Η αυτοκτονία μέσω της «Επιτροπής» αποζημιώσεων

Από το 2010, αρκετές παρεμβάσεις μου προς αρμόδιους φορείς (πέραν ενεργειών άλλων) σε εμπιστευτικό επίπεδο πρώτα και δημόσια αργότερα για την αναγκαιότητα αντίδρασης στις αποφάσεις της «Επιτροπής» της Τουρκίας στα κατεχόμενα (με αποφάσεις Διεθνών Δικαστηρίων το ψευδοκράτος αποτελεί προέκταση της Τουρκίας), δεν έφεραν αποτέλεσμα. Δυστυχώς, στον κατήφορο προς την συντριβή που έκτοτε αγωνιωδώς περιγράφαμε, συνέβαλαν πολλά.   

Πλέον αρμόδιος για περιφρούρηση του δημοσίου συμφέροντος και της έννομης τάξης από ενέργειες της «Επιτροπής» είναι η Γενική Εισαγγελεία, η οποία κλήθηκε πολλές φορές να καθορίσει την «Επιτροπή» και τις αποφάσεις της παράνομες, διαφορετικά αποτελεί νομιμοποίηση δικαστικής  διαδικασίας που έστησε η Τουρκία στην επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας για απονομή … δικαιοσύνης μέσω νομιμοποίησης της κατοχής. Ούτε η ανάγκη προστασίας του δημοσίου συμφέροντος λόγω της έκρυθμης κατάστασης από την συνεχιζόμενη κατοχή στάθηκε ικανό να πείσει την Γεν Εισαγγελεία. Άλλα πρόσωπα στη θέση τους θα υιοθετούσαν εντελώς διαφορετική στάση αυτεπάγγελτα και χωρίς υποδείξεις ή παροτρύνσεις οποιουδήποτε.

Συγκεκριμένα, με δήλωση/γνωμάτευση (9/7/2012) ο Γεν.  Εισαγγελέας επικαλέστηκε την προστασία του  δημόσιου συμφέροντος για να αγοράσει η Κυβέρνηση Τ/κ γη στις ελεύθερες περιοχές που αποδόθηκε (υποτίθεται) από την «Επιτροπή» στον Τύμβιο, στον οποίο και πληρώσαμε 13 εκ. ευρώ. Βάσει εκείνης της γνωμάτευσης, η προηγούμενη Κυβέρνηση αποφάσισε μερικούς μήνες πριν τη λήξη της θητείας της να αναγνωρίσει την συμφωνία Τύμβιου- «Επιτροπής» για ανταλλαγή κατεχόμενης Ε/κ γης με Τ/κ στις ελεύθερες περιοχές. Στη νομική αιτιολόγηση προβλήθηκαν ως λόγοι δημοσίου συμφέροντος ότι (α) η περιουσία άξιζε €21 εκατ ενώ πληρώθηκαν €13 και ότι (β) στην Τ/κ γη είχαν κτιστεί υποστατικά. Αν αυτό υπερέχει έναντι της διαφύλαξης της συνταγματικής νομιμότητας, κυριαρχίας και της προστασίας χιλιάδων Ε/κ ιδιοκτητών κατεχόμενης γης που πλήττονται από τις ενέργειες της «Επιτροπής», καθένας μπορεί να το αξιολογήσει. Η δε πολιτική αιτιολόγηση ήταν ότι «η συμφωνία Τύμβιου-«Επιτροπής» καταχωρήθηκε στο ΕΔΑΔ όπου κινδυνεύαμε με τιμωρία από την εξυπουργών Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης». Παρά την πληθώρα νομικού οπλοστασίου, κρίθηκε σωστό να αυτοκτονήσουμε επειδή ήταν πιθανόν να τιμωρηθούμε… Η λογική αποφυγής ενός αρνητικού πιθανού ενδεχομένου, με αυτo-αποκεφαλισμό είναι πολιτική βέβαιης συντριβής.      

