Παρασκευή 27 Απριλίου 2012

Φυσικό Αέριο και Σχέδιο Ανάν

Τις προάλλες έκλεισαν 8 χρόνια από το δημοψήφισμα. Όλοι οι πολιτικοί (στο 76% που το απέρριψε και στο 24% που αποδέχτηκε το Σχέδιο το 2004), προβάλλουν σήμερα πως το φυσικό αέριο αποτελεί ιστορική ευκαιρία για ανατροπή των πολιτικών δεδομένων εις βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας (ΚΔ). Προϋπόθεση άρρηκτα συνδεδεμένη για αξιοποίηση του φυσικού μας αερίου αποτελεί η ρύθμιση της Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) μεταξύ Κύπρου και γειτονικών κρατών. Είναι η ρύθμιση της ΑΟΖ που παρέχει την ιστορική ευκαιρία για ανατροπή της τουρκικής επικυριαρχίας. Χωρίς αυτό, η πρόσβαση στον ενεργειακό πλούτο θα ήταν αδύνατη.   
Το Σχ. Ανάν περιείχε δυσνόητα σημεία στον απλό πολίτη που αισθανόταν ότι όφειλε να διαμορφώσει θέση ελεύθερα, αφού το μελετήσει και το κατανοήσει. Αν όσοι το απέρριψαν, όφειλαν αυτό μια φορά, εκείνοι που το αποδέχτηκαν όφειλαν να είναι εκατό φορές βέβαιοι ότι το κατανόησαν πλήρως αφού δεν υπήρχε ευκαιρία επανόρθωσης. Ο διάβολος κρύβεται στις λεπτομέρειες σύμφωνα με μια αγγλική ρήση. Κορυφαία ζητήματα συγκαλύφθηκαν με πανουργία και «εξαφανίστηκαν» παραμορφωμένα στις ... λεπτομέρειες. Στις συζητήσεις πριν το δημοψήφισμα, μαζί με καλόπιστες αναλύσεις, εμφανίζονταν  απόψεις που στρέβλωναν την πραγματικότητα προκαλώντας σύγχυση. Αυτό οδήγησε μερίδα πολιτών, ευτυχώς μειοψηφία, να κρίνει με βάση την εμπιστοσύνη του προς πολιτικά πρόσωπα (π.χ. Γλ. Κληρίδη) ή την κομματική υπόδειξη (π.χ. του Ν. Αναστασιάδη που παθιασμένα στήριζε το Σχέδιο).
Αναμφισβήτητα λοιπόν, κάθε συνομωσία είναι επιμελώς συγκαλυμμένη. Όταν το 2004 πρωτοστατήσαμε στην αποκάλυψη της ανανικής συνομωσίας με στοιχεία για το φυσικό αέριο (ουδέποτε αποκαλύψαμε την πηγή), οι εγχώριοι διαμορφωτές γνώμης («opinion leaders») αντέδρασαν με ειρωνείες, χωρίς να διαψεύδουν ευθέως την συνομωσία επειδή προφανώς γνώριζαν. Για αποκάλυψη του … διαβόλου που κρύβεται στις λεπτομέρειες, απαιτείται ανάλογα λεπτομερής ανάλυση. Εδώ συνοπτικά αναφέρω δείγμα της συνωμοσίας που μέσω Σχ. Ανάν, Τουρκία και Αγγλία παρέμβαιναν στον ενεργειακό