που πρέπει να κάνει ο τραπεζικός τομέας; Δεν θα πρέπει να αφήσουμε τον τραπεζικό τομέα να επιλέξει μόνος του για το καλό μας(!), όπως έκανε μέχρι τώρα; Ξέρει καλύτερα ένας πολιτικός τι είναι το σωστό για τον ιδιωτικό τομέα των τραπεζών από τους ίδιους τους τραπεζίτες; Άλλαξαν ξαφνικά ιδεολογία;
Η εξήγηση είναι μάλλον πολύ απλή. Μόλις χτες αποκαλύφτηκε ότι η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών ενημέρωσε από τις αρχές Μαΐου 2014 τις κυπριακές τράπεζες (και προφανώς όλοι οι πάνω έγιναν κοινωνοί της εν λόγω απόφασης) ότι υποχρεωτικά θα έπρεπε οι τράπεζες να βρουν νέα κεφάλαια για τις ανάγκες τους που θα προκύψουν στον επικείμενο υπολογισμό των κεφαλαίων τους. Έτσι λοιπόν, γνωρίζοντας τις πρόσθετες ανάγκες κεφαλαίων ενόψει των επικείμενων ελέγχων των τραπεζών, ορισμένοι επέλεξαν να εμφανιστούν επικριτές και καθοδηγητές των τραπεζών και άλλοι προφήτες...
Η πραγματικότητα θα δείξει ότι απλά πρόκειται για μια πρόσκαιρη επικοινωνιακή παράσταση η οποία θα ξεφουσκώσει σύντομα και ότι δεν επικράτησε επιτέλους το δημόσιο συμφέρον πάνω από ιδεολογίες και ιδιωτικά συμφέροντα. Διαφορετικά, θα είχαν προχωρήσει ήδη προ καιρού σε παρόμοια παρέμβαση για μείωση στα δανειστικά επιτόκια, όπως έγινε για τα καταθετικά. Θα είχαν λειτουργήσει -αυτό που για χρόνια εισηγούμαστε- τον Εξώδικο Μηχανισμό Επίλυσης Τραπεζικών Διαφορών (ή Επίτροπο) παρέχοντας του τις ανάλογες εξουσίες για να ρυθμιστούν πολλές περιπτώσεις καταπλακωμένων από τα χρέη πολιτών και επιχειρήσεων. Θα είχαν προχωρήσει σε υποχρεωτικό νομικό πλαίσιο για αναδιάρθρωση των δανείων. Θα είχαν καταγγείλει τις καταχρηστικές και παράνομες πρακτικές των τραπεζών. Και τόσα άλλα.
Κώστας Μαυρίδης - Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S and D Group) - mavrides@ucy.ac.cy

ΚΑΤΑΓΓΕΛΙΑ ΓΙΑ ΕΠΟΙΚΙΣΜΟ

Την Δευτέρα (14/7/2014), μια πολύμηνη εργασία μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας κατέληξε στο Διεθνές Ποινικό Δικαστήριο («ICC» στη Χάγη) με καταγγελία εναντίον Τούρκων αξιωματούχων για διάπραξη εγκλημάτων πολέμου στο κατεχόμενο μέρος της Κύπρου. Στην Χάγη βρεθήκαμε, μεταξύ άλλων, η επικεφαλής του Νομικού Κέντρου Shurat-Ha Din (Μη Κερδοσκοπικός Οργανισμός με βάση το Ισραήλ που δραστηριοποιείται στην προσαγωγή εγκληματιών ενώπιον της δικαιοσύνης), ο Καθηγητής E. Kontorovich (Πανεπιστήμιο Northwestern-ΗΠΑ) και εγώ. Ο Οργανισμός Shurat-Ha Din παρείχε συμβουλές και συνέβαλε στην έρευνα και σύνταξη της καταγγελίας. Την καταγγελία υποβάλαμε ως ενδιαφερόμενα μέρη εγώ (και ως μέλος του Ευρωκοινοβουλίου) με την ομάδα Cypriots Against Turkish War Crimes (CATWR).
