Μπροστά στη νέα εποχή

Η επιστήμη της οικονομίας πάσχει από αρκετές αδυναμίες π.χ. κάποιος μπορεί να αναδεικνύει το υποδεέστερο σε κορυφαίο, ενώ το αντικειμενικά κορυφαίο υποβαθμίζεται και παραγνωρίζεται. Ανάλογα μάλιστα με το πολιτικό συμφέρον, το σπουδαίο μπορεί να καταντήσει παιγνίδι σκοπιμοτήτων, αντί να αναδειχθεί ως το καθοριστικό κριτήριο της κοινωνίας για αξιολόγηση θέσεων και απόψεων. Χειρότερο δε είναι όταν ο διάλογος για την οικονομία «παραγνωρίζει» τα σπουδαία και επικεντρώνεται σε άλλα επουσιώδη σε μια συζήτηση περιβεβλημένη με επιστημονικό μανδύα. Πώς ασκεί και εφαρμόζει ευθυκρισία ένας απλός πολίτης για το μέγιστο και καθοριστικό θέμα ενώπιόν μας και όχι για άλλα υποδεέστερα;   

Όλοι αναγνωρίζουν σήμερα την ιστορική σπουδαιότητα που δημιουργεί ο ενεργειακός πλούτος. Ακόμη και όσοι το 2004 «αλληθώριζαν», είτε καλόπιστα αγνοούσαν τη συνωμοσία, σήμερα αναγνωρίζουν το πως διασώθηκε η ευκαιρία για την εποχή του φυσικού αερίου. Για όσους πεισματικά επιλέγουν τη σιωπή, αυτό είναι αρκούντως δηλωτικό. Ωστόσο, η δυνατότητα αξιοποίησης αυτής της ιστορικής ευκαιρίας,  δυνατόν να εξαρτάται από το περιεχόμενο του μνημονίου. Άλλωστε, το «Μνημόνιο Συναντίληψης» δεν είναι το καταληκτικό περιεχόμενο. Η οριστική δανειακή σύμβαση που θα δεσμεύσει την Κύπρο με τους δανειστές της και είναι η ουσία, δεν είναι ακόμη γνωστή.

Με εκτιμήσεις για την τραπεζική τρύπα στα €9-10 δις, συν το δημοσιονομικό πρόβλημα και τα κεφάλαια αναχρηματοδότησης, το ποσοστό του δημόσιου χρέους εκτιμάται πολύ πέραν εκείνου που «σηκώνει» η οικονομία π.χ. οι αριθμοί παρουσιάζουν το χρέος ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) πάνω από το 140%, σαφώς πολύ ψηλότερο από το βιώσιμο/αποδεκτό όριο του 120% που θέτει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Υπάρχουν εκτιμήσεις και για πολύ χειρότερα σενάρια. Αν δε συνυπολογιστεί ότι τα πρώτα χρόνια θα προκύψει συρρίκνωση του ΑΕΠ, από μόνο του θα σπρώχνει τους δείκτες εκτός ορίων, φέρνοντας στο προσκήνιο πρόσθετα επαχθή μέτρα π.χ. ιδιωτικοποιήσεις. Άλλωστε, υπάρχει η δήλωση σε επίπεδο Eurogroup «ότι το κυπριακό κοινοβούλιο έχει περάσει μια ΠΡΩΤΗ δέσμη μέτρων». Η τοποθέτηση εννοεί ότι ενδέχεται να απαιτηθούν και άλλες δέσμες μέτρων προτού εγκριθεί το κυπριακό μνημόνιο.

Στο περασμένο άρθρο, για να αποφύγουμε αυθαιρεσίες και σκοπιμότητες που παρεισφρέουν σε ιδεολογικές και θεωρητικές συζητήσεις που παρουσιάζονται συχνά με επιστημονικό μανδύα, επικεντρωθήκαμε στην εμπειρία χωρών με διάσωση του τραπεζικού συστήματος (με τις όποιες ανομοιότητες). Με γνώμονα το μέλλον, το συνοπτικό μάθημα για την Κύπρο είναι ένα. Για να έχει νόημα το όποιο μνημόνιο, πρέπει να διασφαλιστεί στην πράξη η ανάπτυξη μέσω του φυσικού αερίου το συντομότερο. Κάθε σενάριο με βάση ρεαλιστικούς αριθμούς των τελευταίων δεκαετιών, καταλήγει στο συμπέρασμα μιας ανέφικτης και μάταιης θυσίας με σκοπό την ανάπτυξη που θα καταλήγει εν πολλοίς στην αποπληρωμή των δυσβάσταχτων τόκων.  Η μοναδική παράμετρος που δεν περιλαμβάνεται στους αριθμούς του παρελθόντος και μπορεί να κάνει τη διαφορά είναι το φυσικό αέριο. Χωρίς αυτό, η ανάπτυξη θα προκύψει στο απώτερο μέλλον … κάποια μέρα λόγω τυχαίων συγκυριών. Το ζητούμενο είναι να προκύψει το συντομότερο λόγω πολιτικής διαχείρισης.

Έχουμε ευκαιρία -μετά από αιώνες- για μια νέα εποχή έχοντας ως βάση την αξιοποίηση του φυσικού αερίου και του ενεργειακού πλούτου της Κύπρου ευρύτερα. Εάν οι έως τώρα συνομωσίες για υφαρπαγή του απέτυχαν, πόσο πιο συγκαλυμμένα πρέπει να επιχειρηθεί και παρουσιαστεί σήμερα;

Πάντως, το τελικό κείμενο της δανειακής σύμβασης θα είναι καθοριστικό κατά πόσον θα διατηρηθεί η προσδοκία για νέα εποχή. Φυσικά, εκεί ΔΕΝ θα καταγράφεται πως λόγω της οικονομικής εξαθλίωσης υπάρχει «ευκαιρία» να μας προσφερθεί ένα δήθεν ελκυστικό πακέτο με «λύση» στο κυπριακό και ανάπτυξη μέσω του φυσικού αερίου ώστε να βγάλουμε μόνοι τα μάτια μας. Αποδοχή μνημονίου προϋποθέτει 100% διασφάλιση του φυσικού αερίου χωρίς υποθήκευσή του. Θέσεις γύρω από αυτό έπρεπε να κυριαρχούν στις συζητήσεις.     

Κώστας Μαυρίδης - Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής      mavrides@ucy.ac.cy

Μνημόνιο και εμπειρική γνώση

Καθώς βρισκόμαστε ενώπιον καθοριστικών αποφάσεων για την οικονομία που θα διαμορφώσουν το μέλλον γενεών, σε διάφορες συζητήσεις επικρατεί ως κριτήριο η ιδεολογία και ο δογματισμός. Όταν αυτό προέρχεται από πολιτικό, είναι πιο ευδιάκριτο π.χ. εύκολα φαίνεται η αδυναμία της παραδοσιακής αριστεράς να αντιληφθεί σε επιστημονική βάση την παγκοσμιοποίηση όπου το κεφάλαιο κυριαρχεί, ενώ (θεωρητικά) θα έπρεπε να είχε προ πολλού … συντριβεί. Δυσκολότερο όμως είναι να αποκαλυφθεί μια ιδεολογική (θεωρητική) προσέγγιση που προέρχεται από κάποιον που ανήκει μεν επαγγελματικά στον επιστημονικό χώρο, αλλά προβάλλει θεωρητικές/ιδεολογικές απόψεις. Αυτό ευδοκιμεί ιδιαίτερα στον ιδεολογικό αντίποδα του ΑΚΕΛ. Πάντως, η ανάγκη  να «περιβληθεί» μια άποψη για την οικονομία ως επιστημονική είναι φανερή αφού ο μανδύας της επιστήμης πουλά!

Για να αποφύγουμε τέτοιες αυθαιρεσίες, θα επικεντρωθούμε στην εμπειρία. Αντί για ιδεολογίες ή θεωρίες, αντλούμε μαθήματα από παρόμοιες περιπτώσεις ώστε με εμπειρική γνώση να διαχειριστούμε το μέλλον. Τα πιο κάτω εμπειρικά  μαθήματα βασίζονται σε δεδομένα του ΔΝΤ από σχετικό άρθρο στο αμερικανικό περιοδικό «The Atlantic»  (3 Δεκ 2012) με τίτλο “The Biggest Bank Bailouts in History (#2 Is Happening Right Now)” βάσει της εμπειρίας 10 άλλων περιπτώσεων χωρών με διάσωση του τραπεζικού τους συστήματος.

Πρώτον, με βάση συγκρίσιμα μεγέθη, η κυπριακή εμπειρία αποτελεί τη δεύτερη μεγαλύτερη τραπεζική τρύπα που έγινε στη σύγχρονη οικονομία και το μέγεθος της ανεβαίνει στο 56% της οικονομίας (πακέτο διάσωσης τραπεζών ως ποσοστό του κυπριακού ΑΕΠ).  Ωστόσο, επισημαίνουμε πως εάν επικρατήσει το χειρότερο σενάριο (€10.3 δις), θα πρόκειται για τη μεγαλύτερη που έγινε ποτέ. Στην Κύπρο όμως επικρατεί η πολιτική άποψη (υποστηριζόμενη και από μερίδα της επιστημονικής κοινότητας) πως η τεράστια τραπεζική τρύπα δεν είναι το κύριο πρόβλημα, αλλά ο κρατικός τομέας. Αυτή η πολιτική αναφερόταν με το στανιό στις καταστροφικές ευθύνες των τραπεζών, πάντα αφηρημένα και αόριστα. Και ας μην θεωρηθούν τα πιο πάνω, κάλυψη για τις σοβαρές κυβερνητικές ευθύνες.

Δεύτερον, από την εμπειρία των 10 περιπτώσεων διάσωσης τραπεζικού συστήματος, καταγράφεται ότι όσο πιο μεγάλη η τρύπα, τόσο πιο μεγάλο το ξεφούσκωμα που ακολουθεί. Στην πραγματικότητα, σημαίνει πως επέρχεται οικονομική συρρίκνωση με πρωτοφανή δυστυχία.

Τρίτον, η απαίτηση των δανειστών (π.χ. του ΔΝΤ) για συντριβή των δημοσιονομικών προβλημάτων σε χρόνο ρεκόρ (θεραπεία σοκ) χωρίς ταυτόχρονα πρόσβαση σε «φτηνό» χρήμα στην αγορά (επεκτατική νομισματική πολιτική) είναι συνταγή ενάντια στην ανάπτυξη που υποτίθεται (θεωρητικά ή ιδεολογικά) προσβλέπουν οι υποστηριχτές αυτής της πολιτικής.

