Ποιος Yπερασπίζεται την Eπιστήμη;

Το βαθιά εμπεδωμένο διπολικό πολιτικό παιγνίδι στην Κύπρο (είτε δεξιά είτε αριστερά) απαιτεί από τον καθένα να επιλέξει το ένα ή το άλλο, αφού «αν δεν είσαι μαζί μας, είσαι με τους άλλους». Ήδη, ένα πλειοψηφικό ποσοστό της κοινωνίας αυτοπροσδιορίζεται με βάση την αντίθεσή του προς το άλλο (π.χ. εναντίον Χριστόφια ή εναντίον Αναστασιάδη;), χωρίς διαμόρφωση δικής του αυτόβουλης θέσης ή επιλογής. Οι δύο συμπληγάδες με τους μηχανισμούς τους δεν ανέχονται όποιον θέλει να αυτοπροσδιοριστεί (στο ενδιάμεσο) και επιδιώκουν να τον συντρίψουν. Και ενόψει προεδρικών για παράδειγμα, μια άποψη που δεν υπηρετεί την επιδίωξη Ν. Αναστασιάδη να γίνει Πρόεδρος, ενεργοποιεί διάφορους που με «φιλικές» και άλλοτε αυστηρές υποδείξεις επιδιώκουν την ευθυγράμμιση π.χ. «αφού θα είναι Πρόεδρος γιατί να μην είμαστε μαζί του», «αύριο που θα τον χρειαστείς, τι θα κάνεις;». Έτσι διαχωρίζεται για δεκαετίες στα δύο η κοινωνία μας, από συντεχνίες μέχρι ομάδες ποδοσφαίρου, από λογοτεχνικούς συνδέσμους μέχρι νεολαίες φοιτητών και ακαδημαϊκούς. Σήμερα, ενώπιον μας έχουμε έναν νέο διαχωρισμό. Ποιος φταίει για τα οικονομικά μας χάλια: η Κυβέρνηση ή ο τραπεζικός τομέας;  

Πέραν από τον εξωγενή παράγοντα, από την αρχή φάνηκε πως οι πηγές προβλημάτων ήταν ο τραπεζικός τομέας και τα δημόσια οικονομικά. Αυτό υποδείκνυαν οι εκθέσεις διεθνών οίκων αξιολόγησης που με βάση επιστημονικό αιτιολογικό προχωρούσαν στην υποβάθμιση της κυπριακής οικονομίας. Εντούτοις, στο εγχώριο πολιτικό προσκήνιο επικράτησαν σκοπιμότητες που ενόψει προεδρικών, βρίσκονται σε έξαρση.  

Η ευθύνη της Κυβέρνησης για τα δημόσια οικονομικά ως αποτέλεσμα επιλογών της και λόγω της μετέπειτα απραξίας και ανικανότητας που επιδείχθηκε είναι δεδομένη. Αυτό παρουσιάστηκε έντονα στα ΜΜΕ και επικράτησε ως συντριπτική άποψη της κοινής γνώμης. Η τραπεζική τρύπα και η ενδεχόμενη εποπτική ευθύνη (που μπορεί μεν να λειτουργεί ως επικοινωνιακή διέξοδος για την Κυβέρνηση) υπήρξαν κατ΄επιλογήν ανύπαρκτα για τον περίγυρο του Ν. Αναστασιάδη. Ταυτοχρόνως, η τεκμηριωμένη επιστημονική ανάδειξη των κυβερνητικών ευθυνών, χαρακτηριζόταν από τους αρμόδιους ως «υπόσκαψη του κυβερνητικού έργου». Στον αντίποδα, πολιτικοί σε συμμαχία με διοικήσεις τραπεζών και τεχνοκράτες με ευθύνη την εποπτεία τους, χαρακτήριζαν την ανάδειξη της τραπεζικής τρύπας και των συνεπαγόμενων ευθυνών, ως «υπόσκαψη του τραπεζικού τομέα». Που να χωρέσει επιστημονική θέση σε αυτή την ζούγκλα αλληλοεξόντωσης και έξαρσης ιδιοτέλειας και σκοπιμοτήτων;  

Συνοπτικά, καταθέτουμε ότι το τραπεζικό πρόβλημα δεν περιορίζεται μόνο στα δισεκατομμύρια ευρώ που προκάλεσε η τραπεζική τρύπα. Η γιγάντωση του τραπεζικού τομέα σε σύγκριση με το μέγεθος της κυπριακής οικονομίας, συνθλίβει τις δυνατότητες κρατικής παρέμβασης στην περίπτωση ζημιών. Και είχαμε τεράστιες ζημιές, αποτέλεσμα κυρίως πρακτικών κερδοσκοπίας,  που δημιουργούν ανάγκη για έρευνα εις βάθος. Από την γιγάντωση του τραπεζικού τομέα -συγκριτικά με το μέγεθος της οικονομίας μας- μετακυλύεται στο κράτος επιπρόσθετος κίνδυνος και κόστος που περιορίζει τις αντοχές του. Αναπόφευκτα, η ανάγκη στήριξης των τραπεζών συμπαρέσυρε προς το χειρότερο τα διαβρωμένα δημόσια οικονομικά με όλα τα αρνητικά συνεπακόλουθα.