Η καταγγελία καλεί το Δικαστήριο να κινήσει έρευνα για τα συνεχιζόμενα εγκλήματα των Τούρκων στο έδαφος της Κυπριακής Δημοκρατίας. Η Κύπρος προσχώρησε στην δικαιοδοσία του Δικαστηρίου από την ίδρυσή του (2002) και ως εκ τούτου, οι καταγγελίες επικεντρώνονται με τεκμηρίωση στον εποικισμό και τη συνεχιζόμενη ανάπτυξη τουρκικών οικισμών στα κατεχόμενα έκτοτε. Η τουρκική κατοχή αποτελεί κατάφωρη επιχείρηση εποικισμού στη σύγχρονη εποχή, καθώς οι έποικοι από την τουρκική ενδοχώρα αποτελούν σήμερα περίπου το μισό του πληθυσμού στα κατεχόμενα. Ειδικότερα, η καταγγελία επικεντρώνεται στην συστηματική παραβίαση του Άρθρου 8(2)(b)(viii) του Καταστατικού του Δικαστηρίου, το οποίο απαγορεύει σε μια κατοχική δύναμη να μεταφέρει άμεσα ή έμμεσα πολίτες της σε κατεχόμενα εδάφη. Ο εποικισμός και άλλα εγκλήματα που διαπράττονται στο κατεχόμενο τμήμα της Κύπρου από Τούρκους αξιωματούχους δεν αποτελούν πολιτική διαφορά αλλά θέμα διεθνούς εγκλήματος κατά της ανθρωπότητας. Η καταγγελία αναμεταδόθηκε από διεθνή Πρακτορεία Ειδήσεων και άλλα ΜΜΕ (Associated Press, Washιgnton Post (ΗΠΑ), Le Μοnde (Γαλλία), Jerusalem Post (Ισραήλ στην αγγλική έκδοση), Τουρκικά ΜΜΕ κ.ά. Για την Κύπρο, μπορεί να κρίνει ο καθένας.
Στις 17/7/2014, τρεις μέρες μετά την υποβολή της καταγγελίας, ο Υπ. Εξ. της Κύπρου δημοσίευσε άρθρο για την «Ημέρα Διεθνούς Ποινικής Δικαιοσύνης» εξηγώντας «γιατί η Κύπρος συμμετέχει στον εορτασμό της επετείου», αλλά αποσιωπά την καταγγελία για εποικισμό. Το πρωτάκουστο είναι που δεν αναφέρει καν την λέξη εποικισμός. Το άρθρο 8 (Καταστατικό του Δικαστηρίου) ορίζει τον εποικισμό ως έγκλημα πολέμου με τρόπο ως να γράφτηκε για την Κύπρο σήμερα («The transfer, directly or indirectly, by the Occupying Power of parts of its own civilian population into the territory it occupies…»). Αλλά ως Υπ. Εξ. συμμετέχουμε «με υπερηφάνεια στον εορτασμό της επετείου και στη διεθνή εκστρατεία που επιδιώκει να υπογραμμίσει ότι “η Δικαιοσύνη είναι Σημαντική” – “Justice Matters”». Αλλά χωρίς να καταγγέλλουμε! Την ίδια μέρα, Κύπριος ευρωβουλευτής ανάρτησε πινακίδα καθώς μιλούσε στο Ευρωκοινοβούλιο με την φράση «Τερματίστε την κατοχή της Παλαιστίνης» και αναμένω να αναρτήσει το ίδιο για την κατοχή της Κύπρου. Επιπλέον την ίδια μέρα, δημοσιεύτηκαν οι πρωτοφανείς ύβρεις του Ερντογάν εναντίον του Ισραήλ για τους βομβαρδισμούς. Ο Ερντογάν προφανώς είχε ενημερωθεί για την καταγγελία εναντίον της Τουρκίας... Εκείνοι που ταξίδευαν από Ισραήλ προς Χάγη διά μέσου Κωνσταντινούπολης, ενημερώθηκαν την τελευταία στιγμή και άλλαξαν πτήσεις για να αποφύγουν τη σύλληψη. Απέναντι σε αυτά, υπάρχει η στήριξη από Τουρκοκύπριους που ζουν υπό κατοχή.
Τα πιο πάνω φανερώνουν κατά τρόπο οδυνηρό, ότι στην Κύπρο, η διαφορά μας δεν είναι θέμα πολιτικής αντίληψης. Αυτό είναι θεμιτό. Η διαφορά μας έγκειται σε κάτι πιο βαθύ. Πως λέγεται η πολιτική που ορίζει ότι το θύμα (η Κύπρος) δεν πρέπει να καταγγέλλει τον εγκληματία (την Τουρκία); Πως λέγεται η πολιτική που ορίζει ότι το θύμα πρέπει να απαιτεί ελευθερία για άλλους, όχι όμως για την δική του περίπτωση… Παρεμπιπτόντως, έχω την πεποίθηση ότι οι πολίτες με διορατικότητα θα εκτιμήσουν τι πραγματικά σημαίνει αυτή η «σύμπραξη» με το Ισραήλ. Ήδη, η δημοσιότητα το άξιζε.