Ευθύς μετά από εκείνη την γνωμάτευση, γράφαμε ότι «μια  αναγνώριση της συμφωνίας Τύμβιου-«Επιτροπής» [θα έχει] βέβαιη συνέπεια την αύξηση τέτοιων συμφωνιών «ιδιωτικών» ανταλλαγών και με παράλληλη προβολή από την Τουρκία πλέον πως το περιουσιακό στο κυπριακό έτσι θα λυθεί βασικά», όπως προωθείται στα κατεχόμενα σήμερα. Εν ολίγοις, ο τεράστιος ογκόλιθος για να αφαιρέσει η Τουρκία νόμιμα Ε/κ κατεχόμενες ιδιοκτησίες, βρήκε διέξοδο με συνδρομή του κυπριακού κράτους. Τι θα γινόταν αν η τρύπα που άνοιξε το ΕΔΑΔ (στην υπόθεση Δημόπουλος - 2010) και έφερε στο προσκήνιο την «Επιτροπή», οριζόταν ως καθόλα παράνομη διαδικασία όπως με αγωνιώδεις εκκλήσεις τεκμηριώναμε; Αν υπάρχει αρμόδιος που θεωρεί ότι η παρούσα κατάσταση είναι προτιμότερη, ας το τεκμηριώσει προσδιορίζοντας και το αποτέλεσμα του κατήφορου. Χωρίς  αμφισβήτηση της νομιμότητας της «Επιτροπής», ανατρέπεται η μέχρι τώρα παράνομη παρουσία της Τουρκίας. Υπάρχουν θέματα που δεν μπορεί να εκτεθούν δημόσια αλλά επαναλαμβάνω πως «αυτή την ανατροπή θα την βρούμε εις βάρος μας στο πολλαπλάσιο στο μέλλον» ενώπιον άλλης νομικής διαδικασίας και εν τέλει στο περιεχόμενο της λύσης.

Τις προάλλες, στο συνέδριο των αποδήμων ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας αναφέρθηκε σε «λεγόμενη Επιτροπή αποζημιώσεων», που εξυπακούει πως είναι παράνομη. Δήλωσε επίσης ότι ο χρόνος εργάζεται εναντίον Ε/κ και Τ/κ. Το συμμεριζόμαστε και απαιτείται αντίδραση στην πράξη. Χειρότερο από την επιλογή της αυτοκτονίας μέσω της «Επιτροπής» δεν υπάρχει. Η δυσκολία αποτελεσματικής αντιμετώπισης της κατάστασης (που δυσχεραίνεται αφάνταστα λόγω της κρίσης) και η αδυναμία εξεύρεσης αποδεκτής λύσης, δεν αποτελούν άλλοθι για την νομιμοποίηση της κατοχής που δίνει ουσιαστικό περιεχόμενο στη διζωνική αλά Τούρκα.

Κώστας Μαυρίδης  - mavrides@ucy.ac.cy 

Μια κοινωνία, δύο ξεχωριστοί κόσμοι

Με αφορμή στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν για τις συναλλαγές μεταξύ «μεγάλων» επιχειρηματικών ονομάτων και τραπεζών αλλά και αποκαλύψεις  ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής, κατέληγα σε μια διαπίστωση στο προηγούμενο άρθρο.  Τα ονόματα των «προνομιούχων» δανειοληπτών των τραπεζών φανερώνουν ένα κατά συρροήν έγκλημα που ξεκίνησε πριν και μετά το χρηματιστήριο, πέρασε στο αεροπορικό δυστύχημα της Ήλιος, στο πλασάρισμα των αξιογράφων και φτάσαμε στο σημερινό όργιο… Όλα με εποπτικές αρχές σε λειτουργία.  

Πριν μια περίπου δεκαετία, οι ΗΠΑ συγκλονίζονταν από την κατάρρευση του ενεργειακού κολοσσού Enron και όσα αποκαλύπτονταν στην εκδίκαση της υπόθεσης. Το αμερικανικό δικαστήριο μέσω ενός σοφού δικαστή υπέδειξε ότι απάτες και απατεώνες υπήρχαν και θα υπάρχουν, αλλά το εκπληκτικό στην υπόθεση ήταν το τεράστιο δίκτυο ανοχής και διαπλοκής που επέτρεψε σε μιαν «περιορισμένη» απάτη να λάβει τέτοια έκταση σε μέγεθος ζημιών και εύρος προσώπων. Για να γίνουν όσα έγιναν, παραβιάστηκαν πολλά και συνήργησαν ή σιώπησαν πολλοί και για πολλά χρόνια. 