Μια απλή επιστημονική θέση (όπως πιο πάνω), χάθηκε μέσα στον ορυμαγδό των σκοπιμοτήτων και της ατομικής ιδιοτέλειας. Επιπλέον, επικράτησε μια στρεβλωμένη θέση πως όταν μια τράπεζα έχει πρόβλημα (κυρίως από ρίσκα που ανέλαβε), οι ζημιές της κρατικοποιούνται και μεταφέρονται στον αμέτοχο  φορολογούμενο. Άλλες επιλογές ούτε καν εξετάζονται (αντικατάσταση με απόλυση διοίκησης, αναδιάρθρωση, συγχωνεύσεις, εξαγορές, διαχείριση για ορισμένο χρονικό διάστημα κ.ά.). Όταν ο απλός πολίτης ή μικρή επιχείρηση διαπράττει απάτη, διώκεται. Αυτό πρέπει να ισχύει και για τις τράπεζες, ιδίως σε ένα διεθνές χρηματοοικονομικό κέντρο, όπως δηλώνουμε… Μεγάλο βάρος για ανάδειξη της ουσίας πέφτει στους ώμους της επιστημονικής κοινότητας η οποία όφειλε να θέσει την επιστήμη και την κοινωνία υπεράνω όλων. Δυστυχώς, μια μερίδα επέλεξε την «σιωπή» ή ακόμη και την προσεγμένη προσκόλληση σε εκείνον με τις μεγαλύτερες πιθανότητες για Πρόεδρος.

 Κώστας Μαυρίδης - Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής         mavrides@ucy.ac.cy