Συνοπτικά, το μάθημα για την Κύπρο είναι πως, υπό τις περιστάσεις το μνημόνιο είναι αναπόφευκτο και έχει νόημα εφόσον διασφαλιστεί η ανάπτυξη στην πράξη μέσω του φυσικού αερίου το συντομότερο. Διαφορετικά, η συρρίκνωση της οικονομίας (ΑΕΠ) θα οδηγεί εκτός ελέγχου τους βασικούς δείκτες εν μέσω μιας πρωτοφανούς δυστυχίας αλλεπάλληλων μνημονίων. Διέξοδο προσφέρει το φυσικό αέριο, η ευκαιρία αιώνων που διασώθηκε το 2004, αφού χωρίς ανάπτυξη, είμαστε καταχρεωμένοι και χαμένοι. Συνεπώς, αποδοχή του μνημονίου προϋποθέτει απαραιτήτως 100% διασφάλιση του φυσικού αερίου. Χωρίς σαφή θέση στο φυσικό αέριο, οποιοσδήποτε (πολιτικός ή μη) οφείλει να τεκμηριώσει πως είναι βιώσιμο το χρέος.

Έχουμε ευκαιρία -μετά από αιώνες- για νέα εποχή που πηγάζει από το φυσικό αέριο και τον ενεργειακό πλούτο της Κύπρου ευρύτερα. Εάν οι ως τώρα συνομωσίες για υφαρπαγή του απέτυχαν, πόσο πιο συγκαλυμμένα πρέπει να επιχειρηθεί και παρουσιαστεί σήμερα;

Η πρωτοφανής δυσπραγία με το αδιέξοδο στο κυπριακό, δημιουργούν «ευκαιρία»  να παρουσιαστεί ένα πακέτο που θα συνδυάζει δήθεν τη δυνατότητα εξόρυξης φυσικού αερίου με ταυτόχρονη «λύση» στο κυπριακό. Θα πρόκειται για (φαινομενικά) ελκυστικό πακέτο σε μια καταχρεωμένη κοινωνία που θα βιώνει τρομακτική συρρίκνωση εισοδημάτων και πρωτόγνωρη απόγνωση. Προ τούτο, το ΤΕΛΙΚΟ κείμενο της δανειακής σύμβασης είναι καθοριστικό κριτήριο. Γι΄ αυτό θα επανέλθουμε.

Κώστας Μαυρίδης - Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής      mavrides@ucy.ac.cy

Ανάπτυξη για αυτή τη γενιά!

Η θέση της Ελλάδας οικονομικά είναι χειρότερη από την Κύπρο. Όμως, στη διαδικασία συνομολόγησης μνημονίου, η ελληνική οικονομία βρίσκεται σε «προχωρημένο» στάδιο, παρά η Κύπρος η οποία βρίσκεται ακόμη στην αρχή. Ως εκ τούτου και παρά τις όποιες διαφορές, μπορούν να αντληθούν σημαντικά μαθήματα για το μέλλον. Παρεμπιπτόντως, δεν έχουμε το επίσημο κείμενο του κυπριακού μνημονίου για να το αξιολογήσουμε αλλά μόνο δημοσιογραφική ενημέρωση που είναι αποσπασματική και ενδεχομένως ανακριβής. 

Αντλώντας από την ελλαδική εμπειρία θα επικεντρωθούμε σ΄ ένα χαρακτηριστικό δείκτη, που αφορά το παρόν και δίνει μαθήματα για το μέλλον. Το δημόσιο χρέος είναι όσα χρωστά το κράτος (Κυβέρνηση και όχι οι ιδιώτες) και για να είναι συγκρίσιμο, διαιρείται με το Ακαθάριστο Εγχώριο Προϊόν (ΑΕΠ) μιας χώρας, που αποτελεί (απλουστευμένα) το σύνολο των εισοδημάτων (της παραγωγής) για ένα χρόνο σε μια οικονομία. Στην Ελλάδα,  μετά από τρία μνημόνια με δραστικές μειώσεις σε μισθούς και δαπάνες του δημοσίου, κούρεμα/διαγραφή χρέους και άλλες «ελαφρύνσεις», ο δείκτης για το δημόσιο χρέος αυξάνεται προς το … 180%. Εάν ισχύει ο κανόνας πως μέχρι το 120% θεωρείται βιώσιμο χρέος, το 180% πρέπει να θεωρείται … θανατηφόρο. Τις προάλλες, η επίσημη εκτίμηση (μετά και την ελάφρυνση του ελληνικού χρέους κατά 40 δις ευρώ), θέτει ως στόχο να μειωθεί στο 124% του ΑΕΠ το 2020! Μετά από 3 χρόνια μνημονίων, εσωτερικής υποτίμησης, διαγραφής χρέους, ελάφρυνσης και άλλων μέτρων, η  ανταγωνιστικότητα επιδεινώθηκε και ο δείκτης του χρέους υπερδιογκώθηκε. Πως εξηγείται αυτή η δυσαρμονία;

Ποσοστό δημόσιου χρέους ως προς το ΑΕΠ, πάνω από 120% θεωρείται μη βιώσιμο. Η Ελλάδα μετά από δραστικές περικοπές σε απίστευτο επίπεδο λιτότητας, μετά από επίσημο και ανεπίσημο κούρεμα με διαγραφή χρέους και άλλες ελαφρύνσεις με μείωση επιτοκίου, αναμένεται από 175% που είναι περίπου σήμερα, να κατέβει στο 124% το 2020. Εν ολίγοις, με βάση τις επίσημες προβλέψεις της Ε.Ε. και της Τρόικας, ο δείκτης θα βρίσκεται για μια δεκαετία εκτός επιπέδου βιωσιμότητας και πολύ πιο πάνω από το  αποδεκτό επίπεδο αναφοράς/βάσης στην Ευρωζώνη που είναι το 60%. Αυτή η δυσαρμονία στο δείκτη είναι αποτέλεσμα του αριθμητή και πρωτίστως του παρονομαστή. Αλλά, πίσω από τους δείκτες, ο παρονομαστής αφορά το επίπεδο ευημερίας. Εκείνο λοιπόν που συμβαίνει είναι μια φοβερή δυστυχία λόγω συμπίεσης των οικονομικών δυνατοτήτων προς τα κάτω κυρίως λόγω της πρωτοφανούς συρρίκνωσης στον παρονομαστή, δηλαδή το ΑΕΠ.

Τα μαθηματικά βοηθούν για να αναλύσουμε και να κατανοήσουμε το θέμα. Στην πραγματικότητα, παρά τις δραστικές περικοπές (που έπρεπε να γίνουν), το δημόσιο χρέος διογκώνεται από το «βάρος» που φορτώνεται το κράτος λόγω των τραπεζών. Ταυτοχρόνως, ο παρονομαστής του κλάσματος ΧΡΕΟΣ/ΑΕΠ, δηλαδή η οικονομία, συρρικνώνεται με συνολικό αποτέλεσμα την εκτόξευση του δείκτη στο 175% εν μέσω μιας πρωτοφανούς δυστυχίας.

Το μάθημα για την Κύπρο είναι σαφές. Εάν υπό τις περιστάσεις το μνημόνιο είναι αναπόφευκτο, άλλο τόσο επιβάλλεται να διασφαλιστεί η ανάπτυξη στην πράξη. Ουσιαστική ανάπτυξη μπορεί να προκύψει υπό τις περιστάσεις από το φυσικό αέριο. Μόνο που έχουμε λόγους να είμαστε …  καχύποπτοι. Ο μεν Ντάουνερ γυροφέρνει. Το δε  ΔΝΤ εξακολουθεί να «σώζει» οικονομίες άλλων χωρών που όμως διαθέτουν τεράστιο ορυκτό πλούτο. Και τώρα στην Κύπρο προβάλλονται διάφορες «φωνές» που επιμένουν ότι «το φυσικό αέριο πρέπει να αφεθεί στις μελλοντικές γενιές»! Αν δεν υπάρχουν σκοπιμότητες πίσω από τέτοιες απόψεις, διερωτώμαι σε ποια κοινωνία ζουν όσοι τις εκφράζουν και δεν αντιλαμβάνονται τις στρατιές των ανέργων και απελπισμένων που πληθαίνουν. Ωστόσο, θα το θέσουμε ωμά: Η γενιά αυτή (ναι, αυτή και όχι κάποια μελλοντική) δικαιούται ΠΡΩΤΗ μερίδιο στο φυσικό αέριο διότι αυτή επέλεξε το 2004 να διασώσει το δικαίωμα στον πλούτο αυτό, ενάντια στην τότε συνομωσία. 

Κώστας Μαυρίδης - Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής     mavrides@ucy.ac.cy

Φυσικό αέριο, μνημόνιο και πολιτική

Καθώς γράφεται το άρθρο αυτό δεν είναι γνωστό αν κατέληξαν σε μνημόνιο στις Βρυξέλλες. Για το σκοπό όμως του άρθρου αυτού, με ή χωρίς συμφωνία μνημονίου, δεν έχει ιδιαίτερη σημασία. Το θέμα που θα παραθέσουμε αφορά την επικοινωνιακή συμπεριφορά προβεβλημένων πολιτικών που επιχειρούν να πείσουν πόσο υπεύθυνα και σοβαρά αντιμετωπίζουν την κρίσιμη κατάσταση. Και ειδικότερα, πως αντιμετωπίζουν το μέγα κεφάλαιο του φυσικού αερίου καθώς βρίσκονται σε εξέλιξη δύο πολιτικές εκκρεμότητες, η διαπραγμάτευση για το μνημόνιο και οι προεδρικές εκλογές.