Στην περίπτωση της Κύπρου έγιναν τρισχειρότερα. Το μέγεθος του εγκλήματος προϋποθέτει  μια τεράστια αλυσίδα διαπλοκής και ατιμωρησίας με εμπλεκόμενα «σεβάσμια» πρόσωπα, εταιρείες, θεσμούς, εξουσίες κ.ά. Η κάθαρση και η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης δεν μπορεί να προκύψει από τα ίδια αυτά πρόσωπα ή από τους υποτακτικούς και συνεργάτες τους. Η ατιμωρησία στο Χρηματιστήριο οδήγησε πριν μια δεκαετία στο στήσιμο ενός οργίου διαπλοκής ανάμεσα σε διάφορες μορφές εξουσίας και μεγάλα οικονομικά συμφέροντα με επίκεντρο τον τραπεζικό τομέα. Αυτή η πυραμίδα της σήψης εμβάθυνε και πλάτυνε εντός της κυπριακής κοινωνίας, όλα υπό πλήρη λειτουργία πολιτειακών οργάνων με καθήκον την ρύθμιση και εποπτεία τέτοιων δραστηριοτήτων. Πολλοί που συνεργάστηκαν ή «έκρυψαν» ενώ εκ καθήκοντος όφειλαν να προασπιστούν το δημόσιο συμφέρον ως πολιτειακοί αξιωματούχοι, σήμερα … πρωτοστατούν στο προσκήνιο να διορθώσουν την κατάσταση! Ωστόσο, δεν υπάρχει ένα έγγραφο που να φανερώνει έστω κάποιες φωτεινές εξαιρέσεις αντίδρασης. Παράδειγμα της όλης διαχείρισης είναι και το εξής. Το 2006 συγχωνεύτηκαν τρεις τράπεζες, οπόταν προέκυψε … «υπεραξία» περίπου 750 εκατομμυρίων ευρώ με προεξάρχοντα τον Κοσκωτά Β΄. Εκείνη η … υπεραξία έγινε αποδεκτή από διοικήσεις και Διοικητικά Συμβούλια, από εσωτερικούς ελεγκτές και εξωτερικούς ανεξάρτητους ελεγκτές και από τουλάχιστον δύο ανεξάρτητα εποπτικά όργανα του κράτους. Το 2011, η ίδια συναλλαγή επαναξιολογήθηκε ότι αξίζει πλέον μηδέν. Και φυσικά πέρασε μέσα από την ίδια διαδικασία έγκρισης. Σε αυτό τον πολύχρονο κύκλο, δεν υπάρχει καν ένα έγγραφο που να φανερώνει μια έστω αντίθεση σε όσα έγιναν, ενώ η τράπεζα είναι πλέον ανύπαρκτη.   

Εν μέσω της κατάστασης σήμερα, προβάλλουν δύο διαφορετικοί κόσμοι παρόλον που ζούμε στην ίδια κοινωνία. Ένας με θετικά μηνύματα αισιοδοξίας στον οποίο πρωτοστατούν όσοι δεν έχουν πρόβλημα οικονομικής επιβίωσης. Στον άλλο κόσμο, επικρατεί μια πρωτοφανής ανασφάλεια που «σκοτώνει» λόγω φοβερών διλημμάτων. Ο κόσμος που καθημερινώς συναντώ ζει υπό το κράτος της ανασφάλειας, οργής, αγωνίας, απόγνωσης… ακόμη και απελπισίας με  χιλιάδες άνεργους που αυξάνονται και άλλους που παλεύουν να επιβιώσουν κάτω από τις υποχρεώσεις και τα δάνεια που πριν μερικούς μήνες ήταν αποδεκτά.  

