Η «Επιτροπή» και η διάσωση της πατρίδας

Η «Επιτροπή» στα κατεχόμενα αναδείχτηκε από το ΕΔΑΔ στην υπόθεση Δημόπουλος (2010) όταν η Τουρκία δήλωσε την «Επιτροπή» δική της. Στην απόφαση εκείνη το ΕΔΑΔ υπέδειξε ότι «στο παρόν στάδιο» θα πρέπει να δοκιμαστεί η «Επιτροπή» ως ένδικο μέσο από τυχόν Ελληνοκύπριους που επιθυμούν να διεκδικήσουν αποζημιώσεις από την Τουρκία. Αντιλαμβανόμενος που οδηγούνται τα πράγματα, έκτοτε έκανα δεκάδες παρεμβάσεις στα ΜΜΕ, ομιλίες και εισηγήσεις σε συνέδρια και παράλληλα, κινήθηκα προς αρμόδιους εμπιστευτικά. Κρίνοντας εκ του αποτελέσματος, η στάση των αρμοδίων παραμένει ένα ΤΙΠΟΤΑ.   

Σήμερα, ανάμεσα σε όσους ανησυχούν (!) εμφανίζονται αρκετοί που άλλα έλεγαν τα τελευταία χρόνια. Ιδιωτικά υποδείκνυαν ότι μέσω της «Επιτροπής», η κατάσταση στο έδαφος καθιστά την λύση εφικτή επειδή το αναφαίρετο δικαίωμα ιδιοκτησίας παραγκωνίζεται σταδιακά. Αυτά ιδιωτικά. Σήμερα που η οικονομική δυσπραγία, η παρέλευση του χρόνου και άλλα, οδηγούν στο ξεπούλημα, γίνονται δηλώσεις από Κυβέρνηση και πολιτικές δυνάμεις ότι «το ξεπούλημα της πατρίδας οδηγεί στην καταστροφή». Ωστόσο  προκύπτει ένα τεράστιο ερώτημα: Πως θεωρείται επιτακτική η δραστική μείωση  των κρατικών δαπανών  και επιβολή φόρων και τελών για διάσωση της οικονομίας (και τραπεζών), αλλά δεν θεωρείται προτεραιότητα η διάσωση της πατρίδας;

Δεν είναι πρώτη φορά που ο ρεαλισμός και η διορατικότητα των πολιτών υπερτερεί της πολιτικής ηγεσίας, η οποία σήμερα ανησυχεί (!) και προβάλλει ότι «μόνο η λύση θα εξαλείψει το πρόβλημα». Η παραχώρηση της κατεχόμενης γης στην Τουρκία, μέσω ενός μηχανισμού τύπου Ανάν, ή μέσω της «Επιτροπής», είναι και αυτό μια… «λύση» που θα εξαλείψει το πρόβλημα. Επιπλέον, η πραγματικότητα διέψευσε περίτρανα γνωστούς δικηγόρους στις υποτιθέμενες επιστημονικές τους θέσεις που προέβαλλαν για χρόνια, ενώ στο παρασκήνιο το είδαν ως ευκαιρία για προμήθειες και πλουτισμό. Από τον Ιούνιο του 2011 εκφόβιζαν δημόσια πως «όποιος δεν πάει στην Επιτροπή μέχρι 21 Δεκ 2011, χαρίζει την περιουσία του στην Τουρκία» και άλλα τέτοια. Σήμερα εμφανίζονται στα ΜΜΕ προτείνοντας μέτρα για το πρόβλημα και χωρίς λέξη για τις τότε απόψεις τους. Μια εισήγηση που τεκμηριώσαμε (Ανοικτό Πανεπιστήμιο Κατεχόμενων Δήμων) και βρίσκει στήριξη, είναι η μετατροπή του Φορέα Ισότιμης Κατανομής Βαρών σε Τράπεζα Κατεχόμενης Γης. Με κρατική επιχορήγηση, διαχείριση των Τ/κ περιουσιών και εν ανάγκη διασύνδεση με προείσπραξη μεριδίου από το φυσικό αέριο, θα περιόριζε σημαντικά το πρόβλημα.  