Τα πρωτοκλασάτα αυτά κομματικά στελέχη παρουσιάζονται στα ΜΜΕ να επιχειρηματολογούν εδώ και μήνες προβάλλοντας φυσικά, ότι «πρέπει να αντιμετωπίζουμε τα θέματα με σοβαρότητα», «με υπευθυνότητα ενόψει του μέλλοντος», και ότι οι ίδιοι λειτουργούν «με απόλυτο κριτήριο το καλό του τόπου ενώπιον των κρίσιμων καταστάσεων». Όντως έτσι λειτουργούν; Ή πρόκειται για λόγια του αέρα που ικανοποιούν τους φανατικούς που αδημονούν να ελέγξουν την εξουσία και πείθουν τους αφελείς και ανυποψίαστους; Πρόκειται για ασυγχώρητα επικοινωνιακά παιγνίδια με πολιτικές σκοπιμότητες ή όντως επικρατεί «το καλό του τόπου»;  

Όλοι συμφωνούν σήμερα (μαζί και εκείνοι που το 2004 αλληθώριζαν) πως το φυσικό αέριο και ευρύτερα ο ενεργειακός πλούτος της Κύπρου είναι η ιστορική ευκαιρία για μια νέα εποχή. Και όμως! Αυτό το υπέρτατο ζήτημα που αφορά όντως το μέλλον του τόπου είναι το πρώτο θύμα μιας ανελέητης και αδίσταχτης επικοινωνιακής κοκορομαχίας όπου οι σκοπιμότητες καθοδηγούν τους αντιμαχόμενους, όπως φανερώνει το πιο κάτω δείγμα πολιτικής συμπεριφοράς.  

Τον Απρίλη του 2012 ένας ανώτατος κομματικός αξιωματούχος παρουσίασε την εισήγησή του σε συνέδριο επίσημα και γραπτώς για τη «στρατηγική διαχείριση της ιστορικής πρόκλησης», του φυσικού αερίου. Στην πρόταση εκείνη προβλήθηκαν, ανάμεσα σε πολλά, και τα εξής δύο. Πρώτον, ότι θα ήταν λάθος «να προχωρήσουμε σε δεύτερο γύρο αδειοδοτήσεων για το σύνολο των ενεργειακών μας οικοπέδων». Και δεύτερον, ότι θα έπρεπε να δημιουργηθεί Κυπριακή εταιρεία για «να προβαίνει σε Δημόσια Πρόταση (IPO) … και να αντλεί κεφάλαια μερικών δισεκατομμυρίων». Και όπως συνεχίζει στο κείμενο/εισήγησή του, «με τον τρόπο αυτό θα παρεχόταν η δυνατότητα σε ντόπιες επιχειρήσεις και ιδιώτες επενδυτές, καθώς και σε ξένους στρατηγικούς επενδυτές να συμμετέχουν στο μετοχικό κεφάλαιο της εταιρείας και να … εμπλέκονται στην ενεργειακή εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου της χώρας μας». Το μεν πρώτο έχει ήδη κριθεί στην πράξη και εκ του αποτελέσματος. Η συμμετοχή των διεθνών ενεργειακών κολοσσών έδωσε την απάντηση και ο καθένας μπορεί να κρίνει. Το πιο σημαντικό όμως είναι το δεύτερο. Ο συγκεκριμένος πολιτικός πρόβαλλε πριν 6 μήνες το στρατηγικό σχεδιασμό για την προείσπραξη μελλοντικών εσόδων από το φυσικό αέριο. Αυτά πριν 6 μήνες. Ο ίδιος πολιτικός σήμερα προβάλλει εντελώς αντίθετη άποψη. Και όχι μόνο «επιχειρηματολογεί» υπέρ της ακριβώς αντίθετης άποψης αλλά πρωταγωνιστεί με ειρωνείες εναντίον όσων έχουν διαφορετική άποψη από τη δική του! Την οποία θέση ο ίδιος τεκμηρίωνε προτού αλλάξει. Το κατά πόσον είναι το συμφέρον του τόπου που τον άλλαξε ή κάτι άλλο (π.χ. ενόψει προεδρικών), ας το αξιολογήσει ο καθένας. Εκείνο που εντυπωσιάζει είναι η ξαφνική μεταστροφή χωρίς καν οποιαδήποτε εξήγηση.  

Δυστυχώς, τα πιο πάνω σκιαγραφούν μια συνηθισμένη συμπεριφορά και δεν έχει σημασία το όνομα. Το εκπληκτικό ίσως στην περίπτωση είναι η φοβερή μεταστροφή σε ένα ιστορικό ζήτημα. Κατά τα άλλα, το πιο πάνω δείγμα πολιτικής συμπεριφοράς θα συνεχίσει να επικρατεί δημόσια. Και αυτό το είδος πολιτικής συμπεριφοράς θα προβάλλει δημόσια ότι το φυσικό αέριο δεν πρέπει να χρησιμοποιείται ως πολιτικό χαρτί για τις προεδρικές και πως θα πρέπει να λειτουργούμε με κριτήριο  το συμφέρον του τόπου! Και ο καθένας αξιολογεί και κρίνει ποιον και τι να πιστέψει.    

Κώστας Μαυρίδης - Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής     mavrides@ucy.ac.cy

Από το Ψευδοκράτος στην «Επιτροπή»

Τις προάλλες κλείσαμε 29 χρόνια από την ανακήρυξη του ψευδοκράτους, του οποίου την ανακήρυξη καταδίκασε το Συμβούλιο Ασφαλείας/ΟΗΕ, το κορυφαίο όργανο διεθνούς δικαίου. Επιπλέον, κάλεσε όλα τα κράτη να αποφεύγουν κινήσεις που δυνατόν να στηρίζουν την αποσχιστική οντότητα. Έκτοτε, υπήρξαν μερικές κινήσεις συγκαλυμμένης αναγνώρισης, αλλά, δεν υπήρξε επίσημη αναγνώριση του ψευδοκράτους ή των οργάνων του με σοβαρές πολιτικές προεκτάσεις. Ωστόσο, το 2010 το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (Συμβούλιο Ευρώπης και όχι Ε.Ε.) αποφάσισε στην υπόθεση «Δημόπουλος» πως οι Ε/κ που επιθυμούν αποζημίωση ή διακανονισμό, «στο παρόν στάδιο» και προτού προσφύγουν στο ΕΔΑΔ, θα πρέπει να δοκιμάσουν το ένδικο μέσο που λειτουργεί στα κατεχόμενα, δείχνοντας την περιβόητη «Επιτροπή», η οποία συστάθηκε και λειτουργεί με νόμο του ψευδοκράτους. Εκείνη η απόφαση του 2010 αποτελεί το  ΜΟΝΑΔΙΚΟ επιχείρημα για δήθεν νομιμότητα της «Επιτροπής» επειδή «αναγνωρίστηκε από το ΕΔΑΔ».

Γύρω από την «Επιτροπή» στήθηκαν πολλοί μύθοι λόγω άγνοιας, είτε γιατί τα χρήματα στους μεσάζοντες είναι πολλά, είτε λόγω πολιτικών σκοπιμοτήτων αφού μέσω της «Επιτροπής» τουρκοποιείται νόμιμα η κατεχόμενη Ε/κ γη και παίρνει σάρκα και οστά η Διζωνική αλά Τούρκα. Θυμίζω πως διάφοροι εξωθούσαν τους ιδιοκτήτες να πάνε στην «Επιτροπή» το αργότερο μέχρι τις 21 Δεκ 2011 που υποτίθεται έληγε η προθεσμία διότι, επέμεναν, «όποιος δεν πάει στην Επιτροπή μέχρι τις 21 Δεκ, χαρίζει την περιουσία του στην Τουρκία». Απόφευγαν εντέχνως να αναφέρουν καν πως ο Ε/κ ιδιοκτήτης δεν είχε υποχρέωση να πάει στην «Επιτροπή», ούτε χάνει την ιδιοκτησία επειδή αρνείται να πάει (παράγραφος 128 της απόφασης). Και όμως, αυτό έστω, μαζί με άλλα, παραγνωρίστηκαν από εκείνους που ανέλαβαν να … ενημερώσουν τον κόσμο. 

Η ουσία είναι ότι στα κατεχόμενα λειτουργεί μια «Επιτροπή» που είτε στήθηκε από την Τουρκία είτε μέσω του ψευδοκράτους, αυτό δεν μπορεί να προσδίδει οποιαδήποτε νομιμότητα δικαστηρίου. Στήθηκε στην επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας χωρίς τη συγκατάθεση της και δεν μπορεί να λειτουργεί ως νόμιμο ένδικο μέσο (εν ολίγοις, δικαστήριο) μιας χώρας που μάλιστα κατέχει παράνομα μέρος του εδάφους μας. Επιπλέον, τι είναι εκείνο που επιτρέπει στα πολιτειακά όργανα της Κύπρου (π.χ. Γενική Εισαγγελία) να θεωρούν ότι η απόφαση του ΕΔΑΔ επικρατεί μιας άλλης απόφασης του Δικαστηρίου Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων (ΔΕΚ) της Ε.Ε. που έκρινε (υπόθεση Αποστολίδης) ότι, ΜΟΝΟ η νομιμότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας (Κυπριακό Κτηματολόγιο) ισχύει και στα κατεχόμενα; Αναφερόμαστε σε κρατικούς φορείς που έχουν ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ να προασπίζονται την κυριαρχία του κράτους και όμως, δεν έκριναν ευθέως την «Επιτροπή» παράνομη.  