Όσο για την Τρ. Κύπρου, για πολλοστή φορά επισημαίνω ότι μπορεί να καταστεί βιώσιμη εφόσον διακοπεί η υφιστάμενη πορεία της εκροής καταθέσεων η οποία θα στεγνώσει την Τράπεζα από ρευστότητα με αναπόφευκτο το αποτέλεσμα. Όσα προβάλλονται περί «ισχυρού  ισολογισμού», «σοβαρή αναδιάρθρωση για εκκίνηση»  και άλλα τέτοια, δεν αλλάζουν την πορεία των πραγμάτων όσον αφορά την ρευστότητα σήμερα. Έχουμε υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις που βασίζονται στον επιστημονικό ορθολογισμό και υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον της κοινωνίας και όχι στενά ιδιωτικά συμφέροντα. Στόχος μας είναι να πετύχει η εγχείρηση με το να εξέλθει ο ασθενής/η κοινωνία υγιής, όχι να πετύχει η εγχείρηση αλλά να πεθάνει ο ασθενής. Θα επιμένουμε ακατάπαυστα.

Κώστας Μαυρίδης  - Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής -  mavrides@ucy.ac.cy

Η Εκδίκηση της Ιστορίας: από βορρά ως νότο

Το κείμενο γράφτηκε αρχικώς το 2008 με αφορμή δήλωση ανώτατου αξιωματούχου της Ε.Ε. για  «τετραγωνισμό του κύκλου στη λύση του κυπριακού» που θα περιλαμβάνει παραβιάσεις θεμελιακών αρχών της Ε.Ε.  φτάνει να γινόταν αποδεκτή. Την ίδια περίοδο, ήρθε στο φως σπάνιας αξίας αρχαιολογικό ναυάγιο στη νότια θάλασσα της Κύπρου, περιοχή Μαζωτού. Επαναφέρουμε το κείμενο ως μια ανάσα στην καταχνιά και τη σαπίλα που επικρατεί αλλά και ως προσδοκία στην ιστορική συνέχεια του κυπριακού ελληνισμού στην Ανατολική Μεσόγειο:

Δεν έχουν αποτιμηθεί πλήρως τα αρχαιολογικά ευρήματα σπάνιας αξίας από ναυάγιο που πρόσφατα ήρθε στο φως στο βυθό της περιοχής Μαζωτού, στη νότια παράκτια θάλασσα της Κύπρου. Η επικεφαλής αρχαιολόγος επεσήμανε ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη ίσως επιτυχία της εναλίας αρχαιολογίας στην Κύπρο. Το εμπορικό πλοίο προερχόταν από το Αιγαίο και μετέφερε χίλιους αμφορείς γεμάτους κρασί καθώς βυθίστηκε γύρω στο 350 π.Χ. στη θάλασσα του Μαζωτού.
Το αρχαίο ναυάγιο στη νότια θάλασσα της Κύπρου, μέσα από απίστευτες ομοιότητες και συγκυρίες, οδηγεί τη μνήμη στο άλλο ναυάγιο, που καρτερεί ακόμη αιχμάλωτο στο βορρά, στην Κερύνεια. Καθώς το «καράβι  του Μαζωτού» ταξίδευε κοντά στα νότια παράλια, το άλλο ταξίδευε 60 περίπου χρόνια αργότερα σε παράλληλη πορεία στα βόρεια της Κύπρου, λίγο έξω από την Κερύνεια, καθώς κι εκείνο βυθίστηκε φορτωμένο με αμφορείς και εντοπίστηκε αιώνες αργότερα. Μετά την τουρκική εισβολή, το Καράβι της Κερύνειας μετατράπηκε πλέον σε σύμβολο αντοχής και προσμονής για επιστροφή, αντλώντας δύναμη από τα βάθη της Ιστορίας.