Κώστας Μαυρίδης - Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S and D) - costas.mavrides@europarl.europa.eu

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑ'Ι'ΚΟ ΔΙΚΑΙΟ ΓΙΑ ΤΙΣ ΤΡΑΠΕΖΕΣ

Για χρόνια επιμένω ότι το τραπεζικό σύστημα βρίσκεται στην κορυφή του κυπριακού συγκροτήματος εξουσίας με καλύτερο παράδειγμα αυτής της αρρωστημένης κατάστασης την μαζική χρήση καταχρηστικών (δηλαδή παράνομων) προνοιών σε διάφορες συμβάσεις/συμφωνίες. Σε αυτές τις συμφωνίες περιλαμβάνονται και τα δάνεια που συνάπτουν οι τράπεζες με πελάτες τους φυσικά πρόσωπα (και όχι για επαγγελματικούς σκοπούς). Μια ματιά στις συμβάσεις και πρακτικές που οι κυπριακές τράπεζες χρησιμοποιούν, φανερώνει τον μαζικό καταχρηστικό χαρακτήρα τέτοιων προνοιών και πρακτικών με αναπόφευκτο το ερώτημα για το πώς καταφέρνει μια τέτοια κατάσταση να επιβιώνει για δεκαετίες.
Πάντως, αφορμή για το άρθρο αυτό υπήρξε η συμμετοχή μου ως πλήρες μέλος στην Επιτροπή Οικονομικής και Νομισματικής Πολιτικής του Ευρωκοινοβουλίου, όπου για πρώτη φορά συμμετέχει Κύπριος Ευρωβουλευτής. Η Επιτροπή αυτή, αντιλαμβανόμενη τον καταχρηστικό χαρακτήρα και τους κινδύνους για τους δανειολήπτες από τις πρακτικές που ακολούθησαν πολλά τραπεζικά ιδρύματα εντός της Ε.Ε., ζήτησε με Γνωμοδότησή της (2012) όπως τα τραπεζικά ιδρύματα παρέχουν εξατομικευμένες, πλήρεις και εύκολα κατανοητές πληροφορίες για τους κινδύνους που ενέχει ο δανεισμός σε ξένο νόμισμα τις οποίες να παρέχουν στον καταναλωτή πριν την σύναψη της συμφωνίας. Μαζί με άλλα, ζήτησε επίσης μηχανισμό προκειμένου να περιορίζουν τον κίνδυνο δυσμενών διακυμάνσεων των νομισμάτων στις εξοφλήσεις. Ταυτόχρονα, εντός του 2014, το Ευρωκοινοβούλιο διαπίστωσε «ανεύθυνες πρακτικές χορήγησης και λήψης δανείων» και προς τούτο εξέδωσε και σχετική Οδηγία που θα τεθεί σε ισχύ σε δύο χρόνια. Ωστόσο, η Οδηγία 93/13/ΕΟΚ (δηλ. Ευρωπαϊκή νομοθεσία που δεσμεύει ακόμη και τον τρόπο που πρέπει να ερμηνεύεται το γράμμα και το πνεύμα της εγχώριας νομοθεσίας) βρίσκεται σε ισχύ για δεκαετίες (!) στην Κύπρο και καθιστά τις καταχρηστικές πρόνοιες παράνομες και επομένως άκυρες, ιδίως σε δανειακές συμβάσεις στην Κύπρο. Ανάμεσα στα ΤΟΣΑ που περιέχει η συγκεκριμένη Ευρωπαϊκή Οδηγία είναι ότι οι συμβάσεις πρέπει να συντάσσονται με σαφή και κατανοητό τρόπο –ότι ο καταναλωτής πρέπει να έχει πράγματι την ευκαιρία να λάβει γνώση όλων των ρητρών/προνοιών και ότι σε περίπτωση αμφιβολίας πρέπει να υπερισχύει η πιο ευνοϊκή ερμηνεία για τον καταναλωτή (δανειζόμενο ή καταθέτη στην περίπτωση της τράπεζας). Είναι πάνω σε αυτή κυρίως τη βάση και προϋπόθεση, μαζί με άλλα, που στηρίχτηκε το Δικαστήριο της Ε.Ε. (30-4-2014) και έκρινε -στην πραγματικότητα επιβεβαίωσε την απόφαση των εγχώριων δικαστηρίων-, ότι ένα δάνειο σε ξένο νόμισμα (π.