Οι προεκτάσεις της απόφασης του ΕΔΑΔ, συγκρούονται με εκείνες της απόφασης του ΔΕΚ η οποία ΔΕΣΜΕΥΕΙ τους 27 της Ε.Ε. Η Τουρκία συμπεριφέρεται ως η απόφαση του ΔΕΚ να μην υπάρχει επιδιώκοντας τη νόμιμη τουρκοποίηση της κατεχόμενης γη μας. Δεν κατανοώ γιατί η Κυπριακή Δημοκρατία προσαρμόστηκε με την τουρκική θέση. Ιδίως, όμως, δεν κατανοώ γιατί οι πολιτειακοί αξιωματούχοι που έχουν καθήκον και υποχρέωση να προασπίζονται την κυπριακή νομιμότητα έχουν ευθυγραμμιστεί με την τουρκική θέση. Το ΔΕΚ έκρινε οριστικά ότι η νομιμότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας -προπάντων το κτηματολόγιο- ισχύει σε όλη την επικράτεια, ελεύθερο και κατεχόμενο μέρος. Συνεπώς, παράγωγα (όπως η «Επιτροπή») που είναι δημιουργήματα της Τουρκίας ή της υποτελούς διοίκησής της στα κατεχόμενα, τα οποία λειτουργούν χωρίς την νομιμότητα/άδεια της Κυπριακής Δημοκρατίας είναι εξαρχής παράνομα. Νομιμότητα της «Επιτροπής»  σημαίνει νόμιμη παρουσία της Τουρκίας στην Κύπρο. Και επειδή το περιουσιακό ήταν το μεγάλο αγκάθι που θα κρίνει εν τέλει το περιεχόμενο της όποιας λύσης, χωρίς γη και ιδιοκτησίες, το Κυπριακό έχει τελειώσει. Η οικονομική κρίση και η κρατική εγκατάλειψη, στέλλει αρκετούς στην «Επιτροπή». Ίσως, αυτό να αποτελεί ανομολόγητη «ευκαιρία» ή επιδίωξη που κάνει τη «λύση» τους εφικτή;   

Κώστας Μαυρίδης - Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής                 mavrides@ucy.ac.cy

Φυσικό αέριο και νέα εποχή

Στη σύγχρονη οικονομία, η αξία του ενεργειακού πλούτου είναι στρατηγικό όπλο. Χωρίς ενέργεια, κάθε σύγχρονη οικονομία καταρρέει. Η Κύπρος παρακάμπτοντας την παγίδα του 2004, κατόρθωσε να διαφυλάξει το κυριαρχικό της δικαίωμα για να ρυθμίσει την Αποκλειστική  Οικονομική Ζώνη με σκοπό την αξιοποίηση του υποθαλάσσιου της πλούτου προς όφελός της, όπως δικαιωματικά τής ανήκει. Όμως, όσο τεράστια είναι η προοπτική, άλλο τόσο τεράστια εμπόδια παρενέβαλλε και παρεμβάλλει η Τουρκία (με την Αγγλία συνεργό), για να σταματήσει η πορεία μας. Τα πράγματα αναπόφευκτα γίνονται επικίνδυνα επειδή η Τουρκία ξέρει πως, εάν η Κύπρος τα καταφέρει, το τουρκικό «στρατηγικό βάθος» για επέκταση στην Ανατολική Μεσόγειο καταποντίζεται. Εξού και το κέντρο βάρους της τουρκικής πίεσης έχει μετατοπιστεί προς την Ανατολική Μεσόγειο.

Μέχρι πριν μερικά χρόνια, υπήρχαν σοβαρές ενδείξεις (όχι αποδείξεις) για την ύπαρξη ενεργειακού πλούτου. Εδώ και ένα χρόνο πλέον, η ύπαρξη του πλούτου είναι πλήρως επιβεβαιωμένη. Αυτό αύξανε και την ανάγκη της Τουρκίας να σταματήσει την πορεία και διαδικασία προκαλώντας ένταση, που αποτελεί  σοβαρή πηγή αβεβαιότητας (πολιτικός κίνδυνος) που κάθε οικονομικός παίχτης συνυπολογίζει στις αποφάσεις του π.χ. θα έφτανε η Τουρκία σε ένα θερμό επεισόδιο, μια πολεμική σύγκρουση; Είτε πρόκειται για διεθνή ενεργειακό κολοσσό, είτε επενδυτή που αναζητά να επενδύσει κεφάλαια, είτε για την … Τρόικα, η αβεβαιότητα είναι σοβαρός κίνδυνος που επηρεάζει αρνητικά την προώθηση επενδύσεων βάσει οικονομικών (τεχνοκρατικών) κριτηρίων.  

Τις τελευταίες βδομάδες όμως, έχει προκύψει ένα κεκτημένο καθοριστικών εξελίξεων που επηρεάζει την διασύνδεση κερδών και κινδύνου, και που δεν μπορεί να παραγνωρίζεται. Ως τώρα είχαμε πολιτική στήριξη (από δηλώσεις άλλων κρατών) για το κυριαρχικό μας δικαίωμα στην Κυπριακή ΑΟΖ. Πέραν από την Ελλάδα, είχαμε στήριξη από τον διεθνή παράγοντα περιλαμβανομένων των κύριων παικτών της περιοχής (ΗΠΑ, Ρωσία, Ε.Ε., Ισραήλ, Αίγυπτος κ.ά.). Μετά τον δεύτερο γύρο αδειοδότησης, προστέθηκε το πλέον ως τώρα αξιόπιστο στοιχείο, με τη συμμετοχή των διεθνών ενεργειακών κολοσσών που ενεργούν πάντα σε συνεννόηση με τα κράτη τους. Εφόσον στον κόσμο της οικονομίας αυτό που μετρά πάνω από τις δηλώσεις είναι τα χρήματα (“put your money where your mouth is”), οι κολοσσοί επιβεβαιώνουν την ετοιμότητά τους να τοποθετήσουν τα χρήματα τους εκεί που είναι και οι δηλώσεις των κυβερνήσεών τους. Υπάρχουν και πολλά άλλα μικρότερης  σημασίας στοιχεία που καθαρίζουν περισσότερο το τοπίο της αβεβαιότητας π.χ. ανάλογος παράνομος γύρος αδειοδότησης από την Τουρκία σε θαλάσσια τεμάχια βόρεια της Κύπρου κατέληξε σε αποτυχία με συμμετοχή τελικά τουρκικών κρατικών εταιρειών και αυτό προφανώς κατόπιν άνωθεν πολιτικών υποδείξεων.   

Εντούτοις, η κατάσταση καθιστά την Τουρκία άκρως επικίνδυνη. Είτε αποδέχεται τη νέα εποχή με τον επικείμενο ενεργειακό ρόλο της Κύπρου, είτε φτάνει μέχρι και τα άκρα για να το αποτρέψει. Σε τέτοιου είδους παιγνίδι αντιπαλότητας με «υποχρεωτικές κινήσεις επιλογής» όπως ονομάζονται, θα υπάρξει χαμένος. Ως έχουν τα πράγματα, η μοναδική περίπτωση να είμαστε εμείς είναι αν βγάλουμε μόνοι μας τα μάτια με κάποιαν πολιτική που θα ακυρώσει την προοπτική. Η Τουρκία (και μερικοί άλλοι) αυτό επιδιώκουν συνδέοντας εκ των προτέρων το φυσικό αέριο με τη λύση στο κυπριακό. Προς τούτο ο Νταβούτογλου και ο Βρετανός πρέσβης «οραματίζονται» τη λύση στο κυπριακό. Στην πραγματικότητα άλλο έχουν στο μυαλό τους και είναι το ίδιο και το αυτό. Συνεπώς, διερωτώμαι εάν θα βρεθούν αφελείς ανάμεσά μας που θα υιοθετήσουν το τουρκικό «όραμα»  να μας την στήσουν. Παρεμπιπτόντως, εάν το οικονομικό πρόβλημα της Κύπρου είναι οικονομικό, δεν εξηγείται με οικονομικά επιχειρήματα το γιατί η Τρόικα επιμένει σήμερα να παραγνωρίζει την αξία του φυσικού αερίου. Πάντως, η Κύπρος βρίσκεται ενώπιον μιας νέας εποχής και εύχομαι να μην βγάλουμε μόνοι μας τα μάτια μας.

Κώστας Μαυρίδης - Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής     mavrides@ucy.ac.cy

ΠΑΝΗΓΥΡΙΚΟΣ ΛΟΓΟΣ 28ης Οκτωβρίου 1940

-         Εκκλησία Αγίου Γεωργίου Αγλαντζιάς, Κυριακή 28 Οκτ 2012 -  

Ήταν πικρό το χάραμα της 28ης Οκτωβρίου του 1940 (πριν ακριβώς 72 χρόνια). Οι σειρήνες με το ουρλιαχτό τους ανακοίνωναν στο Πανελλήνιο ότι η φασιστική Ιταλία του Μουσολίνι με τελεσίγραφό της ζητούσε από τον πρωθυπουργό της Ελλάδας να της

παραχωρήσει τμήματα του εδάφους της.  Η απάντηση ήταν ένα λακωνικό μα περίτρανο «ΟΧΙ», που ο Ελληνικός λαός σύσσωμος φώναξε μυριόστομα μέσα στην τότε φτώχεια του. Αλλά, με χαμόγελο, ενθουσιασμό και αυταπάρνηση. Και είχαν οι παππούδες μας… Ναι, ήταν παππούδες και γιαγιάδες μας αφού πρόκειται για πρόσφατο μέρος της ιστορίας μας και σχεδόν όλοι τους τελείως αγράμματοι, αλλά είχαν τα όνειρα τους όπως κάθε άνθρωπος. Όμως, μπροστά στο αυτονόητο εθνικό χρέος, επέλεξαν να επιβεβαιώσουν στην πράξη ότι ήσαν φορείς ελληνικής παιδείας. Εκείνο το ΟΧΙ με τις φοβερές του συνέπειες, ήταν θέμα παιδείας. Παιδείας ελληνικής που θέτει στην κορυφή αξίες πανανθρώπινες και αμόλυντες. Ελευθερία. Αξιοπρέπεια. Αυταπάρνηση. Αρετές της ψυχής ενάντια στην ύλη. Και αυτό δεν έχει να κάνει με τα πτυχία και μεταπτυχιακά που αφθονούν στις μέρες μας, παιδείας με την βαθύτερη και ουσιαστική έννοια που συνθέτει το είναι μας, την ψυχή, την ταυτότητά μας. Την ιστορική μας συνείδηση. Εκείνο το ΟΧΙ, ήταν η επιβεβαίωση της Ιστορίας. Ήταν η σφραγίδα ότι αυτό το έθνος επιβιώνει ενόσω κρατάει ολοζώντανες αξίες ενάντια στην εγκόσμια δύναμη της βίας και ισχύος. Αυτό το έθνος έχει ψυχή που παραμένει αναλλοίωτη ανά τους αιώνες και ως πυξίδα καθοδηγεί την πορεία μας στα μεγάλα σταυροδρόμια.

Τα παιδιά της πατρίδας μας ανάμεσα σε χαρμόσυνες κωδωνοκρουσίες ρίχνονται στον πόλεμο. Ούτε ο βαρύς χειμώνας, ούτε η δύναμη του ισχυρού αντιπάλου, ούτε κι αυτός ο θάνατος ανακόπτουν την ορμή τους. Από εκείνο το πρωινό της 28ης Οκτωβρίου του 1940, αρχίζει η απογείωση της ελληνικής ψυχής και η νίκη φτερουγίζει πάνω από τα ελληνικά όπλα από τις πρώτες μέρες. Δεν έμεινε γωνιά της γης με Έλληνες που το «ΟΧΙ» να μην δονήσει την καρδιά με αγαλλίαση.

