Η οικονομία πέραν από τις θεωρίες

Η οικονομία είναι κατά βάση μια κοινωνική επιστήμη με τους δικούς της κανόνες στον πυρήνα της, αλλά και με αδυναμίες. Οι αποδεκτοί επιστημονικοί της νόμοι είναι κατανοητοί στη βάση της κοινής λογικής, αλλά η κοινωνική της φύση δημιουργεί διαφορετικές σχολές σκέψεις και προσεγγίσεις. Αυτή η εσωτερική αδυναμία μαζί με το γεγονός ότι οικονομία και πολιτική πάνε μαζί, κάνουν την επιστήμη της οικονομίας τρωτή σε αυθαιρεσίες π.χ. θεωρίες χωρίς ουσία ή χειρότερα, σκοπιμότητες και ιδιοτέλεια παρουσιάζονται με επιστημονικό μανδύα.  Κανονικά, κάθε άποψη έπρεπε να κρίνεται πρωτίστως από το περιεχόμενό της. Όχι λόγω ευνοϊκής προβολής στα ΜΜΕ, ή κατά πόσον ο «ειδικός» ευθυγραμμίζεται με την πολιτική εξουσία. Δυστυχώς, κριτήρια πέραν από την ουσία, φανερώνουν την υποταγή της επιστήμης στις μικροπολιτικές. Τα κριτήρια επιστημονικής ικανότητας επικεντρώνονται στο ουσιαστικό έργο για διαχείριση  κύριων οικονομικών θεμάτων π.χ. η επαλήθευση των εκτιμήσεων και προβλέψεων, η δυνατότητα να παρέχει εφικτές εισηγήσεις σε δύσκολες συνθήκες. Πως αξιολογείται ένας επιστήμονας που ανάλωσε τις θεωρίες του στην προληπτική διαχείριση των επιδημιών αλλά δεν έχει την παραμικρή πρόβλεψη για την μεγαλύτερη επιδημία του αιώνα ανά την υφήλιο που του  συνέβηκε;

 Σε πολιτικό επίπεδο, η φοβερή έλλειψη οικονομικών πόρων, επιβάλλει πως κάθε απόφαση βασίζεται απόλυτα στην ευθυκρισία: Τι είναι εκείνο που προέχει έναντι κάθε άλλου υπό τις εκάστοτε συνθήκες; Και παρά τις λανθασμένες πολιτικές αποφάσεις, η επιστήμη δεν επικεντρώνεται στην ανακύκλωση ευθυνών αλλά στην αναζήτηση εισηγήσεων για το μέλλον.

Η ανατροπή της εμπιστοσύνης προς το καταθετικό σύστημα (π.χ. Τρ. Κύπρου) αποτελεί σήμερα δυναμική για να συντρίψει ολόκληρη την οικονομία. Τα επικοινωνιακά τεχνάσματα και οι αισιόδοξες  θεωρίες στα ΜΜΕ δεν αποκαθιστούν την εμπιστοσύνη, ούτε μας σώζουν από τη συντριβή. Άλλωστε, με βάση τη θεωρία τους, το κούρεμα ασφαλισμένων καταθέσεων ήταν το μέτρο που θα αποκαθιστούσε την εμπιστοσύνη στην οικονομία!  Σύγχρονη οικονομία χωρίς σταθερό καταθετικό σύστημα δεν υπάρχει. Αλλά, η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης ξεκινά με εφικτά «μικρά» βήματα π.χ. τα πρόσωπα που διαχειρίζονται τα καυτά θέματα τυγχάνουν εμπιστοσύνης; Τα προτεινόμενα μέτρα είναι απόλυτα συμβατά με το δημόσιο συμφέρον;