Σε καθαρά νομικό επίπεδο, ενάντια στο ΕΔΑΔ υπάρχει η απόφαση του Δικαστηρίου της Ε.Ε. (υπόθεση Αποστολίδης), η οποία είναι κορυφαίας πολιτικής σημασίας. Εκεί κρίθηκε τελεσίδικα βάσει του ΣΥΝΟΛΟΥ του Κοινοτικού Δικαίου ότι στα κατεχόμενα ισχύει η νομιμότητα του Κυπριακού Κτηματολογίου και επομένως, η «Επιτροπή» είναι παράνομη. Αυτό δεσμεύει την Κυπριακή Δημοκρατία μαζί με όλα τα υπόλοιπα κράτη-μέλη της Ε.Ε. Ποιος αποφάσισε ότι το ΕΔΑΔ επικρατεί του Δικαστηρίου της Ε.Ε. και εξαφάνισε αυτή την απόφαση; Ποιος εντός Κύπρου; 

Το ατομικό δικαίωμα στην ιδιοκτησία  προϋποθέτει συνθήκες ομαλότητας και ελευθερίας. Η έκρυθμη κατάσταση λόγω κατοχής αιτιολογεί περιορισμούς που ισχύουν στις αγοραπωλησίες κατεχόμενης γης, ακόμη και μεταξύ Ελληνοκυπρίων. Πως η μεταβίβαση κατεχόμενης περιουσίας από τον ιδιοκτήτη της στην Τουρκία μέσω ενός «ένδικου μέσου» που στήθηκε και λειτουργεί στην επικράτεια της Κυπριακής Δημοκρατίας από την Τουρκία, είναι νόμιμη;

Για πολλοστή φορά επισημαίνουμε ότι ο νομικός μανδύας που περιβλήθηκε η  «Επιτροπή» είναι μόνο η αρχή σε μια κατρακύλα χωρίς τελειωμό. Μπορεί ο απλός κόσμος να μην το αντιλαμβάνεται, αλλά «αρμόδιοι» εντός και εκτός ξέρουν καλά. Η προστασία των χιλιάδων ιδιοκτητών κατεχόμενης περιουσίας και η νομιμότητα του κυπριακού κράτους που πλήττεται από την «Επιτροπή», υπερέχουν των όποιων  αντιδράσεων. Αν τα δεδηλωμένα παράγωγα και δημιουργήματα της Τουρκίας ή της υποτελούς διοίκησής της στα κατεχόμενα όπως η «Επιτροπή» είναι νόμιμα, ποιος είναι ο αγώνας που διεξάγουμε; Για να υπάρχουν κοινοπραξίες μεταξύ κυπριακών επιχειρήσεων και εταιρειών της Τουρκίας;

Κώστας Μαυρίδης -  mavrides@ucy.ac.cy

Η Τουρκική οικονομία και εμείς

Αρκετές φορές επικεντρωθήκαμε στον ορθολογισμό και την ευθυκρισία στη λήψη πολιτικών αποφάσεων γύρω από την οικονομία και το Κυπριακό. Ως θέματα πολιτικής, υπάρχουν διαφορετικές απόψεις αλλά, υπάρχει και έντεχνη προβολή απόψεων χωρίς  ορθολογισμό και χωρίς «ανάκριση» στα ΜΜΕ γιατί οι κατασκευαστές προφανώς ξέρουν ότι θα καταρρεύσουν. Έτσι, το  απίθανο και εξωπραγματικό εμφανίζεται ως πιθανό και βέβαιο. Και το ασήμαντο ως σπουδαίο. Τα τηλεοπτικά ΜΜΕ είναι διάσπαρτα με τέτοια συμπεριφορά π.χ. πριν μέρες, σε συζήτηση για το Κυπριακό στην τηλεόραση του ΡΙΚ υπήρχαν πέντε στην ίδια γνωστή γραμμή εναντίον ενός, με στόχο τον επηρεασμό της κοινής γνώμης μέσω φιλτραρισμένης παραπληροφόρησης.        