Τα παιδιά της Ελλάδος πολεμάνε πάνω στις χιονοσκέπαστες κορφές των βουνών της Πίνδου. Κορυτσά, Μοσχόπολη, Πόγραδετς, Πρεμετή, Άγιοι Σαράντα, Δελβίνο, Αργυρόκαστρο. Αέρα με την λόγχη και την ψυχή. Ως την ηρωική Χειμάρα καθώς πλέον η  Βόρειος Ήπειρος ολόκληρη αναπνέει αέρα ελευθερίας. Και η προέλασή σταματά με την κατάληψη της Κλεισούρας στις 10 Ιανουαρίου 1941.

Στα μετώπισθεν, ένας ολόκληρος άμαχος πληθυσμός, ένας λαός στρατευμένος ΑΥΤΟΒΟΥΛΑ κάνει το παν για να βοηθήσει και να στηρίξει υλικά τα παιδιά του στο μέτωπο. Δεν υπήρχαν τότε φυγοστρατίες και δείπνα με τους καταχτητές. Και οι γυναίκες ήταν εκεί μπροστά, να μεταφέρουν πολεμοφόδια και τροφή σε μέρη δύσβατα μέσα στα κακοτράχυλα βουνά της Πίνδου, εκεί που τα μουλάρια έπεφταν ανήμπορα να συνεχίσουν από το πυκνό χιόνι, το παγερό κρύο και την πείνα. Η μαχόμενη Ελλάδα δηλώνει το παρόν της, από τα βουνά και την στεριά, ως την θάλασσα με τα υποβρύχια Αδρίας, Παπανικολής, Λάμπρος Κατσώνης, Πρωτέας, Τρίτωνας. Ως τους αιθέρες με την αεροπορία.  

Η υποδουλωμένη μέχρι τότε Ευρώπη παρακολουθεί με κομμένη την ανάσα την μικρή

Ελλάδα που τολμά να αντιπαραταχθεί με αυτοπεποίθηση που γεννά η ιδέα της τιμής και της Ελευθερίας ενάντια στην βία του Ιταλικού φασισμού. Οι νίκες των Ελλήνων ηλεκτρίζουν κάθε αγνή συνείδηση της ανθρωπότητας, ενώ εκπέμπουν μια λάμψη σ' όλη την οικουμένη. Σύσσωμος ο παγκόσμιος τύπος ασχολείται με τα Ελληνικά κατορθώματα και παρομοιάζει τους αγώνες της Ελλάδας κατά του Μουσολίνι με τον αγώνα του Λεωνίδα των Θερμοπυλών κατά του Ξέρξη. Η γενναιοψυχία των Ελλήνων φωτίζει σαν ήλιος φωτεινός ένα σκοτεινό και φοβισμένο κόσμο. Καθώς οι λόγχες των ευζώνων ορμούν ακάθεκτα στο βαρύ και αδυσώπητο εκείνο χειμώνα, η υπόλοιπη Ευρώπη παραμιλά για τους ήρωες που πολεμάνε σαν Έλληνες. Ο Ελληνικός σπινθήρας δίνει ελπίδα στα βασανισμένα στήθη εκατομμυρίων ανθρώπων. Πέραν από την συμβολή στην εμψύχωση της υπόλοιπης Ευρώπης, η μάχη του ελληνικού λαού τελικά είχε και μια καθοριστική σημασία για τους συμμάχους. Η Ελλάδα καθυστέρησε τα σχέδια του Χίτλερ για έφοδο προς την Ρωσία, ώσπου τελικά τον βρήκε ο ρωσικός χειμώνας και έκτοτε αρχίζει πλέον η αντίστροφη μέτρηση για την ναζιστική μάστιγα της ανθρωπότητας. 

Ο βαρύς χειμώνας το Γενάρη του 1941, ανέκοψε την ελληνική προέλαση στην Αλβανία και γλίτωσε τους Ιταλούς από ολοκληρωτική συντριβή και έδωσε ευκαιρία να ανασυνταχθούν. Στις 9 Μαρτίου 1941 εξαπολύουν την μεγάλη εαρινή επίθεση για να συντρίψουν την ελληνική αντίσταση. Δώδεκα ιταλικές μεραρχίες, μαζί με τα επίλεκτα σώματα και οπλισμό, πλήρεις και με άφθονα εφόδια επιτέθηκαν σε έξι εξαντλημένες και με λιγοστά εφόδια ελληνικές. Είχαν τόσο βέβαιη τη νίκη που ο ίδιος ο Μουσολίνι βρέθηκε στο μέτωπο για να κατευθύνει την ιταλική επίθεση. Όταν πλέον ο Μουσολίνι εξαντλεί και τις πλέον επίλεκτες δυνάμεις του, λύση στο αδιέξοδο για τον Άξονα δίνεται στις 6 Απριλίου με την γερμανική επίθεση στα βόρεια σύνορα. Και πάλι το ΟΧΙ αντηχεί πάνω από τα οχυρά της Μακεδονίας και της Θράκης, στο Ρούπελ, στο Περιθώρι, στο Λίσσε, στον Εχίνο. Και η  Ελλάδα αιματοβαμμένη, πεινασμένη και ολομόναχη παλεύει σαν λιοντάρι κάθε σπιθαμή ελληνικής γης. Τελικά, οι Γερμανοί πάτησαν στον ιερό βράχο της  αιώνιας Ακρόπολης των Αθηνών και ύψωσαν τον αγκυλωτό σταυρό στη θέση της γαλανόλευκης. Τρία ολόκληρα μαρτυρικά χρόνια κράτησε η κατοχή. Και η εθνική αντίσταση συνεχίζεται υπό κατοχή. Με εκατόμβες αθώων ψυχών να χάνουν τη ζωή τους από βασανιστήρια, εκτελέσεις,  πείνα, κακουχίες στα Καλάβρυτα, το Δίστομο, στο Κάνδανο της Κρήτης και αλλού. Χωριά καίγονται. Αρχαία μνημεία βεβηλώνονται, πλουτοπαραγωγικές πηγές καταστρέφονται. Και ο χρυσός της Κεντρικής Τράπεζας της Ελλάδας στέλλεται στην Γερμανία. 

Από την πρώτη κιόλας μέρα κατάληψης της Αθήνας από τους Γερμανούς, έχουμε την  πρώτη πράξη αντίστασης στον ιερό βράχο της Ακρόπολης όπου το γερμανικό απόσπασμα διέταξε τον Έλληνα φρουρό να κατεβάσει την Ελληνική σημαία και αυτός αρνείται να το πράξει επιλέγοντας την αυτοθυσία. Η εκκλησία ήταν αρωγός του λαού στην κατοχή. Ο αρχιεπίσκοπος Αθηνών Χρύσανθος  ευθαρσώς αρνήθηκε να συμμετάσχει στην συμβολική παράδοση της πόλης της Αθήνας στους Γερμανούς και δήλωσε με παρρησία ότι: «Ο αρχηγός της Εκκλησίας δεν παραδίδει την πρωτεύουσα της πατρίδας του εις ουδένα ξένον. Ο αρχηγός της Εκκλησίας ένα καθήκον έχει: να φροντίσει διά την απελευθέρωσιν αυτής».

Όπως σε όλους τους εθνικούς αγώνες της νεότερης ιστορίας, ένα αυθόρμητο λαϊκό κύμα ξέσπασε στην Κύπρο τέτοια μέρα πριν από 72 χρόνια. Παντού στα σπίτια αναρτήθηκε η γαλανόλευκη, παρά την απαγόρευση που είχαν επιβάλει τότε οι Άγγλοι αποικιοκράτες. Τέτοια μέρα και ώρα, μόλις έφθασε το μήνυμα του ΟΧΙ της 28ης Οκτωβρίου 1940, πλήθη προσέτρεξαν έξω από το Ελληνικό Προξενείο και την Αρχιεπισκοπή και ζητούσαν να στρατευθούν και ν’ αγωνιστούν για την Ελλάδα. Ο λαός της Κύπρου πήρε τη σκυτάλη της Ιστορίας.  Το πάθος του αγωνιζόμενου για την ελευθερία του, Ελληνικού λαού άστραψε και στο πρόσωπο του Κυπριακού Ελληνισμού. Αναφέρω μόνο μια επιγραφή έξω από τα στρατολογικά γραφεία των Εγγλέζων που παρέπεμπαν σε εκείνο που ζητούσαν οι Έλληνες της Κύπρου: «Πολεμάτε με τα συμμαχικά στρατεύματα, πολεμάτε για την Ελλάδα και τη δική σας ελευθερία". Τα σχόλια περιττεύουν. Είτε εντός των ελληνικών στρατευμάτων είτε ως τμήμα του Αγγλικού στρατού οι Κύπριοι, θα δώσουν όλες τους τις δυνάμεις, για να νικήσει η Ελλάδα, μαζί με τις άλλες συμμαχικές δυνάμεις, τον άξονα και για να ικανοποιηθούν, όπως τότε τους υπόσχονταν οι Άγγλοι, οι Εθνικές τους διεκδικήσεις.  20.000 Κύπριοι εθελοντές στο πλευρό των συμμάχων, μεταξύ των οποίων 800 γυναίκες. 15.000 δαχτυλίδια αρραβώνων στον έρανο για την Ελλάδα, πάνω από 40 φοιτητές στην πρώτη γραμμή του μετώπου αμέσως με την εκδήλωση του πολέμου.  Και κάποιοι Τουρκοκύπριοι επέλεξαν να πολεμήσουν στο πλευρό της Ελλάδας, στην Πίνδο, στην Πελοπόννησο, στην Κρήτη, στο αντάρτικο. 

Σας μεταφέρω μερικά συμβάντα από τον τότε τύπο:

-         Σε ένα χωριό της επαρχίας μου στην Κερύνεια ένας κωφάλαλος θέλει να συμβάλει και αυτός στον έρανο για την Ελλάδα. Τραβά μέσα από τις τσέπες του μια στερλίνα και την προσφέρει, αρθρώνοντας αυτό που μπορεί να πει: “Μάνα, Μάνα”.

-         Ένας ψαράς απ’ την Αμμόχωστο, που με κόπο ψάρεψε 13 οκάδες ψάρι, το πουλά και δίδει με δάκρυα στα μάτια τα χρήματα για την Ελλάδα.