Η ΑΝΑΤΡΟΠΗ ΟΔΗΓΕΙ ΣΤΗ ΣΥΝΤΡΙΒΗ

Η Κυβέρνηση προφασιζόμενη γνωμάτευση του Γεν. Εισαγγελέα –χωρίς να έχει υποχρέωση– αποφάσισε μερικούς μήνες πριν τη λήξη της θητείας της να αναγνωρίσει την συμφωνία Τύμβιου και «Επιτροπής» για ανταλλαγή κατεχόμενης Ε/κ γης με Τ/κ στις ελεύθερες περιοχές. Ο Γεν. Εισαγγελέας -μέχρι πρόσφατα ήταν κάθετα αντίθετος- έκανε μεταστροφή με κύριο λόγο το δημόσιο συμφέρον αφού η Κυβέρνηση για να αποχτήσει την γη θα πληρώσει στον Τύμβιο 13 εκ. ευρώ ενώ αξίζει 21 εκ. (κατά την άποψή τους). Η Κυβέρνηση προχώρησε σε αυτή την ανατροπή που άπτεται της έννομης τάξης στην Κύπρο και με φοβερές πολιτικές προεκτάσεις.
Η ιδιωτική συμφωνία Τύμβιου-«Επιτροπής» για ανταλλαγή περιουσιών πλήττει το δημόσιο συμφέρον που επιβάλλει προστασία των χιλιάδων Ε/κ ιδιοκτητών κατεχόμενης γης και διαφύλαξη της συνταγματικής νομιμότητας/κυριαρχίας ενάντια στην «Επιτροπή». Προβάλλεται πως η συμφωνία καταχωρήθηκε στο ΕΔΑΔ και κινδυνεύαμε με τιμωρία (!) από την Εξ Υπουργών Επιτροπή του Συμβουλίου της Ευρώπης. Πρώτον, υπάρχει πληθώρα νομικού οπλοστασίου ενάντια σε τέτοιες υποδείξεις. Όμως, πρέπει να θέλεις. Δεύτερον, είναι ακατανόητο πως για να αποφύγουμε την πιθανότητα (τον κίνδυνο) τιμωρίας, πρέπει να το προλάβουμε μόνοι μας με αυτo-αποκεφαλισμό. Αυτή δεν είναι πολιτική με προοπτική, αλλά πολιτική συντριβής.
Το κύριο κυβερνητικό πολιτικό επιχείρημα είναι πως με αναγνώριση της συμφωνίας διασώζονται άλλα ύψιστα ζητήματα, εννοώντας τον Κηδεμόνα Τ/κ περιουσιών και δεν δημιουργείται προηγούμενο. Μόνο που δεν είναι έτσι. Στη δήλωσή του Γεν. Εισαγγελέα (9/7/2012), που υποτίθεται αποτέλεσε την βάση για την κυβερνητική απόφαση, δεν περιέχεται οτιδήποτε καθαρό και στέρεο στην γραμμή αυτή, αλλά η εκτίμηση πως η διαδικασία θα πάρει χρόνια… ενώ ο κίνδυνος που υποτίθεται γλυτώσαμε συνεχίζει να υπάρχει. Οι επιλογές λοιπόν στην πραγματικότητα ήταν δύο. Από την μια αναγνώριση της συμφωνίας Τύμβιου-«Επιτροπής» με βέβαιη συνέπεια την αύξηση τέτοιων συμφωνιών «ιδιωτικών» ανταλλαγών και με παράλληλη προβολή από την Τουρκία πλέον πως το περιουσιακό στο κυπριακό έτσι θα λυθεί βασικά. Εν ολίγοις, ο ογκόλιθος που αντιμετώπιζε η Τουρκία να αφαιρέσει νόμιμα Ε/κ ιδιοκτησίες, έχει βρει νόμιμη διέξοδο με την συνδρομή της Κυπριακής Κυβέρνησης. Η άλλη επιλογή θα ήταν να κλείσει οριστικά η τρύπα που άνοιξε το ΕΔΑΔ και μας σπρώχνει στην συντριβή. Λέμε «ήταν» επειδή αμέσως μετά την απόφαση του ΕΔΑΔ (Δημόπουλος - 2010) που έφερε στο προσκήνιο την «Επιτροπή», επιμέναμε έκτοτε με αγωνιώδεις εκκλήσεις να οριστεί η «Επιτροπή» ως παράνομη, διαφορετικά ο κατήφορος θα ήταν χωρίς τελειωμό. Με σειρά από άρθρα επέμενα πως η μη αμφισβήτηση της νομιμότητας της «Επιτροπής», εξυπακούει αναγνώρισή της ως νόμιμου δικαστηρίου (!) της Τουρκίας στην Κύπρο και αυτό ανατρέπει την μέχρι τώρα παράνομη παρουσία της Τουρκίας. Τόνιζα πως αυτή την ανατροπή θα την βρούμε μπροστά μας.
Τα πολιτικά ανεξήγητα έχουν εξήγηση όμως εάν επιδίωξη είναι να παρακαμφθούν τα δικαιώματα χιλιάδων Ε/κ για να προκύψει η «λύση». Από την στιγμή που για ανθρώπινα δικαιώματα ιδιοκτησίας αποφασίστηκε πως υπάρχει αρχή για να διευθετούμε τις … διαφορές μας, ο δρόμος διαπλατύνεται. Ήδη, η νομική υπηρεσία παροτρύνει συγγενείς αγνοουμένων να δώσουν καταθέσεις στα κατεχόμενα (στην Κυπριακή επικράτεια) υπό το πλαίσιο νομικής διαδικασίας του ψευδοκράτους και πρέπει να πάνε διότι «η Τουρκία βρίσκεται στον τοίχο στο θέμα αυτό»! Πόσο εκτός πραγματικότητας μπορεί να είναι ένα αρμόδιο κρατικό όργανο που ζητά από πολίτες του να πάνε στο έδαφος εντός της κυπριακής επικράτειας για να υποστούν νομικές διαδικασίες μιας εισβάλλουσας χώρας! Δεν είναι μόνο νομικά λάθος. Είναι κατάντημα που μια αρμόδια αρχή που οφείλει να υπερασπίζεται την νομιμότητα προβάλλει πολιτικό επιχείρημα για να αιτιολογήσει το καταστροφικό της ολίσθημα που μας οδηγεί στην συντριβή. Και που προφανώς βολεύει διάφορους αριστεροδέξιους εντός και εκτός Προεδρικού.

