Πολιτική Vs Επιστήμης στη σημερινή Κύπρο

Θα επικεντρωθούμε σε δύο άρθρα από το εξωτερικό που αφορούν την Κύπρο. Τα άρθρα προβάλλουν επιστημονικό (παρά πολιτικό) λόγο και αναφέρονται στο κούρεμα καταθέσεων που συνέβη πριν ένα χρόνο και όσα έπρεπε ή πρέπει να γίνουν.

Πριν ένα χρόνο, η πολιτική αντιπαλότητα εντός Κύπρου ήταν κατά πόσον έπρεπε να γίνει αποδεκτό το πρώτο κούρεμα (που στήριζε το Προεδρικό και απέρριψε η Βουλή) ή το δεύτερο κούρεμα που έγινε τελικά αποδεκτό. Η μεθόδευση της συζήτησης της κοινής γνώμης στα δύο αποτελεί γνωστό επικοινωνιακό τέχνασμα. Η επικέντρωση στις δύο επιλογές εκτρέπει  από την ουσία. Στο Σχ. Ανάν, ο Ντε Σόττο παρέθεσε δύο χάρτες για να … ανάψουν οι συζητήσεις ανάμεσά μας στο ποιος ήταν ο καλύτερος με σκοπό η συζήτηση να επικεντρωθεί στον δήθεν καλύτερο χάρτη. Και όχι στο καταστροφικό σχέδιο και στην πραγματικότητα που έκανε τον κυπριακό ελληνισμό τον μεγάλο χαμένο. Για το κούρεμα λοιπόν, ενώ υπάρχουν αναπάντητα ερωτήματα για την πολιτική διαχείριση του θέματος, αυτά χάθηκαν και η μετέπειτα συζήτηση επικεντρώθηκε στο κατά πόσον ήταν καλύτερο το πρώτο ή το δεύτερο Eurogroup. Το πρώτο περιελάμβανε κούρεμα και των εγγυημένων καταθέσεων σε όλες τις τράπεζες. Το δεύτερο, που τελικά επικράτησε, περιορίστηκε στις μη-εγγυημένες καταθέσεις (πάνω των €100.000) και αφορούσε τις δύο μεγάλες τράπεζες. Έκτοτε, έχει επικρατήσει σε πλατιά στρώματα της κοινωνίας ότι η πρώτη εισήγηση (που απορρίφθηκε) ήταν σαφώς καλύτερη. Και μόνο ότι προβλεπόταν κούρεμα εγγυημένων καταθέσεων,  ανατρεπόταν η ευρωπαϊκή και κυπριακή νομιμότητα και θα έπρεπε το κράτος (υπό πτώχευση) να πληρώσει τεράστια ποσά για αποζημιώσεις. Το χείριστο όμως από επιστημονικής πλευράς ήταν που θα είχε αφαιρεθεί ο πάτος από το εγγυημένο ποσό των καταθέσεων σε ένα υπό πτώχευση κράτος. Τέτοιο κράτος επιβεβαιώνει πάση θυσία το εγγυημένο ποσό. Δεν το ανατρέπει. Χωρίς εγγυημένο ποσό (από την στιγμή που παραβιάστηκε), κάθε κατάθεση ήταν εκτεθειμένη σε κούρεμα.

Η πρώτη εισήγηση απορρίφθηκε, αλλά συνδέθηκε με τον Ν. Αναστασιάδη που ως Πρόεδρος της Δημοκρατίας  διορίζει Υπουργούς, συμβούλους, αξιωματούχους, επιτρόπους κ.ά. Για να έχεις όμως την εύνοια, πρέπει να ευθυγραμμίζεσαι ανάλογα π.χ. προβλήθηκε ως επιστημονική άποψη πως το κούρεμα εγγυημένων καταθέσεων (κάτω από €100.000) δεν ήταν κούρεμα επειδή ήταν φορολογία προς το κράτος!. Και η επιστήμη; Η ακαδημαϊκή ελευθερία; Η αξιοπρέπεια; Δυστυχώς, πολλοί προσαρμόστηκαν από ιδιοτέλεια και συμφέρον αλλά εμφανίζονται να  ενεργούν στο όνομα της … πατρίδας, ιδίως ενόψει και των εθνικών επετείων.  