-         Στη Λευκωσία μια φτωχή γριούλα λύει το κομπόδεμά της λέγοντας: «Πάρτε αυτό το δεκασέλινο για την ψυχή του γιου μου που σκοτώθηκε στον προηγούμενο πόλεμο για την Ελλάδα».   

-         Στο Βουνί της Λεμεσού μια ετοιμοθάνατη δίνει την μοναδική της περιουσία, έναν ασημένιο σταυρό λίγο πριν κλείσει τα μάτια για πάντα.  

Ωστόσο, υπό τους θόλους της εκκλησίας, οφείλουμε να λέμε αλήθειες για την μεγαλοσύνη ενός έθνους που είμαστε κληρονόμοι. Για να ξέρουμε ποιοι είμαστε. Και που πάμε. Οφείλουμε όμως να λέμε και αλήθειες πικρές. Όχι για να αναξέουμε πληγές αλλά για να καθαρίζουμε το μυαλό από τα πρόσκαιρα και εφήμερα. Από τις σκοπιμότητες και τα πυροτεχνήματα που διάφοροι έντεχνα επιδιώκουν να προβάλλουν ενώπιόν μας. Εμείς οφείλουμε να παραμερίζουμε τα πυροτεχνήματα για να μένουμε στα σπουδαία και σημαντικά. Υπήρξαν λοιπόν και τότε οι δοσίλογοι.  Υπήρξαν εκείνοι που επέλεξαν την συναλλαγή. Εκείνοι που επινόησαν επιχειρήματα εύσχημα για να προσαρμοστούν. Όπως υπάρχουν πάντα. Και αιώνες πριν. Και κατά την ναζιστική κατοχή. Και σήμερα. Και εις τους αιώνες έως της συντέλειας του κόσμου ετούτου. Αλλά ούτε οι δοσίλογοι, ούτε η πείνα, ούτε οι μαζικές εκτελέσεις των κατακτητών στάθηκαν ικανά εμπόδια να κάμψουν την φιλοπατρία, τον έρωτα της πατρίδας που μας κρατάει ζωντανούς και πιστούς στην κιβωτό της εθνικής μας κληρονομιάς.

Αν ο νέος ελληνισμός περνά σήμερα μιαν απίστευτη δοκιμασία λόγω της οικονομικής κρίσης, πρέπει να επιβιώσει γιατί το οφείλει στους νεκρούς και στους μελλούμενους. Κι εμείς εδώ στην Κύπρο, ως μαχόμενος ελληνισμός θέλουμε να επιστρέψουμε σ’ ολόκληρη την κατεχόμενη τώρα γη μας, όχι σαν τουρίστες, και με εξευτελιστικούς όρους, αλλά περήφανοι και ελεύθεροι. Γι αυτό και πρέπει να είμαστε έτοιμοι κάθε στιγμή για ζωή και θάνατο. Αυτό κάνουν οι δίκαιοι και αθώοι. Και εμείς, είμαστε και δίκαιοι και αθώοι. Και δεν δεχόμαστε την ατιμία της κατοχής. Εμείς ταχτήκαμε σε αυτή την συγκυρία να κρατήσουμε άσβεστη την πίστη. Δεν θα λιποτακτήσουμε. Δεν θα γίνουμε μεταπράτες της κατοχής. Ούτε δοσίλογοι των σφετεριστών της πατρώας γης μας, ξεπουλώντας την στην «ΤουρκοΕπιτροπή». Ο δρόμος της αρετής είναι ένας. Και μας πάει κατευθείαν στον Πενταδάκτυλο. Γιατί, είμαστε τα παιδιά και τα εγγόνια εκείνων που πρόταξαν το ΟΧΙ και το πότισαν με ποταμούς αίματος και αγάπης. Είμαστε όμως και οι πρόγονοι όσων θα έρθουν. Γι αυτό, προτάσσουμε ως μαχόμενος ελληνισμός το δικό μας ΟΧΙ. Σύμβολο της ανυπότακτης καρτερίας μας και της ψυχή μας που κόπηκε στα δύο το ΄74 κι έμεινε η μισή για πάντα εκεί στα κατεχόμενα. Της ψυχής μας που δεν πουλιέται σε κανένα Χρηματιστήριο. Σε καμιά “Επιτροπή” Περιουσιών. Προτάσσουμε το δικό μας ΟΧΙ, για τα σπλάχνα μας που δεν μεταλλάσσονται. Τα μυαλά μας που δεν θόλωσαν. Για το καταγάλανο όνειρο που πάντα λαχταρούμε. Εμείς αξίζει να ζούμε γιατί έχουμε λόγους να θυσιάσουμε τη ζωή μας. Για μερικούς αμφορείς. Για κάποια σαπιόξυλα από ελληνικά ναυάγια αιχμάλωτα στο Κάστρο της Κερύνειας. Για μερικές αρχαίες κολώνες φαγωμένες από την αλμύρα και το φως της Μεσογείου. Για μερικούς πεταγμένους σπασμένους σταυρούς και τις ρημαγμένες εκκλησιές μας. Για την γη που μας γέννησε και θα γίνουμε μια μέρα ένα μαζί της.

Κώστας Μαυρίδης                                                 mavrides@ucy.ac.cy

28 Οκτωβρίου 2012

Κίνδυνος ενόψει της μεγάλης ανατροπής

Σε σχέση με την υπόθεση φυσικό αέριο, η Κυβέρνηση έκανε σημαντικά βήματα προς τη σωστή κατεύθυνση σε βαθμό που όντως εξέπληξε π.χ. ήταν σοβαρή υπέρβαση για μιαν Κυβέρνηση του ΑΚΕΛ να «συμμαχήσει» με το Ισραήλ. Ωστόσο, η ίδια αυτή Κυβέρνηση έκανε επιλογές που ανέτρεπαν το πλαίσιο πολιτικής που δημόσια δήλωνε ότι ακολουθούσε με σεβασμό στο δημοψήφισμα του 2004 π.χ. διορισμός της Πραξ. Αντωνιάδου των ΕΔΗ ως αρμόδιας Υπουργού για ενέργεια και Ομάδας εμπειρογνωμόνων με πολιτικές απόψεις που (όχι τυχαία) παραπέμπουν στην περίπτωση που η Κύπρος θα γειτνίαζε με την … Φινλανδία, παρά με την κατοχική Τουρκία. 

Εν πάσει περιπτώσει, είμαστε ενόψει μιας μεγάλης ιστορικής ανατροπής, που αν τελικά πραγματοποιηθεί, καθιερωμένα στερεότυπα αλλάζουν οριστικά. Κάποια τέτοια καθιερωμένα εμπεδώθηκαν βαθιά στα μυαλά θεωρούμενα ως η βάση κάθε πολιτικής ανάλυσης. Για παράδειγμα,  έχει προβληθεί ότι επειδή «η Κύπρος είναι μια κουκίδα στο χάρτη της Μεσογείου», αυτό καθορίζει και τις πολιτικές μας δυνατότητες. Το μικροσκοπικό μέγεθος, καθόριζε στο μυαλό αυτών που το πρόβαλλαν και το ανάλογο μέτρο των δυνατοτήτων μας. Η τοπογραφική σημασία μιας … κουκίδας στον χάρτη στην ευαίσθητη περιοχή της Ανατ. Μεσογείου, που εκ τούτου αποκτούσε σημασία ως βάση για εξόρμηση στην περιοχή, αλλάζει. Η αξία της Κύπρου δεν περιορίζεται ως  προς εκείνο το μέγεθος και θέση της, αλλά καθορίζεται πλέον και από την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) με τον υποθαλάσσιο της πλούτο που δεν φαίνεται αλλά είναι τεράστιος.    

Η επικείμενη ανατροπή, καθιστά την κατάσταση άκρως επικίνδυνη. Η Τουρκία -μαζί με την Αγγλία συνεργό-, επιδίωξαν ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ μέσω του Σχ. Ανάν να ακυρώσουν την προοπτική της Κύπρου να αξιοποιήσει τον ενεργειακό της πλούτο. Στη βάση στοιχείων (κάποια έχουμε ήδη δημοσιοποιήσει) επιβεβαιώνεται ότι υπήρξε μια καλοστημένη συνωμοσία για υφαρπαγή του ενεργειακού πλούτου και της πρωτοφανούς δυνατότητας που σήμερα διανοίγεται μπροστά μας. Η προοπτική είναι πλέον τόσο ορατή, που υποχρέωσε εκείνους που μας χαρακτήριζαν «ονειροπαρμένους» το 2004 όταν αποκαλύπταμε την συνωμοσία, να κάνουν σήμερα εισηγήσεις για την «ορθότερη διαχείρισή του θέματος». Εάν στο 2004, το φυσικό αέριο φαινόταν μια απομακρυσμένα  μελλοντική προοπτική μεγάλης σημασίας (χωρίς απόλυτα επιβεβαιωμένα επιστημονικά στοιχεία), που έκανε όμως Τουρκία-Αγγλία να «φροντίσουν» να μας την αφαιρέσουν διά της «λύσης», τι συμβαίνει σήμερα με δεδομένη την επιβεβαίωση των ενεργειακών κοιτασμάτων και με την οικονομική κρίση να επαυξάνει στο πολλαπλάσια την χρησιμότητα τους; Λογικά, η βεβαιότητα ύπαρξης του ενεργειακού πλούτου καθιστά τους τουρκικούς σχεδιασμούς επικίνδυνους και ακραίους. Άλλωστε, η πορεία της Κύπρου με το φυσικό αέριο, οδηγεί το «στρατηγικό βάθος» του Νταβούτογλου οριστικά στον βυθό. Αυτό όμως στην πραγματικότητα καθιστά την Τουρκία άκρως επικίνδυνη και αυξάνει κατακόρυφα το ενδεχόμενο τουρκικής επέμβασης.

Είναι φανερό πως η οικονομική κρίση από μόνη της, μας αναγκάζει εκ των πραγμάτων να διερευνήσουμε τρόπους για μεταφορά εσόδων στο σήμερα από την μελλοντική ανάπτυξη του φυσικού αερίου. Στην πράξη, το θέμα είναι πολύπλοκο και εξόχως τεχνικό (και χρηματοοικονομικό) με αβεβαιότητες και σοβαρά διλήμματα. Προς τούτο και οι διαφορετικές απόψεις είναι θεμιτές. Αλλά, απογοητεύει που εκφράζονται έντονα φορτισμένες απόψεις ιδίως από όσους δεν έχουν συνάφεια με την τεχνική πτυχή του θέματος και προφανώς κινούνται με βάση το τι συμφέρει πολιτικά.  

