Μια κοινωνία, δύο ξεχωριστοί κόσμοι

Με αφορμή στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν για τις συναλλαγές μεταξύ «μεγάλων» επιχειρηματικών ονομάτων και τραπεζών αλλά και αποκαλύψεις  ενώπιον της Ερευνητικής Επιτροπής, κατέληγα σε μια διαπίστωση στο προηγούμενο άρθρο.  Τα ονόματα των «προνομιούχων» δανειοληπτών των τραπεζών φανερώνουν ένα κατά συρροήν έγκλημα που ξεκίνησε πριν και μετά το χρηματιστήριο, πέρασε στο αεροπορικό δυστύχημα της Ήλιος, στο πλασάρισμα των αξιογράφων και φτάσαμε στο σημερινό όργιο… Όλα με εποπτικές αρχές σε λειτουργία.  

Πριν μια περίπου δεκαετία, οι ΗΠΑ συγκλονίζονταν από την κατάρρευση του ενεργειακού κολοσσού Enron και όσα αποκαλύπτονταν στην εκδίκαση της υπόθεσης. Το αμερικανικό δικαστήριο μέσω ενός σοφού δικαστή υπέδειξε ότι απάτες και απατεώνες υπήρχαν και θα υπάρχουν, αλλά το εκπληκτικό στην υπόθεση ήταν το τεράστιο δίκτυο ανοχής και διαπλοκής που επέτρεψε σε μιαν «περιορισμένη» απάτη να λάβει τέτοια έκταση σε μέγεθος ζημιών και εύρος προσώπων. Για να γίνουν όσα έγιναν, παραβιάστηκαν πολλά και συνήργησαν ή σιώπησαν πολλοί και για πολλά χρόνια. 

Στην περίπτωση της Κύπρου έγιναν τρισχειρότερα. Το μέγεθος του εγκλήματος προϋποθέτει  μια τεράστια αλυσίδα διαπλοκής και ατιμωρησίας με εμπλεκόμενα «σεβάσμια» πρόσωπα, εταιρείες, θεσμούς, εξουσίες κ.ά. Η κάθαρση και η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης δεν μπορεί να προκύψει από τα ίδια αυτά πρόσωπα ή από τους υποτακτικούς και συνεργάτες τους. Η ατιμωρησία στο Χρηματιστήριο οδήγησε πριν μια δεκαετία στο στήσιμο ενός οργίου διαπλοκής ανάμεσα σε διάφορες μορφές εξουσίας και μεγάλα οικονομικά συμφέροντα με επίκεντρο τον τραπεζικό τομέα. Αυτή η πυραμίδα της σήψης εμβάθυνε και πλάτυνε εντός της κυπριακής κοινωνίας, όλα υπό πλήρη λειτουργία πολιτειακών οργάνων με καθήκον την ρύθμιση και εποπτεία τέτοιων δραστηριοτήτων. Πολλοί που συνεργάστηκαν ή «έκρυψαν» ενώ εκ καθήκοντος όφειλαν να προασπιστούν το δημόσιο συμφέρον ως πολιτειακοί αξιωματούχοι, σήμερα … πρωτοστατούν στο προσκήνιο να διορθώσουν την κατάσταση! Ωστόσο, δεν υπάρχει ένα έγγραφο που να φανερώνει έστω κάποιες φωτεινές εξαιρέσεις αντίδρασης. Παράδειγμα της όλης διαχείρισης είναι και το εξής. Το 2006 συγχωνεύτηκαν τρεις τράπεζες, οπόταν προέκυψε … «υπεραξία» περίπου 750 εκατομμυρίων ευρώ με προεξάρχοντα τον Κοσκωτά Β΄. Εκείνη η … υπεραξία έγινε αποδεκτή από διοικήσεις και Διοικητικά Συμβούλια, από εσωτερικούς ελεγκτές και εξωτερικούς ανεξάρτητους ελεγκτές και από τουλάχιστον δύο ανεξάρτητα εποπτικά όργανα του κράτους. Το 2011, η ίδια συναλλαγή επαναξιολογήθηκε ότι αξίζει πλέον μηδέν. Και φυσικά πέρασε μέσα από την ίδια διαδικασία έγκρισης. Σε αυτό τον πολύχρονο κύκλο, δεν υπάρχει καν ένα έγγραφο που να φανερώνει μια έστω αντίθεση σε όσα έγιναν, ενώ η τράπεζα είναι πλέον ανύπαρκτη.   

Εν μέσω της κατάστασης σήμερα, προβάλλουν δύο διαφορετικοί κόσμοι παρόλον που ζούμε στην ίδια κοινωνία. Ένας με θετικά μηνύματα αισιοδοξίας στον οποίο πρωτοστατούν όσοι δεν έχουν πρόβλημα οικονομικής επιβίωσης. Στον άλλο κόσμο, επικρατεί μια πρωτοφανής ανασφάλεια που «σκοτώνει» λόγω φοβερών διλημμάτων. Ο κόσμος που καθημερινώς συναντώ ζει υπό το κράτος της ανασφάλειας, οργής, αγωνίας, απόγνωσης… ακόμη και απελπισίας με  χιλιάδες άνεργους που αυξάνονται και άλλους που παλεύουν να επιβιώσουν κάτω από τις υποχρεώσεις και τα δάνεια που πριν μερικούς μήνες ήταν αποδεκτά.  

Όσο για την Τρ. Κύπρου, για πολλοστή φορά επισημαίνω ότι μπορεί να καταστεί βιώσιμη εφόσον διακοπεί η υφιστάμενη πορεία της εκροής καταθέσεων η οποία θα στεγνώσει την Τράπεζα από ρευστότητα με αναπόφευκτο το αποτέλεσμα. Όσα προβάλλονται περί «ισχυρού  ισολογισμού», «σοβαρή αναδιάρθρωση για εκκίνηση»  και άλλα τέτοια, δεν αλλάζουν την πορεία των πραγμάτων όσον αφορά την ρευστότητα σήμερα. Έχουμε υποβάλει συγκεκριμένες προτάσεις που βασίζονται στον επιστημονικό ορθολογισμό και υπηρετούν το δημόσιο συμφέρον της κοινωνίας και όχι στενά ιδιωτικά συμφέροντα. Στόχος μας είναι να πετύχει η εγχείρηση με το να εξέλθει ο ασθενής/η κοινωνία υγιής, όχι να πετύχει η εγχείρηση αλλά να πεθάνει ο ασθενής. Θα επιμένουμε ακατάπαυστα.

Κώστας Μαυρίδης  - Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής -  mavrides@ucy.ac.cy