Στις 17 Μαρτίου 2014, στο γνωστό διεθνές πρακτορείο ειδήσεων Reuters, κάτω από το κεφάλαιο Πολιτική Οικονομία, δημοσιεύτηκε άρθρο του H. Dixon, που δεν αφήνει αμφιβολία. Περιγράφει το πρώτο Eurogroup που αφορούσε όλες τις τράπεζες και όλες τις καταθέσεις, εγγυημένες και μη, ως επιδρομή εναντίον των καταθέσεων της χώρας μας. Και χαρακτηρίζει το πρώτο κούρεμα ως ένα άσοφο πρόγραμμα, που άλλαξε μεν αργότερα με ένα δεύτερο κούρεμα, αλλά προκάλεσε αρκετή ζημιά σε μια χώρα σε βαθιά οικονομική κρίση. 

Σε άλλο άρθρο ο G. Johnsen, Μέλος της Ειδικής Επιτροπής Έρευνας της Ισλανδίας, περιγράφει (29 Απριλίου 2013) «Το Ισλανδικό μάθημα ανόρθωσης για την Κύπρο». Και εξηγεί ότι η τιμωρία των ενόχων και υπευθύνων με ανάδειξη των ευθυνών (προσωπικών ή άλλωσπως) είναι σημαντικό για λόγους αποκατάστασης της δικαιοσύνης και ηθικής τάξης. Η περίπτωση της Ισλανδίας προηγήθηκε 4-5 χρόνια της κυπριακής και θεωρείται πρωτοφανής επιτυχημένη εμπειρία με συσσωρευμένη επιστημονική γνώση. Με όσα έγιναν στην Κύπρο, σημειώνει ότι απαιτείται μια πλήρης, διεισδυτική και διεξοδική έρευνα που θα θεμελιώσει το νέο σύστημα οικονομίας και εξουσίας με εμπιστοσύνη και θα εκθεμελιώσει το παλιό. Η Κύπρος λοιπόν μπορεί να αντλήσει μαθήματα από την ισλανδική εμπειρία εάν υπάρχει θέληση. Δυστυχώς, κάθε φορά που επιχειρούμε να δώσουμε κατεύθυνση με πρακτικές εισηγήσεις, παρεμβάλλεται ένας αξεπέραστος «τοίχος» σε ένα συγκρότημα εξουσίας που έχει το τραπεζικό σύστημα στην κορυφή.

Κώστας Μαυρίδης  -  Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής               mavrides@ucy.αc.cy

Υποψήφιος Ευρωβουλευτής - ΔΗΚΟ

Πάλι η ενότητα έγινε του συρμού

Όταν Πρόεδρος ήταν ο Δ. Χριστόφιας είχαμε γράψει σωρεία άρθρων για τα περί ενότητας που ξεκίνησαν από το 2009 και συνεχίστηκαν μετέπειτα. Όταν λοιπόν η κοινωνία άρχισε να αντιστρέφεται τις επιλογές του στο Κυπριακό, ο τότε προεδρικός περίγυρος άρχισε τις εκκλήσεις για ενότητα. Σήμερα, έχουμε το ίδιο φαινόμενο. Ταυτόχρονα με τις πρώτες επικρίσεις για το Κυπριακό, αμέσως εμφανίστηκαν και εντείνονται οι εκκλήσεις εκπροσώπων της σημερινής προεδρικής γραμμής στο Κυπριακό για … ενότητα. Στην πραγματικότητα, η ενότητα δεν κινδυνεύει. Οι όποιες ακραίες και «δυναμικές» φωνές είναι περιθωριακές χωρίς πολιτικό εκτόπισμα. Απλά απαιτείται δικαίωμα έκφρασης -και δίκαιης προβολής στα ΜΜΕ- των διαφορετικών απόψεων στο πλαίσιο ενός δημοκρατικού πολιτεύματος και όχι το ολιγοπώλιο  της προεδρικής γραμμής στα τηλεοπτικά ΜΜΕ.  

Οι εκκλήσεις για ενότητα αποτελούν και στις δύο περιπτώσεις επικοινωνιακή συνταγή. Τα περί ενότητας εκτρέπουν τη συζήτηση από την ουσία που θα αναδείξει τις διαφορές στην προσέγγιση στο κορυφαίο ζήτημα πολιτικής. Επιπλέον, όταν ένας με … μελιστάλακτο ύφος κάνει έκκληση για ενότητα, γίνεται συμπαθής. Σήμερα, με το τουρκικό πλοίο Μπαρπαρός  έξω από τις ακτές της Πάφου και μια υπερσύγχρονη αρμάδα πολεμικών σκαφών της Τουρκίας να περιπλέουν, βρίσκεται σε κίνδυνο η ιστορική ευκαιρία που αφορά το φυσικό αέριο για το οποίο παλέψαμε παντοιοτρόπως όταν οι σημερινοί ένοικοι του Προεδρικού το θεωρούσαν αέρα κουπανιστό. Και  δεν μπορεί οι εκκλήσεις περί ενότητας να επικαλύψουν τις διαφορές. Αντιθέτως, επικαλύπτουν ανομολόγητες προθέσεις που κάθε πολίτης ζώντας με την αγωνία της καθημερινής επιβίωσης, αδυνατεί να αντιληφθεί.    