πλούτο της Κύπρου. Από το 2001 οι Άγγλοι προέβαλαν επίσημα το δήθεν κυριαρχικό δικαίωμα σε «χωρικά ύδατα» με εφαλτήριο τις δύο περιοχές των «κυρίαρχων βάσεων» τους (Λεμεσό και Δεκέλεια). Μάλιστα, προχώρησαν στην έκδοση χαρτών όπου χαρτογράφησαν τα κυρίαρχα αγγλικά «χωρικά ύδατα» στα τρία ναυτικά μίλια και δυνητικά στα δώδεκα. Την θάλασσα πέραν από τα αγγλικά «χωρικά ύδατα», την όρισαν «Διεθνή Ύδατα» (όλα στη σημερινή Κυπριακή ΑΟΖ) όπου η Αγγλία έβαζε χέρι. Ρύθμιση της ΑΟΖ πλέον εμποδιζόταν από την αγγλική παρέμβαση καθώς αποχτούσε καθοριστικό λόγο και η ΚΔ έχανε ΟΡΙΣΤΙΚΑ το αποκλειστικό δικαίωμα ρύθμισης της ΑΟΖ. Αυτά εμπεδώνονταν συγκαλυμμένα μέσω του Σχ. Ανάν με στόχο τα ενεργοφόρα θαλάσσια «οικόπεδα». Ανάλογη παρέμβαση διά των «λεπτομερειών» του Σχ. Ανάν, αποκτούσε και η Τουρκία μέσω του Νόμου για την υφαλοκρηπίδα, μέσω της λήψης αποφάσεων που εξαρτιόταν από τις τουρκικές επιθυμίες, μέσω ακύρωσης της συμφωνίας ΑΟΖ με την Αίγυπτο κ.ά. Η συνομωσία δεν ήταν φανερή στον καθένα. Άλλωστε, μια συνομωσία για τέτοιο τεράστιο ζήτημα, απαιτεί ανάλογα πανούργα συγκάλυψη.
Ορισμένοι θα θυμούνται ότι πρωτοστατήσαμε στην αποκάλυψη της συνομωσίας και δεχτήκαμε «επίθεση» από αρκετούς που σήμερα διαγκωνίζονται σε δημόσιες αναλύσεις για διαχείριση της ιστορικής ευκαιρίας. Δείγμα των αντιδράσεων στις αποκαλύψεις πριν το δημοψήφισμα, αναφέρω δύο χαρακτηριστικές
(α) ανανικός δημοσιογράφος επέμενε ότι οι αγγλικοί χάρτες έγιναν για να βοηθήσουν την ναυσιπλοΐα χωρίς σχέση με οτιδήποτε άλλο. Έκτοτε σιώπησε στο θέμα, το κείμενο δεν βρίσκεται στον προσωπικό διαδικτυακό του χώρο και τώρα ο ίδιος συνδέεται στενά με τον Ντάουνερ
(β) πολιτικοί και τεχνοκράτες που έζησαν από κοντά τις διαπραγματεύσεις του Σχ. Ανάν και γνώριζαν τις … «λεπτομέρειες», χαρακτήριζαν φαντασιώσεις τις αποκαλύψεις και επισημάνσεις μας. Σήμερα, πρωτοστατούν δημόσια σε υποδείξεις για να φωτίσουν τον δρόμο προς σωστή πολιτική διαχείριση του φυσικού αερίου και μεθοδεύουν πώς να γίνουν Πρόεδροι. Αυτά για όποιον ελεύθερα διαμορφώνει άποψη.  
Κώστας Μαυρίδης                                                   mavrides@ucy.ac.cy              