Εδώ και μήνες προτείνουμε την ανάγκη να μειωθούν τα δανειστικά επιτόκια με παρέμβαση της πολιτείας. Μετά από αρκετές παρεμβάσεις, ορισμένοι πολιτικοί αναφέρθηκαν στην ανάγκη μείωσης των δανειστικών επιτοκίων, χωρίς κάτι συγκεκριμένο. Εδώ έγκειται η διαφορά της επιστήμης από την πολιτική η οποία έμεινε στην επικοινωνιακή προβολή χωρίς ουσία. Η πολιτεία έκρινε πρώτιστο την παραχώρηση άλλου «δώρου» στις τράπεζες με μείωση του καταθετικού επιτοκίου αλλά η μείωση του δανειστικού αφήνεται στις … θεωρίες. Μια παρέμβαση για μείωση του δανειστικού επιτοκίου, προσφέρει πλεονεκτήματα στη σημερινή πραγματικότητα: άμεσο ανακουφιστικό όφελος στην κοινωνία που δυσπραγεί, μειώνει τις καταχρηστικές χρεώσεις των τραπεζών κ.ά. Σημαντικό πλεονέκτημα είναι επίσης το πλαίσιο βεβαιότητας στο οποίο θα λειτουργούν οι επιχειρήσεις και τα νοικοκυριά, επάναγκες στην παρούσα αβέβαιη φάση αφού η σταθερότητα που δημιουργείται δημιουργεί μεγάλη πρόσθετη αξία. Από την άλλη, η Ισλανδική εμπειρία προσφέρει συσσωρευμένη επιστημονική γνώση για την δική μας περίπτωση ώστε και οι ξένοι το υποδεικνύουν. Η τιμωρία των ενόχων και υπευθύνων είναι σημαντικό για λόγους αποκατάστασης της δικαιοσύνης αλλά και για να μπορεί να χτιστεί το νέο σύστημα οικονομίας και εξουσίας βασισμένο στην εμπιστοσύνη. Τα πιο πάνω είναι ενδεικτικά και φυσικά δεν λύνουν τα προβλήματα, αλλά φανερώνουν την επικρατούσα διαχείριση.

Πάντως, η περίπτωση της Τρ. Κύπρου θα φανερώσει τις ουσιαστικές προθέσεις της Ε.Ε. Αν αφεθεί η Τρ. Κύπρου να βουλιάξει, σκοπός ήταν εξαρχής η συντριβή της κυπριακής οικονομίας με απώτερο στόχο τα έσοδα από το φυσικό αέριο με τις πολιτικές επιπτώσεις. Αν υπάρξει παρέμβαση, σημαίνει πως επενδύουν στην θεωρία του «κυπριακού πειράματος» ως υπόδειγμα για άλλους.    

Κώστας Μαυρίδης   Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής -  mavrides@ucy.ac.cy

Τελικά, ποιος βάζει τις φωτιές;

Η επιστολή του Προέδρου (6 Ιουνίου 2013) προς ανώτατους ευρωπαίους αξιωματούχους/Τρόικα, ερμηνεύτηκε από τον δικό του περίγυρο ότι «ζήτησε πλήρη αναμόρφωση του σχεδίου της Κύπρου, προειδοποιώντας ότι η Λευκωσία ίσως να μην καταφέρει να εκπληρώσει όρους του μνημονίου». Έτσι επίσης ερμηνεύτηκε εντός Κύπρου από τα ΜΜΕ (ευθυγραμμισμένα ή μη) και τα κόμματα (ευθυγραμμισμένα ή μη, περιλαμβανομένου του ΑΚΕΛ). Και έτσι το αντιλήφθηκαν εκτός Κύπρου με δηλώσεις τους ξένοι αρμόδιοι (Financial Times και πρακτορείο Reuters). Επισημαίνεται πως μετά τη δημοσίευση της επιστολής στα ΜΜΕ (μέσω καθοδηγούμενης «διαρροής»), τα κόμματα εγκωμίασαν την μεταστροφή της κυβερνητικής στάσης και το προεδρικό καμάρωνε για την επικοινωνιακή του «επιτυχία» χωρίς οποιαδήποτε αντίδραση ή δυσφορία για … διαρροή της επιστολής. ΚΑΜΙΑ απολύτως. Αντιθέτως, η στάση του προεδρικού φανέρωνε το ίδιο ως πηγή της «διαρροής», πράγμα σύνηθες από την ανάληψη της εξουσίας.

Αν η ουσία των πραγμάτων ήταν μέχρι εδώ, θα ήταν άλλη μια κίνηση για εσωτερική κατανάλωση χωρίς ουσιαστικό αντίκτυπο. Άλλωστε,  οι ξένοι ήδη αντιλαμβάνονται την σκοπιμότητα τέτοιων επιστολών αφού, όπως αναμεταδίδει το Reuters, ο Πρόεδρος «ήθελε να στείλει ένα μήνυμα στο εσωτερικό της χώρας». Δηλαδή, η  επιστολή, καθώς και άλλες, έχει ουσιαστικό αποδέκτη την εσωτερική κοινή γνώμη και όχι τους αξιωματούχους προς τους οποίους απευθύνεται. Πρόσθετα, ο Κυβ. Εκπρ. παραδεχόταν δημόσια -εκ των υστέρων- ότι δεν παρέχεται καν διαδικαστικά η δυνατότητα να τεθεί θέμα επαναδιαπραγμάτευσης του μνημονίου στο επικείμενο Eurogroup! Παρεμπιπτόντως, ο/η δημοσιογράφος δεν ρώτησε το αυτονόητο π.χ. Γιατί γράφτηκε η επιστολή; Ή,  γιατί διέρρευσε η επιστολή και γιατί αποδεχόταν το προεδρικό τα εύσημα;

