Όταν η εικόνα γίνεται αυτοσκοπός

Αν στους τελευταίους μήνες αναζητήσουμε το κορυφαίο συμβάν που επηρέασε αρνητικά τις εξελίξεις και έβαλε φωτιά στο τραπεζικό σύστημα και την οικονομία γενικότερα, αυτό συνοψίζεται στην ανατροπή της εμπιστοσύνης. Ολόκληρο το τραπεζικό σύστημα εδράζεται πάνω στην εμπιστοσύνη. Η  ανατροπή της εμπιστοσύνης προς το καταθετικό σύστημα προέκυψε τον πρόσφατο Μάρτιο λόγω των αποφάσεων στο Eurogroup αλλά και της αλλοπρόσαλλης πολιτικής διαχείρισης της διαπραγματευτικής μας ομάδας. Εν ανάγκη, τα δυσβάσταχτα μέτρα μπορούσε να υιοθετηθούν χωρίς την φοβερή και χρονίζουσα αναξιοπιστία προς το σύστημα με κίνδυνο τη συνολική κατάρρευση. Και δεν αποσείονται οι τεράστιες ευθύνες της προηγούμενης κυβέρνησης, αλλά πρέπει  οι σημερινοί κυβερνώντες να καταλάβουν ότι ο προεκλογικός τέλειωσε εδώ και μήνες.

Με την ανάληψη της εξουσίας, το προεδρικό επικεντρώθηκε στην επικοινωνιακή του πολιτική προς την εγχώρια κοινή γνώμη με διορισμό διαμορφωτών κοινής γνώμης (opinion leaders). Μια σειρά από ενέργειες στη συνέχεια επιβεβαιώνουν την επικέντρωση στην εικόνα. Χαρακτηριστική επικοινωνιακή τακτική εξαρχής ήταν και παραμένει, η διαρροή προς τα κυπριακά ΜΜΕ των επιστολών του Προέδρου. Προτού παραλάβει ο κάθε αποδέκτης την επιστολή (Γ.Γ. ΟΗΕ, Πρόεδρος Ευρ. Κεντρ. Τράπεζας,  Ευρωπαϊκή Επιτροπή, ΔΝΤ κ.ά.), έχει ήδη δρομολογηθεί  «διαρροή» στα εσωτερικά ΜΜΕ. Εύλογα διερωτάται κανείς σε ποιο βαθμό το περιεχόμενο τέτοιων επιστολών  στοχεύει την εγχώρια κοινή γνώμη ή τον αποδέκτη της επιστολής.   Ενώ επικρατούν τα επικοινωνιακά, η ουσία παραγνωρίζεται, πράγμα διπλά ασυγχώρητο. Πρώτον, γιατί η ουσία ενώπιον μας θα κρίνει τον επόμενο αιώνα (ιδίως λόγω φυσικού αερίου). Και δεύτερον, διότι τα επικοινωνιακά τους τεχνάσματα έχουν επεκταθεί σε θέματα άκρως ευαίσθητα που ενέχουν τη δυναμική για συντριβή της οικονομίας.  Εκείνο που ξεχείλισε το ποτήρι είναι η τελευταία επιστολή που στάληκε στους επικεφαλείς της Τρόικας, Eurogroup και αλλού με κυρίως τεχνικό περιεχόμενο,  που εξυπακούει ότι ετοιμάστηκε με τη συνδρομή του προεδρικού οικονομικού συμβουλίου. Στο περιεχόμενο γίνεται παραδοχή για  εκείνο που εξαρχής διαπιστώναμε, αλλά τα ευνοούμενα «παπαγαλάκια» και  διάφοροι «φωστήρες» των ΜΜΕ (κάποιοι βγήκαν από την … ναφθαλίνη), άλλα εκτιμούσαν. Τώρα  κατάλαβαν, όπως επισημαίνεται στην επιστολή, ότι δυνατόν να επέρχονται «αλυσιδωτές επιδράσεις σε όλο το τραπεζικό σύστημα» και ότι «η επιτυχία του προγράμματος εξαρτάται από τη βιωσιμότητα της Τρ. Κύπρου». Επιπλέον, γίνεται συγκεκριμένη αναφορά για το βάρος του ELA στην Τρ. Κύπρου. Ωστόσο, ο ίδιος ο ELA δεν ανακοινώνει τα ποσά που παραχωρεί επειδή κρίνει ότι η δημοσιοποίησή τους δυνατόν να προκαλέσει κατάρρευση στην τράπεζα που χορηγείται επειγόντως «αίμα» και στο αλληλοσυνδεόμενο καταθετικό σύστημα. Αυτά τα ευαίσθητα και καυτά στοιχεία με κίνδυνο να δυναμιτίσουν ολόκληρη την κυπριακή οικονομία, διοχετεύτηκαν στα ΜΜΕ στο πλαίσιο προφανώς της πάγιας επικοινωνιακής πολιτικής του προεδρικού, ρίχνοντας λάδι στην φωτιά!  Πέραν όμως από τα επικοινωνιακά, το θέμα από καθαρά επιστημονικής πλευράς έχει φοβερές προεκτάσεις για τον τραπεζικό τομέα όπου ελλοχεύει ο κίνδυνος της αυτοεκπληρούμενης προφητείας. Ένας ψίθυρος, μια φήμη, μπορούν να προκαλέσουν ανεπανόρθωτη ζημιά. Εξού και η ευθύνη που ο καθένας με δημόσιο ρόλο επωμίζεται είναι τεράστια. Ενώ, βλέπαμε τον προεδρικό περίγυρο να μιλά τη μια φορά με ευνοϊκό τρόπο για το κούρεμα (από 28 Ιαν 2013) και στη συνέχεια μέχρι τις εκλογές να εξορκίζει όποιον  καν ανέφερε τη λέξη κούρεμα…Η εμπιστοσύνη απαιτεί δύσκολα μέτρα και χρόνο πολύ. Ξεκινά όμως με συγκεκριμένα μέτρα και πρόσωπα εμπιστοσύνης. Όχι με την ανακύκλωση, ούτε με την τοποθέτηση ασπόνδυλων που επενδύουν στην προσωπική ανέλιξη. Και βεβαίως, δεν αποκαθίσταται η εμπιστοσύνη με φλυαρία και επικοινωνιακές τακτικές. Αντιθέτως, η επικοινωνιακή πολιτική μπορεί τελικά να αποτελέσει το μοιραίο κτύπημα! Η αποκατάσταση της εμπιστοσύνης, λοιπόν, πράγμα εξαιρετικά δύσκολο, ξεκινά με την επιλογή σωστών προσώπων για τη διαχείριση των καυτών ζητημάτων που να επαναφέρουν εμπιστοσύνη, αντί να … ρίχνουν λάδι στη φωτιά.   

Κώστας Μαυρίδης -  Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής                            mavrides@ucy.ac.cy