Στην πραγματικότητα, η κοινωνία είναι ενωμένη απέναντι στην τουρκική αρπακτικότητα. Και στο Προεδρικό ξέρουν ότι η ενότητα χτίζεται στη βάση κοινών πολιτικών  στόχων και πρωτίστως, θεμελιώνεται από τον πρωτομάστορα που τυγχάνει τη δεδομένη χρονική περίοδο να βρίσκεται στην Προεδρία του κράτους και διαχειρίζεται την εξουσία. Εάν ο πρωτομάστορας θέλει ενότητα, αναλώνεται στην εξεύρεση κοινών πολιτικών στόχων ώστε η ενότητα να επιτευχθεί στην πράξη. Σε αυτό το κοινό πλαίσιο στόχων, αυτός αναλαμβάνει τις πρωτοβουλίες και φυσικά, αποφεύγει κινήσεις που τον θέτουν έξω από το πλαίσιο ενότητας. 

Ο σημερινός Πρόεδρος είχε τη δυνατότητα να διασφαλίσει την ευρύτερη δυνατή στήριξη αλλά επέλεξε άλλα. Ίσως κατόπιν συμβουλών από επικοινωνιολόγους που αναλώνονται στα μικροκομματικά και στις αντιπαλότητες τα οποία ντύνουν με κάμποσο πατριωτικό μανδύα ώστε το γάντζωμα σε καρέκλες να γίνεται στο όνομα της … πατρίδας. Ακόμη και εάν ο Πρόεδρος επέλεγε να κινηθεί στην πασίγνωστη γραμμή του για το Κυπριακό την οποία τα τελευταία χρόνια δεσμευόταν (!) ότι είχε απαρνηθεί, θα μπορούσε να είχε ακολουθήσει άλλη πολιτική, τουλάχιστον στη διαδικασία για να διατηρήσει την ευρύτερη κοινωνική συναίνεση. Μπορούσε εκείνο το βράδυ στην παρουσίαση προς τα ΜΜΕ του  Κοινού Ανακοινωθέντος/Συμφωνίας με τον Έρογλου, να αναγνώριζε τις σοβαρές αδυναμίες με την υπόδειξη για αδιαπραγμάτευτες αρχές επιβίωσης που δεν εκχωρούνται και θα παράθετε. Αντί τούτου, επέλεξε την ωραιοποίηση σε βαθμό που … είδε μια και μόνη αδιαίρετη κυριαρχία στο κείμενο που όμως δεν υπάρχει.

Δεν πρόκειται να επικεντρωθούμε στη δημόσια δέσμευση του ότι θα αποχωρήσει από τις συνομιλίες, που αυτή τη φορά δεν του έβαλαν το πιστόλι στον κρόταφο. Ούτε τα βρήκε από τον προηγούμενο Πρόεδρο. Ούτε έγινε εν μέσω προεκλογικού για να αντλήσει ψήφους από το ΔΗΚΟ και άλλους. Επέλεξε ο ίδιος να δεσμευτεί ξανά. Και στη συνέχεια ο περίγυρος του ψάχνει λεκτικό να κάνει την κατάσταση υποφερτή! Όχι μόνο επί της ουσίας αλλά και διαδικαστικά, ο Πρόεδρος επέλεξε να κινείται μόνος του, να αποφασίζει μόνος του και να ενημερώνει εκ των υστέρων όταν δεν γίνεται αλλοιώς. Παρεμπιπτόντως, όταν ο σημερινός Πρόεδρος Ν. Αναστασιάδης ήταν ανεπίσημα εν δυνάμει υποψήφιος πρόεδρος, από πολύ νωρίς ο ίδιος και ο περίγυρός του ανέβασαν ΚΑΤΑΚΟΡΥΦΑ και «ανεξήγητα» τους αντιπολιτευτικούς τόνους εναντίον του Δ. Χριστόφια με τον οποίον δεν υπήρχαν καν διαφωνίες επί της ουσίας. Η ενότητα τότε δεν είχε σημασία;

Κώστας Μαυρίδης - Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής     mavrides@ucy.ac.cy

Υποψήφιος Ευρωβουλευτής - ΔΗΚΟ