Στο μεταξύ, η Κύπρος προχώρησε επιτυχώς και σε δεύτερο γύρο αδειοδοτήσεων με συμμετοχή διεθνών κολοσσών. Η Τουρκία επιδίωξε την αδειοδότηση θαλάσσιων περιοχών που κανονικά ανήκουν στην Κυπριακή Δημοκρατία και … κατάφερε την συμμετοχή κρατικών εταιρειών της Τουρκίας! Αυτή η αποτυχία της Τουρκίας σημαίνει πολλά. Αλλά είναι ακριβώς και ο λόγος που καθιστά την Τουρκία επικίνδυνη όσο ποτέ. Από την άλλη, έχει αποδειχθεί πως στην πράξη, εκτός από την Τουρκία σε κρίσιμα ορόσημα «καταφέρνουμε» να βγάλουμε μόνοι τα μάτια μας.

Κώστας Μαυρίδης - Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής          mavrides@ucy.ac.cy

Ανοησίες ή εγκληματική αμέλεια;

Εδώ και καιρό κυκλοφορούν διάφορα σχόλια και μηνύματα στο διαδίκτυο -στη συνέχεια προέκυψαν και μερικά μετρημένα δημοσιεύματα- τα οποία αναφέρονται σε πληροφορίες γύρω από απόπειρες απαγωγής ή κακοποίησης παιδιών σε εμπορικά κέντρα ή μεγαλοκαταστήματα στη Λευκωσία και που υποδεικνύουν ως δράστες άτομα από τα κατεχόμενα. Στην αρχή, όπως τόσα άλλα, θα μπορούσε κάποιος να τα αγνοήσει, με την ευχή να πρόκειται για αβάσιμους ισχυρισμούς με αλλότρια κίνητρα (π.χ. να διασπείρουν την έχθρα ανάμεσα σε Ε/κ και Τ/κ), είτε πρόκειται για ανοησίες. Ωστόσο, το θέμα αφορά τα παιδιά μας, που ο παραμικρός εφησυχασμός συνιστά εγκληματική και ασυγχώρητη αμέλεια που δεν επιτρέπει σε οποιαδήποτε σκοπιμότητα ή ιδιοτελές συμφέρον να υπερισχύει. Άλλωστε, εάν επισυμβεί το κακό, όλα πλέον θα είναι αργά. Είμαι βέβαιος ότι κάθε πολίτης και ειδικά κάθε γονιός θέλει να ενημερωθεί αξιόπιστα γύρω από το ζήτημα. Η σιωπηρή στάση που τηρούν διάφοροι φερόμενοι ως εμπλεκόμενοι και ιδίως οι αρμόδιοι οι οποίοι ΓΝΩΡΙΖΟΥΝ πόσο σωστό ή λάθος υπάρχει στα πιο πάνω δημοσιεύματα/πληροφορίες, παραπέμπει σε συμπεριφορές όπως στο Μαρί. Εάν προκληθεί η «έκρηξη», θα αλληλοκατηγορούνται για τις ευθύνες. Στο προκείμενο θέμα, υπάρχει ένα ιδιόμορφο στοιχείο που «επιβάλλει» τη σιωπή. Εάν κάποιο παιδί υπήρξε θύμα τέτοιου συμβάντος, οι γονείς για λόγους προστασίας του, δυνατόν να αποφεύγουν την δημοσιότητα για να μειώσουν τις αρνητικές επιπτώσεις στην ψυχική ισορροπία του παιδιού και ενδεχόμενο κοινωνικό «στιγματισμό» του.

Στις 19/4/2012 ενυπόγραφο δημοσίευμα σε εφημερίδα αναφερόταν στα πιο πάνω με υπότιτλο «Πληροφορίες που προκαλούν σοκ, δέος και ανατριχίλα. Πέπλο μυστηρίου γύρω από επίδοξους απαγωγείς ανηλίκων που φέρονται…». Το δημοσίευμα αναφερόταν σε πληροφορίες βάσει των οποίων «απόπειρα απαγωγής παιδιού, ευτυχώς ανεπιτυχής, έλαβε χώρα προ μερικών εβδομάδων σε πολυσύχναστο χώρο, πολυκατάστημα στη Λευκωσία. Συγκεκριμένα, οι επίδοξοι απαγωγείς κατάφεραν ν’ απομονώσουν το παρ' ολίγον ανυποψίαστο ανήλικο θύμα τους στην τουαλέτα, ξυρίζοντάς του μάλιστα το κεφάλι, ώστε να μην είναι εύκολη η αναγνώρισή του. Ωστόσο, δεν κατάφεραν να ολοκληρώσουν το «έργο» τους και αναγκάστηκαν, σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πληροφορίες, να εγκαταλείψουν το παιδί στις τουαλέτες και ν’ απομακρυνθούν εσπευσμένα από το χώρο του παρ' ολίγον εγκλήματος. Με τη βοήθεια του κλειστού κυκλώματος παρακολούθησης του πολυκαταστήματος όπου έλαβε χώρα το περιστατικό, διαπιστώθηκε, τελικά, πως το κατατρομαγμένο παιδάκι βρισκόταν κλειδωμένο στις τουαλέτες, για να δοθεί έτσι αίσιο τέλος στην περιπέτεια, τόσο του ίδιου όσο και των γονιών του, που λίγο νωρίτερα το αναζητούσαν σε κατάσταση αμόκ.»

Τα πιο πάνω, εάν δεν συνέβηκαν, επέβαλλαν διάψευση από τους φερόμενους χώρους διάπραξής τους. Για θέματα όπου μια εταιρεία ή ένας επιχειρηματίας κρίνουν ότι φήμες ή ενέργειες πλήττουν το όνομα (image) τους, εκδίδονται ανακοινώσεις. Εδώ το θέμα αφορά το κοινό και την ασφάλεια παιδιών με φοβερές αναφορές, αλλά δεν υπήρξε ανάλογη διάψευση των πληροφοριών. Αντιθέτως, επικρατεί μια σιωπή που εύλογα παραπέμπει σε αλλότριες σκοπιμότητες.

Δυνατόν τα εμπορικά κίνητρα και συμφέροντα να είναι τεράστια σε βαθμό που επιβάλλουν την σιωπή. Αλλά η Αστυνομία είναι εκ καθήκοντος φορέας διαφύλαξης της δημόσιας ασφάλειας και ως τέτοιος προειδοποιεί για λιγότερης σημασίας θέματα. Εδώ, πως γίνεται να σιωπά; Και ας μη προβληθεί το γνωστό, πως «μέχρι στιγμής δεν υπήρξε επίσημη καταγγελία». Είμαστε απόλυτα βέβαιοι ότι καταγγελίες έγιναν και μένουμε ως εδώ για ευνόητους λόγους. Και δεν είναι μόνο ένα συμβάν. Έγιναν καταγγελίες πέραν μιας περίπτωσης στα περίχωρα της Λευκωσίας και όντως συνδέονται με τα κατεχόμενα. Αλλά οι συστάσεις ήταν «να μην προχωρήσει η υπόθεση», πράγμα που λογικά παραπέμπει, εκτός από εμπορικά, και σε πολιτικά κίνητρα.  

Το θέμα είναι σοβαρό και επιβάλλεται αξιόπιστη ενημέρωση. Εάν για άλλα επουσιώδη προκύπτει ανάγκη διάψευσης, εδώ προκύπτει μια ύποπτη δυσαρμονία που δυνατόν να φτάνει μέχρι και σε πολιτικές σκοπιμότητες.

Κώστας Μαυρίδης -  Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής                            mavrides@ucy.ac.cy

Πολιτική αυτο-αποκεφαλισμού

Μερικούς μήνες πριν λήξει η θητεία της, η Κυβέρνηση αναγνώρισε την συμφωνία Τύμβιου και «Επιτροπής» για ανταλλαγή κατεχόμενης Ε/κ γης με Τ/κ στις ελεύθερες περιοχές, ανατρέποντας την ως τώρα πολιτική στο περιουσιακό (τις κατεχόμενες ιδιοκτησίες Ε/κ γης και τις Τ/κ στις ελεύθερες περιοχές). Η απόφαση βασίστηκε σε γνωμάτευση του Γεν. Εισαγγελέα που με δήλωσή του (9/7/2012) προέβαλε ως κύριο λόγο δημοσίου συμφέροντος την χαμηλή τιμή (!) που θα πληρώσει το κράτος για να αγοράσει την Τ/κ γη. Πάντως, αν δημοσιοποιηθούν όλες οι «λεπτομέρειες» της  συναλλαγής θα μαθευτεί πως μέρος θα πληρωθεί σε μετρητά και μέρος με παραχώρηση γης!

Κάθε αιτιολόγηση για τη σημερινή μεταστροφή (σημερινή αφού μέχρι πρόσφατα Κυβέρνηση και Γεν.  Εισαγγελέας είχαν εντελώς διαφορετική στάση) έχει αφετηρία την δικαστική απόφαση του ΕΔΑΔ (υπόθεση Δημόπουλος) του 2010 που έφερε στο προσκήνιο την «Επιτροπή» περιουσιών στα κατεχόμενα για … επίλυση διαφορών στο περιουσιακό. Μετά από εκείνη την απόφαση του ΕΔΑΔ, δημόσια και ιδιωτικά, επιμέναμε πως ουσιαστικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος –με καθοριστικές προεκτάσεις γύρω από το Κυπριακό– επέβαλλαν στην Κυπριακή Δημοκρατία να κηρύξει παράνομη την όποια «Επιτροπή» λειτουργεί στα κατεχόμενα και νομικά άκυρες τις πράξεις της. Άλλωστε, από την στιγμή που η τουρκική «Επιτροπή» λειτουργεί εντός της Κυπριακής επικράτειας, πληθώρα νομικών θεσμών ΥΠΟΧΡΕΩΝΟΥΝ την Κυπριακή Δημοκρατία για το αντίθετο και αυτονόητο: να κηρύξει την «επιτροπή» παράνομη.