Δυστυχώς, ο ουσιαστικός αντίκτυπος και οι επιπτώσεις της επιστολής, δεν εξαντλούνται στα πιο πάνω θέματα εσωτερικής κατανάλωσης που ευδοκιμεί σε όλο το φάσμα της πολιτικής. Στην  επιστολή παρατίθενται άκρως ευαίσθητα στοιχεία και επιχειρηματολογία (π.χ. για τον ELA και την Κύπρου-Λαϊκή-υποκαταστήμα στην Ελλάδα) με την υπόδειξη ότι «η επιτυχία του προγράμματος εξαρτάται από τη βιωσιμότητα της Τρ. Κύπρου» και ότι δυνατόν να επέρχονται «αλυσιδωτές επιδράσεις σε όλο το τραπεζικό σύστημα». Εκείνα δηλαδή που ελάχιστοι υποδεικνύαμε εξαρχής με επιστημονική τεκμηρίωση, αλλά τότε επικράτησαν προτεραιότητες εις βάρος της επιστήμης.

Η πιο πάνω ανευθυνότητα προκαλεί οργή σε όσους δίνουμε αγώνα για να επιβιώσει το καταθετικό σύστημα και τελικά αποκαλύπτεται πως το ναρκοθετούν οι πλέον δικοί μας αρμόδιοι. Ο Μηχανισμός ELA παρέχει έκτακτη ρευστότητα σε τράπεζες με φυγή κεφαλαίων (αλλά  φερέγγυες). Ο Μηχανισμός λειτουργεί σε πλαίσιο εμπιστευτικότητας και ΔΕΝ ανακοινώνει τα ποσά που παραχωρεί επειδή αυτό από μόνο του δυνατόν να προκαλέσει κατάρρευση στην τράπεζα που χορηγείται επειγόντως «αίμα» και στο αλληλοσυνδεόμενο τραπεζικό σύστημα. Αυτό είναι επιστημονικά τεκμηριωμένο και εμπειρικά διαπιστωμένο. Η «διαρροή» τέτοιων στοιχείων επαυξάνει τον κίνδυνο να δυναμιτίσουν ολόκληρη την κυπριακή οικονομία. Ωστόσο, διοχετεύτηκαν στα ΜΜΕ με επιδίωξη τα επικοινωνιακά εύσημα εντός Κύπρου (όπως και έγινε), με κίνδυνο όμως να πάρει φωτιά ολόκληρο το καταθετικό σύστημα της Κύπρου που ήδη σιγοκαίει.  

Αυτή όμως τη φορά το ποτήρι ξεχείλισε. Δεν γίνεται να μετρούμε κάθε λέξη μας μήπως προκαλέσουμε πανικό και να ανεχόμαστε τόση ανευθυνότητα που στην πραγματικότητα δυνατόν να αποτελέσει το μοιραίο κτύπημα. Εάν όπως καταγράφεται στην επιστολή, η επιτυχία του προγράμματος για οικονομική ανάκαμψη εξαρτάται από την ανάδειξη μιας δυνατής και βιώσιμης Τράπεζας Κύπρου, οι ενέργειες του προεδρικού περίγυρου πρέπει να έχουν εξοργίσει πρώτα από όλα τον Πρόεδρο αφού ήδη έχουν κατατρομοκρατήσει χιλιάδες καταθέτες με φόβο την συντριβή. Ας φροντίσουν πάση θυσία να διασωθεί το σύστημα και θα έχουν τα εύσημα, διαφορετικά οι ευθύνες τους για τη συντριβή θα είναι ασήκωτες. Μετά από μια πενταετία λαθών και απραξίας, είναι αδιανόητο να βάζει φωτιές στην οικονομία ο περίγυρος του δικού μας προεδρικού.