χ. σε ελβετικό φράγκο) πρέπει να προσαρμοστεί υπέρ του δανειολήπτη με βάση την αρχική ισοτιμία όταν συμφωνήθηκε (και όχι τη σημερινή). Επιμένω ότι η Οδηγία έχει τόσα πολλά υπέρ των καταναλωτών που θα έφερνε ανατροπή στην επικρατούσα αρρωστημένη εγχώρια κατάσταση π.χ. πρόνοια όπου δεν υπήρξε ατομική διαπραγμάτευση (π.χ. όταν έχει συνταχθεί εκ των προτέρων) είναι παράνομη και το βάρος της απόδειξης ότι για μια τυποποιημένη πρόνοια υπήρξε ατομική διαπραγμάτευση, το φέρει ο επαγγελματίας (δηλαδή η τράπεζα). Πρόνοιες που επιτρέπουν στον επαγγελματία/τράπεζα να τροποποιεί μονομερώς τους όρους της σύμβασης χωρίς σοβαρό λόγο ο οποίος να προβλέπεται στη σύμβαση, είναι παράνομες. Πόσες περιπτώσεις τέτοιες έχουμε στην Κύπρο (π.χ. αύξηση του επιτοκίου) χωρίς να υπάρχει σοβαρός λόγος ή χωρίς αυτός ο σοβαρός λόγος να προβλέπεται στη συμφωνία;
Είναι αξιοσημείωτο πως αντιμετωπίστηκαν παρόμοιες περιπτώσεις αλλού με βάση την προστασία της Οδηγίας 93/13 που στηρίζεται στην αντίληψη ότι ο καταναλωτής βρίσκεται σε υποδεέστερη κατάσταση έναντι του επαγγελματία (της τράπεζας), με ό,τι αυτό συνεπάγεται μεταξύ άλλων και σε θέματα πληροφόρησης. Στην Ισπανία, Κροατία, Ουγγαρία, Ισλανδία και Ελλάδα τα πράγματα είναι συντριπτικά υπέρ των καταναλωτών. Και έγιναν εν πολλοίς πριν (ναι πριν!) την πρόσφατη απόφαση του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Στην Κύπρο παραμένουμε ουραγοί με αποτέλεσμα ένα χάσμα απονομής της δικαιοσύνης εις βάρος των απλών ανθρώπων σε σύγκριση με αλλού, έχοντας πάντα ως βάση το κοινό ευρωπαϊκό δίκαιο.
Κώστας Μαυρίδης - Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S and D) mavrides@ucy.ac.cy

Η ΕΛΛΑΔΑ ΠΟΥ ΠΛΗΓΩΝΕΙ.

Την βδομάδα που πέρασε, ενώπιον της πρώτης ολομέλειας του Ευρωκοινοβουλίου υπό την νέα του σύνθεση, έγινε στο Στρασβούργο η αλλαγή σκυτάλης από την Ελληνική Προεδρία στην Ιταλική. Ο Έλληνας πρωθυπουργός στον απολογισμό του ανέδειξε μερικά κύρια θέματα, όπως τη συμφωνία για την τραπεζική ένωση και την ευρωπαϊκή θαλάσσια στρατηγική σε συνδυασμό με την ενέργεια. Πρόκειται για θέματα που ενδιαφέρουν ολόκληρη την Ε.Ε. και ιδίως τον σκληρό πυρήνα των κρατών-μελών. Πλείστα από τα σχόλια των Ευρωβουλευτών που ακολούθησαν (κυρίως εξ Ελλάδος) αναλώθηκαν σε μικροκομματικές σκοπιμότητες που δεν αφορούν, ούτε και ενδιαφέρουν πολλούς άλλους παρευρισκόμενους. Αυτά στην πρώτη ολομέλεια της Ευρωβουλής, με νεοεκλεγέντα μέλη περισσότερα από τα επανεκλεγέντα. Ο Ιταλός πρωθυπουργός διάνθισε την δική του ομιλία με αναφορές στην αρχαία Ελλάδα, την Οδύσσεια, τον Τηλέμαχο, τον Παρθενώνα κ.ά. Σε αντίθεση, στο δικό μου μυαλό ήρθε το ποίημα του Γ. Σεφέρη «Όπου και να ταξιδέψω η Ελλάδα με πληγώνει» (ποιητική συλλογή "Τετράδιο Γυμνασμάτων").
