Μπροστά στη νέα εποχή

Η επιστήμη της οικονομίας πάσχει από αρκετές αδυναμίες π.χ. κάποιος μπορεί να αναδεικνύει το υποδεέστερο σε κορυφαίο, ενώ το αντικειμενικά κορυφαίο υποβαθμίζεται και παραγνωρίζεται. Ανάλογα μάλιστα με το πολιτικό συμφέρον, το σπουδαίο μπορεί να καταντήσει παιγνίδι σκοπιμοτήτων, αντί να αναδειχθεί ως το καθοριστικό κριτήριο της κοινωνίας για αξιολόγηση θέσεων και απόψεων. Χειρότερο δε είναι όταν ο διάλογος για την οικονομία «παραγνωρίζει» τα σπουδαία και επικεντρώνεται σε άλλα επουσιώδη σε μια συζήτηση περιβεβλημένη με επιστημονικό μανδύα. Πώς ασκεί και εφαρμόζει ευθυκρισία ένας απλός πολίτης για το μέγιστο και καθοριστικό θέμα ενώπιόν μας και όχι για άλλα υποδεέστερα;   

Όλοι αναγνωρίζουν σήμερα την ιστορική σπουδαιότητα που δημιουργεί ο ενεργειακός πλούτος. Ακόμη και όσοι το 2004 «αλληθώριζαν», είτε καλόπιστα αγνοούσαν τη συνωμοσία, σήμερα αναγνωρίζουν το πως διασώθηκε η ευκαιρία για την εποχή του φυσικού αερίου. Για όσους πεισματικά επιλέγουν τη σιωπή, αυτό είναι αρκούντως δηλωτικό. Ωστόσο, η δυνατότητα αξιοποίησης αυτής της ιστορικής ευκαιρίας,  δυνατόν να εξαρτάται από το περιεχόμενο του μνημονίου. Άλλωστε, το «Μνημόνιο Συναντίληψης» δεν είναι το καταληκτικό περιεχόμενο. Η οριστική δανειακή σύμβαση που θα δεσμεύσει την Κύπρο με τους δανειστές της και είναι η ουσία, δεν είναι ακόμη γνωστή.

Με εκτιμήσεις για την τραπεζική τρύπα στα €9-10 δις, συν το δημοσιονομικό πρόβλημα και τα κεφάλαια αναχρηματοδότησης, το ποσοστό του δημόσιου χρέους εκτιμάται πολύ πέραν εκείνου που «σηκώνει» η οικονομία π.χ. οι αριθμοί παρουσιάζουν το χρέος ως ποσοστό του Ακαθάριστου Εγχώριου Προϊόντος (ΑΕΠ) πάνω από το 140%, σαφώς πολύ ψηλότερο από το βιώσιμο/αποδεκτό όριο του 120% που θέτει το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο (ΔΝΤ). Υπάρχουν εκτιμήσεις και για πολύ χειρότερα σενάρια. Αν δε συνυπολογιστεί ότι τα πρώτα χρόνια θα προκύψει συρρίκνωση του ΑΕΠ, από μόνο του θα σπρώχνει τους δείκτες εκτός ορίων, φέρνοντας στο προσκήνιο πρόσθετα επαχθή μέτρα π.χ. ιδιωτικοποιήσεις. Άλλωστε, υπάρχει η δήλωση σε επίπεδο Eurogroup «ότι το κυπριακό κοινοβούλιο έχει περάσει μια ΠΡΩΤΗ δέσμη μέτρων». Η τοποθέτηση εννοεί ότι ενδέχεται να απαιτηθούν και άλλες δέσμες μέτρων προτού εγκριθεί το κυπριακό μνημόνιο.

Στο περασμένο άρθρο, για να αποφύγουμε αυθαιρεσίες και σκοπιμότητες που παρεισφρέουν σε ιδεολογικές και θεωρητικές συζητήσεις που παρουσιάζονται συχνά με επιστημονικό μανδύα, επικεντρωθήκαμε στην εμπειρία χωρών με διάσωση του τραπεζικού συστήματος (με τις όποιες ανομοιότητες). Με γνώμονα το μέλλον, το συνοπτικό μάθημα για την Κύπρο είναι ένα. Για να έχει νόημα το όποιο μνημόνιο, πρέπει να διασφαλιστεί στην πράξη η ανάπτυξη μέσω του φυσικού αερίου το συντομότερο. Κάθε σενάριο με βάση ρεαλιστικούς αριθμούς των τελευταίων δεκαετιών, καταλήγει στο συμπέρασμα μιας ανέφικτης και μάταιης θυσίας με σκοπό την ανάπτυξη που θα καταλήγει εν πολλοίς στην αποπληρωμή των δυσβάσταχτων τόκων.  Η μοναδική παράμετρος που δεν περιλαμβάνεται στους αριθμούς του παρελθόντος και μπορεί να κάνει τη διαφορά είναι το φυσικό αέριο. Χωρίς αυτό, η ανάπτυξη θα προκύψει στο απώτερο μέλλον … κάποια μέρα λόγω τυχαίων συγκυριών. Το ζητούμενο είναι να προκύψει το συντομότερο λόγω πολιτικής διαχείρισης.

Έχουμε ευκαιρία -μετά από αιώνες- για μια νέα εποχή έχοντας ως βάση την αξιοποίηση του φυσικού αερίου και του ενεργειακού πλούτου της Κύπρου ευρύτερα. Εάν οι έως τώρα συνομωσίες για υφαρπαγή του απέτυχαν, πόσο πιο συγκαλυμμένα πρέπει να επιχειρηθεί και παρουσιαστεί σήμερα;

Πάντως, το τελικό κείμενο της δανειακής σύμβασης θα είναι καθοριστικό κατά πόσον θα διατηρηθεί η προσδοκία για νέα εποχή. Φυσικά, εκεί ΔΕΝ θα καταγράφεται πως λόγω της οικονομικής εξαθλίωσης υπάρχει «ευκαιρία» να μας προσφερθεί ένα δήθεν ελκυστικό πακέτο με «λύση» στο κυπριακό και ανάπτυξη μέσω του φυσικού αερίου ώστε να βγάλουμε μόνοι τα μάτια μας. Αποδοχή μνημονίου προϋποθέτει 100% διασφάλιση του φυσικού αερίου χωρίς υποθήκευσή του. Θέσεις γύρω από αυτό έπρεπε να κυριαρχούν στις συζητήσεις.     

Κώστας Μαυρίδης - Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής      mavrides@ucy.ac.cy