Κώστας Μαυρίδης -  Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής                            mavrides@ucy.ac.cy

Όταν η εικόνα γίνεται αυτοσκοπός

Αν στους τελευταίους μήνες αναζητήσουμε το κορυφαίο συμβάν που επηρέασε αρνητικά τις εξελίξεις και έβαλε φωτιά στο τραπεζικό σύστημα και την οικονομία γενικότερα, αυτό συνοψίζεται στην ανατροπή της εμπιστοσύνης. Ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα εδράζεται πάνω στην εμπιστοσύνη. Η  ανατροπή της εμπιστοσύνης προς το καταθετικό σύστημα προέκυψε τον πρόσφατο Μάρτιο λόγω των αποφάσεων στο Eurogroup αλλά και της αλλοπρόσαλλης πολιτικής διαχείρισης της διαπραγματευτικής μας ομάδας. Εν ανάγκη, τα δυσβάσταχτα μέτρα μπορούσε να υιοθετηθούν χωρίς την φοβερή και χρονίζουσα αναξιοπιστία προς το σύστημα με κίνδυνο τη συνολική κατάρρευση. Και δεν αποσείονται οι τεράστιες ευθύνες της προηγούμενης κυβέρνησης, αλλά πρέπει  οι σημερινοί κυβερνώντες να καταλάβουν ότι ο προεκλογικός τέλειωσε εδώ και μήνες.

Με την ανάληψη της εξουσίας, το προεδρικό επικεντρώθηκε στην επικοινωνιακή του πολιτική προς την εγχώρια κοινή γνώμη με διορισμό διαμορφωτών κοινής γνώμης (opinion leaders). Μια σειρά από ενέργειες στη συνέχεια επιβεβαιώνουν την επικέντρωση στην εικόνα. Χαρακτηριστική επικοινωνιακή τακτική εξαρχής ήταν και παραμένει, η διαρροή προς τα κυπριακά ΜΜΕ των επιστολών του Προέδρου. Προτού παραλάβει ο κάθε αποδέκτης την επιστολή (Γ.Γ. ΟΗΕ, Πρόεδρος Ευρ. Κεντρ. Τράπεζας,  Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΔΝΤ κ.ά.), έχει ήδη δρομολογηθεί  «διαρροή» στα εσωτερικά ΜΜΕ. Εύλογα διερωτάται κανείς σε ποιο βαθμό το περιεχόμενο τέτοιων επιστολών  στοχεύει την εγχώρια κοινή γνώμη ή τον αποδέκτη της επιστολής.   Ενώ επικρατούν τα επικοινωνιακά, η ουσία παραγνωρίζεται, πράγμα διπλά ασυγχώρητο. Πρώτον, γιατί η ουσία ενώπιον μας θα κρίνει τον επόμενο αιώνα (ιδίως λόγω φυσικού αερίου). Και δεύτερον, διότι τα επικοινωνιακά τους τεχνάσματα έχουν επεκταθεί σε θέματα άκρως ευαίσθητα που ενέχουν τη δυναμική για συντριβή της οικονομίας.  Εκείνο που ξεχείλισε το ποτήρι είναι η τελευταία επιστολή που στάληκε στους επικεφαλείς της Τρόικας, Eurogroup και αλλού με κυρίως τεχνικό περιεχόμενο,  που εξυπακούει ότι ετοιμάστηκε με τη συνδρομή του προεδρικού οικονομικού συμβουλίου. Στο περιεχόμενο γίνεται παραδοχή για  εκείνο που εξαρχής διαπιστώναμε, αλλά τα ευνοούμενα «παπαγαλάκια» και  διάφοροι «φωστήρες» των ΜΜΕ (κάποιοι βγήκαν από την … ναφθαλίνη), άλλα εκτιμούσαν. Τώρα  κατάλαβαν, όπως επισημαίνεται στην επιστολή, ότι δυνατόν να επέρχονται «αλυσιδωτές επιδράσεις σε όλο το τραπεζικό σύστημα» και ότι «η επιτυχία του προγράμματος εξαρτάται από τη βιωσιμότητα της Τρ. Κύπρου». Επιπλέον, γίνεται συγκεκριμένη αναφορά για το βάρος του ELA στην Τρ. Κύπρου. Ωστόσο, ο ίδιος ο ELA δεν ανακοινώνει τα ποσά που παραχωρεί επειδή κρίνει ότι η δημοσιοποίησή τους δυνατόν να προκαλέσει κατάρρευση στην τράπεζα που χορηγείται επειγόντως «αίμα» και στο αλληλοσυνδεόμενο καταθετικό σύστημα. Αυτά τα ευαίσθητα και καυτά στοιχεία με κίνδυνο να δυναμιτίσουν ολόκληρη την κυπριακή οικονομία, διοχετεύτηκαν στα ΜΜΕ στο πλαίσιο προφανώς της πάγιας επικοινωνιακής πολιτικής του προεδρικού, ρίχνοντας λάδι στην φωτιά!  Πέραν όμως από τα επικοινωνιακά, το θέμα από καθαρά επιστημονικής πλευράς έχει φοβερές προεκτάσεις για τον τραπεζικό τομέα όπου ελλοχεύει ο κίνδυνος της αυτοεκπληρούμενης προφητείας. Ένας ψίθυρος, μια φήμη, μπορούν να προκαλέσουν ανεπανόρθωτη ζημιά. Εξού και η ευθύνη που ο καθένας με δημόσιο ρόλο επωμίζεται είναι τεράστια. Ενώ, βλέπαμε τον προεδρικό περίγυρο να μιλά τη μια φορά με ευνοϊκό τρόπο για το κούρεμα (από 28 Ιαν 2013) και στη συνέχεια μέχρι τις εκλογές να εξορκίζει όποιον  καν ανέφερε τη λέξη κούρεμα…Η εμπιστοσύνη απαιτεί δύσκολα μέτρα και χρόνο πολύ. Ξεκινά όμως με συγκεκριμένα μέτρα και πρόσωπα εμπιστοσύνης. Όχι με την ανακύκλωση, ούτε με την τοποθέτηση ασπόνδυλων που επενδύουν στην προσωπική ανέλιξη. Και βεβαίως, δεν αποκαθίσταται η εμπιστοσύνη με φλυαρία και επικοινωνιακές τακτικές. Αντιθέτως, η επικοινωνιακή πολιτική μπορεί τελικά να αποτελέσει το μοιραίο κτύπημα! Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, λοιπόν, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο, ξεκινά με την επιλογή σωστών προσώπων για τη διαχείριση των καυτών ζητημάτων που να επαναφέρουν εμπιστοσύνη, αντί να … ρίχνουν λάδι στη φωτιά.   