Παρασκευή 6 Απριλίου 2012

Ενότητα και Προεδρικές Εκλογές

Η ενότητα δεν είναι αυτοσκοπός. Είναι το μέσο -ένα από τα πολλά-, με στόχο την απαλλαγή από την κατοχή. Ωστόσο, όσο πλησιάζουμε προς τις προεδρικές, η ενότητα γίνεται του συρμού. Ήδη, οι πρωταγωνιστές της πολιτικής, αγωνιούν για την ενότητα και θλίβονται για την έλλειψή της. Η ενότητα όμως χτίζεται στη βάση κοινών πολιτικών  στόχων και πρωτίστως, θεμελιώνεται από τους πρωτομάστορες της εξουσίας (εντός και εκτός προεδρικού). Εκείνος που αγωνιά για την ενότητα, ακολουθεί πολιτική αποδεκτή στην ευρύτερη κοινωνία. Τουλάχιστον, αποφεύγει κινήσεις που τον φέρουν σε διαμετρική αντίθεση με την ευρύτερη κοινωνία. Όταν ειδικά οι Δ. Χριστόφιας και Ν. Αναστασιάδης επέμεναν στην γραμμή τους και μετά θλίβονται για την έλλειψη ενότητας, προσομοιάζουν εκείνον που αφού εξόντωσε τους γονείς του, ζητούσε την επιείκεια του δικαστηρίου επειδή … έμεινε ορφανός.     
Εξαρχής ο Πρόεδρος προέβαλε θέσεις και έκανε επιλογές (με δική του  πρωτοβουλία) που τον έφεραν σε ρήξη με τις αντίστοιχες θέσεις των πολιτικών δυνάμεων που τον στήριξαν στην εκλογή του. Λογικά έπρεπε να επιδιώκει ενότητα στη βάση κοινών στόχων με εκείνους που τον στήριξαν στην εκλογή του. Εντούτοις, ο κοινός στόχος και η στήριξη λειτουργούσε με τον Ν. Αναστασιάδη και τον στενό του περίγυρο. Μόνο που ούτε αυτό διασφάλισε την κοινωνική στήριξη και ενότητα αφού το πρόβλημα ήταν η στρεβλή πολιτική γραμμή. Διότι, δεν μπορεί να είναι στραβός ο γιαλός, αλλά στραβά αρμενίζει η πολιτική τους, ενάντια στην ενότητα της κοινωνίας.  
Από την αρχή, οι διαπραγματεύσεις ξεκίνησαν χωρίς ξεκαθαρισμένη βάση. Το κοινό Ανακοινωθέν Χριστόφια-Ταλάτ της 23ης Μαΐου με τον συνεταιρισμό των δύο συνιστώντων states που η προεδρική ομάδα αξιολογούσε ως σημαντική βελτίωση και πρόοδο, προκάλεσε την πρώτη σοβαρή ρήξη. Μετά, έτρεχε η Κυβέρνηση να αποτρέψει την υιοθέτηση του από το Συμβούλιο Ασφαλείας/ΟΗΕ όπως ζητούσε η Τουρκία και οι ΗΠΑ-Αγγλία. Δύο χρόνια αργότερα, υιοθετήθηκε και αυτό. Ούτε όταν η Τουρκία (διά του Ταλάτ) κατέθεσε το απαράδεκτο έγγραφο με τις συνομοσπονδιακές προτάσεις,  η αντίδραση της Κυβέρνησης ήταν εκείνη που θα ενδυνάμωνε  την ενότητα. Ούτε με τις προτάσεις για το περιουσιακό. Ούτε όταν η συνομωσία  Ντάουνερ-Πάσκο αποκαλύφθηκε. Ούτε όταν με τον Έρογλου τα πράγματα εκτραχύνθηκαν. Όσο για το εσωτερικό, εκεί οι επιλογές μάλλον στόχευαν στην διάλυση της ενότητας. Χαρακτηριστικά, υπουργοποιήθηκαν πρόσωπα που  αντί για σύμπνοια προκαλούσαν διχόνοια και κάθετη ρήξη με την κοινωνία π.χ. στο Υπουργείο Παιδείας επικράτησαν απόψεις για προσαρμογή της Ιστορίας και αγγλικοποίηση της παιδείας μέσω επιβολής των GCE. Στο Υπουργείο Εμπορίου με το φυσικό αέριο βρέθηκε η Πρ. Αντωνιάδου με τις απόψεις της για … συμμαχία με την Τουρκία. Αυτά είναι απλά δείγμα συμπεριφοράς και ενεργειών που κονιορτοποίησαν την ενότητα, που σήμερα αναζητείται!
Η πολιτική και οι επιλογές που έγιναν από την Κυβέρνηση, δείχνουν ότι ιδίως στο Κυπριακό, η μοναδική ενότητα που ουσιαστικά επιδιώχθηκε ήταν με τον Ν. Αναστασιάδη. Τελικά όμως η εναντίωση της κοινωνίας φούντωσε τόσο που δεν επέτρεπε στο Ν. Αναστασιάδη να στηρίζει, αν θα ήθελε να προσδοκά σε Προεδρία του κράτους. Έτσι, μαζί με τον περίγυρό του, ανέβασαν κατακόρυφα τους αντιπολιτευτικούς τόνους και σήμερα είναι έτοιμος να τον χωρέσει η … τρύπα του βελονιού. Μόνο που για τα κύρια και σημαντικά που προαναφέραμε, καμιά ουσιαστική διαφωνία στον ουσιώδη χρόνο! Αντιθέτως, ακολούθησε υποχρεωτικά την κοινωνία όταν άρχισε το ρολόι για τις προεδρικές να χτυπά. Παρεμπιπτόντως, είναι ο μοναδικός πολιτικός που επιμένει ως τώρα ότι η Τουρκία διαθέτει αναλλοίωτο επεμβατικό δικαίωμα στην Κύπρο, προφανώς εντός και της κυπριακής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης (ΑΟΖ) με το φυσικό αέριο! Αυτά είναι ουσία. Διερωτώμαι τι θα αντιπαραθέσει προς την Ε.Ε. και την διεθνή κοινότητα, όταν Ερντογάν και Νταβούτογλου θα δείχνουν τις δηλώσεις του που αναγνωρίζουν επεμβατικό δικαίωμα στην Τουρκία, ως να μην έχει συμβεί τίποτα, ούτε καν το 1974. 
Κώστας Μαυρίδης                                       mavrides@ucy.ac.cy