Αναπόφευκτα η οικονομία συνδέεται με το εθνικό και η οικονομική δυσπραγία σε Κύπρο και Ελλάδα αξιολογείται ως αδυναμία έναντι της Τουρκίας. Ενώ Τουρκία, Νταόυνερ και Μπα Κι Μουν με άλλους προχωρημένους το προβάλλουν ως «ευκαιρία» για πακέτο στο Κυπριακό που θα φέρει οικονομική άνθιση λόγω … φυσικού αερίου. Πριν μερικές βδομάδες, η κυπριακή κοινή γνώμη δοκιμάστηκε με ένα πείραμα. Σε ένα φιλμάκι του ΚΕΒΕ γίνονταν αναφορές για μεγάλες ευκαιρίες ανάπτυξης σε μεγαλοεπιχειρηματίες, υποθέτοντας ότι το συμφέρον ενός μεγαλοεπιχειρηματία ταυτίζεται πάντα με το συμφέρον της Κύπρου! Η βεβαιότητα για την τεράστια αναπτυσσόμενη οικονομία της Τουρκίας που θα δώσει ευκαιρίες ανάπτυξης κοινοπραξιών μαζί μας ήταν εξωπραγματική από μόνη της. Αλλά και επειδή προϋποθέτει σωστή λύση με κράτος δικαίου, με αποχώρηση των κατοχικών στρατευμάτων και εποίκων, με ανθρώπινα δικαιώματα κ.ά.  Λίγες βδομάδες μετά το φιλμάκι, τα σύννεφα στην Τουρκική οικονομία είναι πλέον ορατά με σοβαρά προβλήματα. Τούρκοι επίσημοι παραδέχονται ότι η πολιτική κρίση στοίχισε ήδη 100 δις δολάρια, η τουρκική λίρα βρίσκεται στο χαμηλότερο σημείο της εδώ και χρόνια, το τουρκικό χρέος εκτοξεύεται και παρατηρείται φυγή ξένων κεφαλαίων… Τι θα γίνει αν η κρίση οδηγηθεί σε κοινωνική σύγκρουση; Τι θα γίνει αν το κουρδικό ξαναφουντώσει ως αποτέλεσμα πολιτικής αστάθειας; Αυτά τα σημαντικά που επηρεάζονται από τις πολιτικές εξελίξεις, κρίθηκαν ασήμαντα! Γι αυτό λοιπόν απαιτείται ΠΡΩΤΑ σωστή πολιτική λύση ώστε να προσδοκούμε ότι θα  ορθοποδήσει η οικονομία για όλους.

Ενώ λοιπόν το ΚΕΒΕ έχτισε μια ονειρική κατάσταση βάσει υποθέσεων (προφανώς αυθαίρετων) που εμφανιζόταν ως βεβαιότητα σε βαθμό που άξιζε να «λύσουμε» το Κυπριακό, οι εξελίξεις στην Τουρκία ήρθαν τόσο σύντομα και το διέλυσαν. Είμαι βέβαιος ότι δεν θα έκαναν το φιλμάκι σήμερα αν γνώριζαν. Ωστόσο, κανείς δεν ξέρει που οδεύει η τουρκική οικονομία, που μπορεί να σταθεροποιηθεί, μπορεί να καταποντιστεί. Εδώ όμως έγκειται η ουσία για εμάς που δίνουμε αγώνα εθνικής επιβίωσης. Ο ρεαλισμός επιβάλλει να αντιλαμβανόμαστε εκ των προτέρων με ορθολογισμό την διαφορά ανάμεσα στα υποθετικά όνειρα από τις βεβαιότητες.

Βεβαιότητα λοιπόν είναι πως μια «λύση» που θα προσδώσει στην Τουρκία νομιμοποιημένο ρόλο στην Αν. Μεσόγειο (που δεν έχει τώρα), θα μας εξαφανίσει ως  κυπριακό ελληνισμό από τον χάρτη. Αν το σπουδαίο είναι οι … κοινοπραξίες μερικών μεγαλοεπιχειρηματιών, μπορεί καθένας με ευθυκρισία να το αξιολογήσει.  Και αν οι αυθαίρετες υποθέσεις εμφανίζονται ως βεβαιότητα με αποτέλεσμα να παραπλανούνται αδαείς και αυτό μπορεί να αξιολογηθεί.

Είμαστε μπροστά σε ένα γεωπολιτικό σεισμό στην Αν. Μεσόγειο και έχουμε μια ΕΥΚΑΙΡΙΑ -μετά από αιώνες- για ανατροπή  των δυσβάσταχτων κατοχικών δεδομένων μέσω της αξιοποίησης του ενεργειακού μας πλούτου. Οι ως τώρα συνομωσίες απέτυχαν και με βεβαιότητα η επόμενη θα είναι συγκαλυμμένη και φαινομενικά ελκυστική. Ενόσω η μνημονιακή πορεία (εντός ευρώ) επιβάλλεται, προέχει η επίσπευση κάθε διαδικασίας που αφορά την αξιοποίηση του ενεργειακού πλούτου. Υπάρχουν τρόποι για εμπλοκή τεράστιων οικονομικών συμφερόντων και κεφαλαίων, με τρόπο που λειτουργεί υπέρ μας. Είναι αδιανόητο η λήψη αποφάσεων στο μεγαλύτερο πολιτικο-οικονομικό εγχείρημα του κυπριακού κράτους να στηρίζεται σε πρόσκαιρες καταστάσεις και σκοπιμότητες αντί σε σοβαρή ορθολογιστική στρατηγική.

Κώστας Μαυρίδης - Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής - mavidres@ucy.ac.cy