Κώστας Μαυρίδης -  Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής                            mavrides@ucy.ac.cy

Από το Σχ. Ανάν στο Eurogroup

Ένα δίλημμα κανονικά έχει δύο μόνο ενδεχόμενα εξίσου δυσβάσταχτα. Γύρω όμως από την εν εξελίξει οικονομική κρίση στήνονται διάφορα «διλήμματα» με σκοπό να υπηρετήσουν σκοπιμότητες για διαμόρφωση της κοινής γνώμης. Παραδείγματα τέτοιων «διλημμάτων»  που υπηρετούν την προτίμηση εκείνου που τα παρουσιάζει υπάρχουν πολλά π.χ. ευρώ ή λίρα; σταθερότητα ή χρεοκοπία; εντός Ευρωζώνης και Ε.Ε. ή εκτός ευρώ με έξωση από την Ε.Ε.; Στα πιο πάνω «διλήμματα», το πρώτο υπερτερεί πασιφανώς. Από την άλλη, υπάρχουν και αντίστροφα επικοινωνιακά «διλήμματα» όπου επικρατεί φανερά το δεύτερο π.χ. εντός Τρόικας ή εκτός; Υποταγή στο Μνημόνιο ή ανεξαρτησία; Η επικράτηση δεν είναι τυχαία.

Πρόσφατα προέκυψε μια άλλη επικοινωνιακή επιδίωξη για να υπονομευτεί η ορθότητα της Κυπριακής Βουλής να απορρίψει την πρώτη απόφαση του Εurogroup για την Κύπρο. Αρχικώς,  εμφανίστηκε ως ένα «αθώο» δίλημμα: Θα ήταν καλύτερη η πρώτη απόφαση του Εurogroup (που απορρίφθηκε) ή η δεύτερη που έγινε αποδεκτή;  Το «δίλημμα» προσομοιάζει με το επικοινωνιακό κόλπο του «αλησμόνητου» Ντε Σόττο στο Σχ. Ανάν το 2004. Το κύριο αίτημα της Ε/κ πλευράς για λύση με επιστροφή της κατεχόμενης γης στους νόμιμους ιδιοκτήτες της, αντιμετωπίστηκε από τον τότε Ειδικό Αντιπρόσωπο του ΟΗΕ στην Κύπρο με δύο χάρτες. Στον ένα επιστρεφόταν (υποτίθεται) υπό Ε/κ διοίκηση μέρος της κατεχόμενης περιοχής Μόρφου και στον άλλο επιστρεφόταν μέρος της ευρύτερης Αμμοχώστου. Στόχος ήταν ο αντιπερισπασμός ώστε η συζήτηση να μεταστραφεί από τη σύσσωμη απαίτηση για επιστροφή και να αναλωθεί σε  ανούσιες αντιπαραθέσεις για το «ποιος από τους δύο χάρτες είναι καλύτερος». Στην πραγματικότητα, ήταν και οι δύο απαράδεκτοι και είχαν απώτερο στόχο, την κατάρρευση της κρατικής υπόστασης με πολλά παράπλευρα οφέλη για Τουρκία- Αγγλία, περιλαμβανομένης της παρέμβασης τους στον ενεργειακό πλούτο της Κυπριακής ΑΟΖ.  