Για «ανεξήγητους» λόγους, η συγκεκριμένη απόφαση του ΕΔΑΔ κρίθηκε ως εντολή χωρίς ίχνος ανυπακοής, διαφορετικά θα μας αποκεφαλίσουν. Τελικά, η εφαρμογή μιας ιδιωτικής συμφωνίας μεταξύ Τύμβιου-«Επιτροπής» έχει περισσότερο βάρος δημοσίου συμφέροντος αντί η διαφύλαξη της έννομης τάξης στην Κύπρο και η προστασία των χιλιάδων Ε/κ ιδιοκτητών κατεχόμενων που πλήττονται από την συμφωνία. Πάντως πολιτικά υπάρχει εξήγηση. Μέσω της «Επιτροπής» και της ανταλλαγής παρακάμπτεται ο ογκόλιθος που λέγεται ατομικό δικαίωμα ιδιοκτησίας. Και πλέον, η τουρκοποίηση κατεχόμενης Ε/κ γης είναι νόμιμη ΧΩΡΙΣ ΛΥΣΗ στο Κυπριακό, παρά την απόφαση του Δικαστηρίου της Ε.Ε. ότι μοναδική νομιμότητα στα κατεχόμενα έχει το Κυπριακό Κτηματολόγιο.        

Τονίστηκε πως η Κυβερνητική απόφαση δεν ανοίγει δρόμο για άλλους. Εντούτοις, ήδη βρίσκονται στο δρόμο πολλές τέτοιες υποθέσεις. Το χειρότερο, διανοίγεται λεωφόρος η οποία παρέχει περίβλημα νομιμότητας σε διάφορες «αρχές» που λειτουργούν στα κατεχόμενα, πριν καν λύση. Αυτός ο κατήφορος οδηγεί στην πλήρη συντριβή εκτός αν ανακοπεί με ανάκληση της απόφασης και επαναφορά στην στέρεη βάση ώστε κάθε όργανο του ψευδοκράτους/Τουρκίας στα κατεχόμενα ορίζεται ΠΑΡΑΝΟΜΟ. Αυτό  επιβάλλει το πραγματικό δημόσιο συμφέρον. Δείγμα προέκτασης της νέας «νομιμότητας» είναι η προτροπή της Γεν. Εισαγγελείας σε συγγενείς αγνοουμένων να δώσουν καταθέσεις στα όργανα του ψευδοκράτους στα κατεχόμενα στο πλαίσιο δικαστικής έρευνας. Πόσο παραστρατημένη είναι η νομική υπηρεσία της ΚΔ που ζητά από πολίτες του να πάνε στο έδαφος  της κυπριακής επικράτειας για να υποστούν νομικές διαδικασίες μιας εισβάλλουσας χώρας; Και με μοναδικό πάντα επιχείρημα πως το υπέδειξε το ΕΔΑΔ, θεωρώντας πως αυτό επικρατεί έναντι κάθε άλλης δέσμευσης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δείγμα μόνο για το αντίθετο αναφέρω το άρθρο 25 του Καταστατικού Χάρτη/ΟΗΕ το οποίο δεσμεύει τα κράτη-μέλη να εφαρμόζουν τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας/ΟΗΕ, που ως γνωστό υποχρεώνει όλους να αποφεύγουν ενέργειες που παρέχουν νομιμότητα στο ψευδοκράτος. Επίσης, στην δικαστική απόφαση “Chafiq Ayadi εναντίον Council of the European Union” (2006) καθορίστηκε ότι οι υποχρεώσεις κάθε κράτους μέλους του ΟΗΕ (π.χ. της Κυπριακής Δημοκρατίας) υπερτερούν (clearly prevail) κάθε άλλης υποχρέωσης περιλαμβανομένης και προς το Συμβούλιο της Ευρώπης (ΕΔΑΔ). Για να αναγνωρίσεις αξία σε αυτά πρέπει πρώτα να θέλεις. Ωστόσο, επικράτησε πως αν δεν προσαρμοστούμε θα μας … κόψουν το κεφάλι. Και για να είμαστε ένα βήμα μπροστά, κόψαμε μόνοι το κεφάλι μας. Με τέτοια πολιτική είμαστε χαμένοι.  

Κώστας Μαυρίδης   -    mavrides@ucy.ac.cy 

Ελληνισμός και Οικονομία

Οι ευκαιρίες και οι κίνδυνοι δεν τελειώνουν ποτέ. Έθνη όμως με ηγεσία που ενεργεί με διορατικότητα, αξιοποιούν με πρωτοβουλίες τους κάθε ευκαιρία. Ο Ελληνισμός με επίκεντρο το ελλαδικό κράτος ακολούθησε για δεκαετίες μια παθητική στάση έναντι της Τουρκίας. Εκ του αποτελέσματος, το σημερινό οικονομικό χάλι (με τα παράγωγά του) δεν μπορεί να είναι τυχαίο με την στρατηγική προσαρμογής στον τουρκικό μπαμπούλα. Ωστόσο,  εκείνο που δεν «έβλεπε» η ηγεσία λόγω τουρκικού φόβου ή άλλου είδους εξάρτηση, σήμερα είναι η μοναδική διέξοδος στην σύγχρονη αδυσώπητη παγκοσμιοποίηση. Το θετικότερο που δυνητικά μπορεί να συμβεί από την οικονομική εξαθλίωση , είναι να γίνει αντιληπτή η ιστορικότητα της συγκυρίας, πράγμα που προϋποθέτει την αποβολή των συνδρόμων του παρελθόντος. Και εφόσον η μη αποπληρωμή του ελληνικού χρέους, θα καταλήξει σε ξεπούλημα πολλαπλάσιας αξίας ορυκτού πλούτου της Ελλάδας (ενεργειακού και άλλου) στους δανειστές της, η αξιοποίηση του ελληνικού πλούτου από την Ελλάδα καθίσταται αναπόφευκτη και μοναδική επιλογή με ελπιδοφόρα προοπτική.  Είτε λοιπόν προχωρούμε μπροστά  σε συγκεκριμένα βήματα, είτε ξεπούλημα και αφανισμός.

Στην εποχή της παγκοσμιοποίησης τους όρους της οποίας δεν διαμορφώνουμε, πείστηκε ο  ελληνισμός ότι είναι φύσει αδύνατος οικονομικά. Στην  εποχή μας όμως είναι που η ενέργεια (π.χ. πετρέλαιο και φυσικό αέριο) αποτελεί κυρίαρχη πηγή δύναμης. Η Ελλάδα διαθέτει δυνητικά την δεύτερη μεγαλύτερη ΑΟΖ της Μεσογείου με βάση το αδιαμφισβήτητο Δίκαιο της Θάλασσας. Το πόσο δυνατός ή αδύνατος είναι κάποιος, είναι πλέον σχετικό αφού εξαρτάται από τις ενέργειές του. Μια ηγεσία που «αρνείται» να το αντιληφθεί, μόνο ο λαός της το επιβάλει. Στην Κύπρο, ο λαός απέρριψε το 2004 την συνομωσία στο Σχ. Ανάν για το φυσικό αέριο. Όταν δε τότε πρωτοστατήσαμε στην ενημέρωση του λαού, οι σημερινοί ηγέτες -που αυτοαξιολογούνται ικανοί για Πρόεδροι Δημοκρατίας- επέλεξαν τότε την …  σιωπή.  Ελλάδα, Κύπρος, Ισραήλ - ίσως και Αίγυπτος- μπορούμε να βρεθούμε στον ίδιο άξονα στην περιοχή μας. Αυτό που φοβάται η Τουρκία.

Για να έχουν οι οικονομικές θυσίες αντίκρισμα, η μοναδική προοπτική βρίσκεται στην οικονομία που δίνει διέξοδο στην πολιτική. Η παρούσα ελληνική κυβέρνηση δεν έχει εκλεγεί για να απολαμβάνει της λαϊκής υποστήριξης αλλά αποφασίζει σε θέματα πρωτοφανούς σημασίας και δεσμεύει τις επόμενες γενιές για δεκαετίες χωρίς την απαιτούμενη δημοκρατική νομιμοποίηση. Η ανανέωση της λαϊκής εντολής επιβάλλεται για να αποπυροδοτηθεί η κατάσταση, να φύγουν οι υπεύθυνοι και πρωτίστως  να επαναπροσανατολιστεί η πορεία. Ενδεικτικό της χρεοκοπημένης πολιτικής είναι που η Ελλάδα φοβάται να ρυθμίσει την ΑΟΖ της με Κύπρο λόγω  τουρκικών αντιδράσεων για το Καστελλόριζο, αλλά η Τουρκία «έδωσε» άδεια σε τουρκική εταιρεία για έρευνες σε περιοχές υπερκερώντας το Καστελλόριζο ως εάν να μην υπάρχει. Μόνο που υπάρχει, κατοικείται και ανήκει στην ελληνική επικράτεια.

Το κοινό όραμα και το συμφέρον υπάρχει για να σωθούμε μόνοι μας εφόσον το παλαίψουμε. Η απάντηση βρίσκεται στην ενέργεια και το φυσικό αέριο με δραστηριοποίηση μεγάλων παιχτών (Ρωσίας, Γαλλίας) και θεμελίωση του άξονα Ελλάδα-Κύπρος-Ισραήλ: Η Ελλάδα παρέχει συμπληρωματική προστασία και ασφάλεια και λαμβάνει αντισταθμιστικά ποσοστά από την αξιοποίηση του πλούτου, πάντα με το Ισραήλ πολλαπλασιαστή της ισχύος. Ταυτόχρονα, προχωρά  η ρύθμιση της ΑΟΖ ανάμεσα σε Ελλάδα και Κύπρο.  Για να έχει ο Ελληνισμός ιστορική συνέχεια, πρέπει να επιβιώσει στην πραγματικότητα της εποχής μας. Πρέπει να αναλάβει ρίσκο. Η συνέχιση της προσαρμογής στον τουρκικό μπαμπούλα οδηγεί με βεβαιότητα στην οικονομική συντριβή με περιθωριοποίηση του ελληνισμού ακόμη και εδαφικά. Η ΑΟΖ υπάρχει και παρέχει την προοπτική για ανόρθωση. Μόνο που η ανόρθωση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τις επιλογές του ελληνισμού, κυρίως της ελλαδικής ηγεσίας και κοινωνίας τώρα.  

Κώστας Μαυρίδης                         mavrides@ucy.ac.cy