Το Καράβι της Κερύνειας, με καπετάνιο και τρεις ναύτες, φορτωμένο με 404 αμφορείς έμεινε 22 αιώνες στο σκοτεινό βυθό, μέχρι που ανέβηκε στο φως της Κερυνειώτικης μέρας. Ανάμεσα στο φορτίο του, εμπόρευμα από 10.000  αμύγδαλα που κόπηκαν γύρω στο 288 π.Χ. και ευρήματα από τη Ρόδο και τη Σάμο κι επίσης, νομίσματα και 29 μεγάλες μυλόπετρες από τα ηφαιστιογενή νησιά του Αιγαίου. Τα πάντα ελληνικής προέλευσης και παραγωγής, από το Αιγαίο κι από τον ακμάζοντα ελληνισμό στα απέναντι Μικρασιατικά παράλια. Η ξυλεία από την οποία φτιάχτηκε το Καράβι της Κερύνειας κόπηκε 100 χρόνια ενωρίτερα από το ναυάγιο του Μαζωτού, πράγμα που με λίγη επινόηση οδηγεί χρονικά στο ναυάγιο του Μαζωτού.

Μπορεί να έχει δίκαιο η επικεφαλής της αρχαιολογικής αποστολής ότι πρόκειται για τη μεγαλύτερη επιτυχία της εναλίας αρχαιολογίας στην Κύπρο, αλλά το Καράβι της Κερύνειας έχει μετουσιωθεί σε σύγχρονο σύμβολο ανυπότακτης καρτερίας, επειδή μεταφέρει το ένα κομμάτι της ψυχής μας. Της αιχμάλωτης ψυχής μας που κόπηκε στα δύο το ΄74 κι έμεινε πάντα εκεί. Εθελούσια εγκλωβισμένη, αλλά ελεύθερα πολιορκημένη μέσα στο κάστρο της Κερύνειας. Για να υφαίνει τους θρύλους και να χαράζει τις επαναστάσεις που θάρθουν. Στο Καράβι της Κερύνειας ακουμπήσαμε το βιος μας που δεν πουλιέται σε κανένα έμπορο και σε κανένα Χρηματιστήριο. Στο Καράβι εκείνο φορτώσαμε τα σπλάχνα μας που δεν μεταλλάσσονται. Τα μυαλά μας που ΔΕΝ ΘΟΛΩΣΑΝ. Το καταγάλανο όνειρο που πάντα λαχταρούμε. Τον ολόγυμνο έρωτα μας που φουντώνει. Και μαζί τον πόθο και τον πόνο του, που μας λογχίζει τα σωθικά αδιάκοπα. Την πίκρα του, που ποτέ δεν ξεδίψασε αλλά αρκεί μια μόνο σκέψη του και το κουράγιο μας γιγαντώνει.

Τώρα, οι ιστορικές μας συντεταγμένες έχουν επιβεβαιωθεί στα τέσσερα σημεία του ορίζοντα:  ένα αρχαίο ναυάγιο στο βορά κι ένα άλλο στο νότο, σηματοδοτούν την ιστορική μας πορεία μέσα στο χρόνο και το χώρο. Από το ανατολικότερο άκρο του Αποστόλου Αντρέα ως το δυτικότερο του Ακάμα, η γη αυτή επιβιώνει με θρύλους και παραδόσεις που νοημαδοτούν το πρόσκαιρο παρόν μας. Εμείς, με την Ιστορία τετραγωνίζουμε τον κύκλο. Και σταυρώνουμε την πορεία μας. Γιατί εμείς αξίζει να ζούμε επειδή έχουμε λόγους να θυσιάσουμε τη ζωή μας. Για μερικούς αμφορείς. Για κάποια σαπιόξυλα από ελληνικά ναυάγια. Για μερικές αρχαίες κολώνες φαγωμένες από την αλμύρα και το φως της Μεσογείου. Για μερικούς πεταγμένους σταυρούς και σκουριασμένες καμπάνες… Πέρασαν 22 αιώνες από το ναυάγιο. Άλλοι τόσοι να περάσουν, το Καράβι της Κερύνειας είναι δικό μας για να διαλαλεί την ελληνική μας συνέχεια και ταυτότητα. Και να φωτίζει ως πυξίδα την ψυχή μας που διάσπαρτη ανά τους αιώνες καρτερά κι επιμένει στο γυρισμό. Στη γη της επαγγελίας. Στο Νόστιμον Ήμαρ.

Κώστας Μαυρίδης                          

mavrides@ucy.ac.cy