Η σημερινή επικοινωνιακή στόχευση κινείται και πάλι με στρεβλώσεις και ψεύδη για να πειστούν οι πολίτες ότι «η πρώτη απόφαση του Εurogroup ήταν  καλύτερη από τη δεύτερη, και θα διέσωζε τη Λαϊκή και την Κύπρου». Όπως υποδείχθηκε σωστά και από άλλους, τυχόν υπερψήφιση της πρώτης απόφασης θα ακολουθούσε σε διάστημα λίγων ημερών η ισοπέδωση των δύο μεγαλύτερων κυπριακών τραπεζών, με άμεσο κίνδυνο και  τις υπόλοιπες τράπεζες (χωρίς να σημαίνει ότι τώρα διασώθηκαν). Ωστόσο, ένας συντριπτικά σοβαρός επιστημονικός λόγος θα καθιστούσε την πρώτη απόφαση αυτοκτονία. Σήμερα, επικρατεί αντίληψη ότι καταθέσεις μέχρι €100.000 ανά φυσικό πρόσωπο ανά τραπεζικό ίδρυμα είναι εξασφαλισμένες/εγγυημένες με βάση της πρόνοιες της Ε.Ε. Χωρίς ασφαλείς και εγγυημένες καταθέσεις, το κυπριακό καταθετικό σύστημα καταρρέει συνθέμελα. Ένα κούρεμα ασφαλισμένων καταθέσεων όπως εκείνο που προτάθηκε αρχικώς, θα οδηγούσε σε κατάρρευση ΟΛΟΚΛΗΡΟ ΤΟ ΤΡΑΠΕΖΙΚΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΤΗΣ ΚΥΠΡΟΥ. Την επομένη μέρα ενός τέτοιου κουρέματος, κάθε λογικός καταθέτης δεν θα εμπιστευόταν το όποιο ποσό ως εγγυημένο. Μέχρι που θα έφτανε η εγγύηση καταθέσεων; Στα €75.000; €50.000; €25.000; €5.000; Επειδή πειστική απάντηση δεν θα υπήρχε, οι καταθέτες θα ζητούσαν μαζικά τα χρήματά τους,  οδηγώντας την Κύπρο σε πρωτόγονες καταστάσεις και κοινωνική έκρηξη.

Όσοι λοιπόν θεωρούν την πρώτη απόφαση (με κούρεμα ασφαλισμένων καταθέσεων, που  κρύβουν) ως καλύτερη και επικρίνουν την Κυπριακή Βουλή για το ΟΧΙ της, να είναι ευγνώμονες που δεν υπάρχει τρόπος να γυρίσουμε το χρόνο πίσω για να δοκιμάσουμε την … επιλογή τους. Αν η Κυπριακή Βουλή αποδεχόταν το κούρεμα εγγυημένων καταθέσεων, όχι μόνο δεν θα υπήρχε σήμερα τραπεζικό σύστημα αλλά η Κύπρος θα είχε αυτοκτονήσει. Το ίδιο ακριβώς με το Σχ. Ανάν. Η Κύπρος διασώθηκε και στις δύο περιπτώσεις χάρις στη λαϊκή αντίδραση, αλλά όχι οριστικά. Κάποια πράγματα δεν άλλαξαν παρόλη την απόσταση ανάμεσα στο 2004 και το 2013. Άλλαξε όμως η επικρατούσα πολιτική σχολή σκέψης. Και δυστυχώς, επικρατεί μια πρωτοφανής επικέντρωση στην εικόνα παρά στην ουσία ενώ οι κίνδυνοι είναι πραγματικοί. 

Κώστας Μαυρίδης – Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής                mavrides@ucy.ac.cy