Τα τελευταία χρόνια, με τεράστιο ανθρώπινο και οικονομικό κόστος, τα πράγματα στην Ελλάδα έχουν προχωρήσει σε πορεία εντός Ευρωζώνης χωρίς επιστροφή. Ταυτοχρόνως, είμαστε ενώπιον ενός γεωπολιτικού σεισμού στην Αν. Μεσόγειο με επίκεντρο την ενέργεια. Ήδη τα πρώτα ταρακουνήματα ξεκίνησαν. Σε αυτό το στρατηγικό παιγνίδι αντιπαλότητας και ιστορικής ρευστότητας, θα υπάρξουν μεγάλοι χαμένοι και κερδισμένοι. Χάρις στη στάση του Κυπριακού Ελληνισμού το 2004 στο δημοψήφισμα (όπως έχουμε τεκμηριώσει πολλές φορές), η όποια ηγεσία έχει τη δυνατότητα σήμερα να διεκδικεί ρόλο σε αυτό το ιστορικό παίγνιο. Γι αυτό και με παρέμβαση μου ενώπιον των ευρωβουλευτών, εκπροσώπων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής και των Μονίμων Αντιπροσωπειών Κρατών-Μελών, άδραξα την ευκαιρία να αναδείξω το μέγιστο, συνδυάζοντας το ζωτικό συμφέρον της Ε.Ε. με το δικό μας. Τόνισα με έμφαση το συμφέρον της Ε.Ε. για ενεργειακή ασφάλεια και ότι η ΕΕ οφείλει να προστατεύσει και να διασφαλίσει τον πλήρη και απόλυτο σεβασμό των κυριαρχικών δικαιωμάτων των κρατών μελών της, προστατεύοντας τα από απειλές και προκλήσεις που αφορούν την εκμετάλλευση κοιτασμάτων υδρογονανθράκων που βρίσκονται εντός της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης τους. Στην αναφορά της Ελληνικής Προεδρίας για αόριστες «απειλές», ξεκαθάρισα ότι πρόκειται κυρίως για απειλές της Τουρκίας στην Αν. Μεσόγειο ενάντια στην Κύπρο, ένα μικρό κράτος-μέλος της Ε.Ε. Επειδή το θέμα της ενεργειακής ασφάλειας της Ε.Ε. ελκύει την προσοχή, επισήμανα ότι «τα μικρά κράτη-μέλη προσδοκούμε στη στήριξη της ΕΕ για να ασκήσουμε το κυριαρχικό μας δικαίωμα να αξιοποιήσουμε την ΑΟΖ για το συμφέρον των λαών μας αλλά και για το συμφέρον της ίδιας της ΕΕ». Πέραν από την υποχρέωση της Τουρκίας για εκπλήρωση των ευρωπαϊκών της δεσμεύσεων που αφορούν και την Κυπριακή Δημοκρατία, επεσήμανα ότι δεν πρέπει να γίνει ούτε ένα βήμα στην ενταξιακή πορεία της ενόσω δεν εκπληρώνει τις δεσμεύσεις της και δεν σέβεται τις αρχές της Ευρωπαϊκής Ένωσης για λύση στην Κύπρο. Φυσικά, εσωτερικές διαφορές δεν επιτρέπουν την αμυντική στήριξη των κρατών-μελών που απειλούνται. Ωστόσο, μια Ευρωπαϊκή πολιτική στήριξη της Κυπριακής Δημοκρατίας έχει την αξία της. Και με την Ευρωπαϊκή θαλάσσια στρατηγική στο προσκήνιο, η αδράνεια (ή απουσία μας) θα ήταν καταστροφική.
Για την πρόσφατη τρισάθλια πολιτική άγνοια των εκπροσώπων του ελλαδικού Υπ. Εξωτερικών σχετικά με την Κύπρο, το έθεσα στους αρμόδιους με έντονο τρόπο αλλά κατ΄ ιδίαν. Την επόμενη μέρα στα ελλαδικά ΜΜΕ υπήρξαν εκτενή δημοσιεύματα για όσα λέχτηκαν στο Ευρωκοινοβούλιο (τα χαρακτήρισαν «επαρχιωτισμό» και «αδυναμία όλων ανεξαιρέτως των Ελλήνων εκπροσώπων να μιλήσουν σε ευρωπαϊκή γλώσσα»). Ούτε λέξη για τις τουρκικές απειλές, την ΑΟΖ και την ενέργεια… Στο ποίημα του ο Σεφέρης τελειώνει σημειώνοντας ότι «το καράβι που ταξιδεύει το λένε ΑΓΩΝΙΑ 937.» Είμαστε ακόμη στο ίδιο καράβι που το λένε ΑΓΩΝΙΑ 2014. Και ΕΠΙΜΟΝΗ.
Κώστας Μαυρίδης - Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ (S and D) mavrides@ucy.ac.cy