Κώστας Μαυρίδης - mavrides@ucy.ac.cy

ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΥΤΟ-ΑΠΟΚΕΦΑΛΙΣΜΟΥ

Μερικούς μήνες πριν λήξει η θητεία της, η Κυβέρνηση αναγνώρισε την συμφωνία Τύμβιου και «Επιτροπής» για ανταλλαγή κατεχόμενης Ε/κ γης με Τ/κ στις ελεύθερες περιοχές, ανατρέποντας την ως τώρα πολιτική στο περιουσιακό (τις κατεχόμενες ιδιοκτησίες Ε/κ γης και τις Τ/κ στις ελεύθερες περιοχές). Η απόφαση βασίστηκε σε γνωμάτευση του Γεν. Εισαγγελέα που με δήλωσή του (9/7/2012) προέβαλε ως κύριο λόγο δημοσίου συμφέροντος την χαμηλή τιμή (!) που θα πληρώσει το κράτος για να αγοράσει την Τ/κ γη. Πάντως, αν δημοσιοποιηθούν όλες οι «λεπτομέρειες» της συναλλαγής θα μαθευτεί πως μέρος θα πληρωθεί σε μετρητά και μέρος με παραχώρηση γης!
Κάθε αιτιολόγηση για τη σημερινή μεταστροφή (σημερινή αφού μέχρι πρόσφατα Κυβέρνηση και Γεν. Εισαγγελέας είχαν εντελώς διαφορετική στάση) έχει αφετηρία την δικαστική απόφαση του ΕΔΑΔ (υπόθεση Δημόπουλος) του 2010 που έφερε στο προσκήνιο την «Επιτροπή» περιουσιών στα κατεχόμενα για … επίλυση διαφορών στο περιουσιακό. Μετά από εκείνη την απόφαση του ΕΔΑΔ, δημόσια και ιδιωτικά, επιμέναμε πως ουσιαστικοί λόγοι δημοσίου συμφέροντος –με καθοριστικές προεκτάσεις γύρω από το Κυπριακό– επέβαλλαν στην Κυπριακή Δημοκρατία να κηρύξει παράνομη την όποια «Επιτροπή» λειτουργεί στα κατεχόμενα και νομικά άκυρες τις πράξεις της. Άλλωστε, από την στιγμή που η τουρκική «Επιτροπή» λειτουργεί εντός της Κυπριακής επικράτειας, πληθώρα νομικών θεσμών ΥΠΟΧΡΕΩΝΟΥΝ την Κυπριακή Δημοκρατία για το αντίθετο και αυτονόητο: να κηρύξει την «επιτροπή» παράνομη.
Για «ανεξήγητους» λόγους, η συγκεκριμένη απόφαση του ΕΔΑΔ κρίθηκε ως εντολή χωρίς ίχνος ανυπακοής, διαφορετικά θα μας αποκεφαλίσουν. Τελικά, η εφαρμογή μιας ιδιωτικής συμφωνίας μεταξύ Τύμβιου-«Επιτροπής» έχει περισσότερο βάρος δημοσίου συμφέροντος αντί η διαφύλαξη της έννομης τάξης στην Κύπρο και η προστασία των χιλιάδων Ε/κ ιδιοκτητών κατεχόμενων που πλήττονται από την συμφωνία. Πάντως πολιτικά υπάρχει εξήγηση. Μέσω της «Επιτροπής» και της ανταλλαγής παρακάμπτεται ο ογκόλιθος που λέγεται ατομικό δικαίωμα ιδιοκτησίας. Και πλέον, η τουρκοποίηση κατεχόμενης Ε/κ γης είναι νόμιμη ΧΩΡΙΣ ΛΥΣΗ στο Κυπριακό, παρά την απόφαση του Δικαστηρίου της Ε.Ε. ότι μοναδική νομιμότητα στα κατεχόμενα έχει το Κυπριακό Κτηματολόγιο.
Τονίστηκε πως η Κυβερνητική απόφαση δεν ανοίγει δρόμο για άλλους. Εντούτοις, ήδη βρίσκονται στο δρόμο πολλές τέτοιες υποθέσεις. Το χειρότερο, διανοίγεται λεωφόρος η οποία παρέχει περίβλημα νομιμότητας σε διάφορες «αρχές» που λειτουργούν στα κατεχόμενα, πριν καν λύση. Αυτός ο κατήφορος οδηγεί στην πλήρη συντριβή εκτός αν ανακοπεί με ανάκληση της απόφασης και επαναφορά στην στέρεη βάση ώστε κάθε όργανο του ψευδοκράτους/Τουρκίας στα κατεχόμενα ορίζεται ΠΑΡΑΝΟΜΟ. Αυτό επιβάλλει το πραγματικό δημόσιο συμφέρον. Δείγμα προέκτασης της νέας «νομιμότητας» είναι η προτροπή της Γεν. Εισαγγελείας σε συγγενείς αγνοουμένων να δώσουν καταθέσεις στα όργανα του ψευδοκράτους στα κατεχόμενα στο πλαίσιο δικαστικής έρευνας. Πόσο παραστρατημένη είναι η νομική υπηρεσία της ΚΔ που ζητά από πολίτες του να πάνε στο έδαφος της κυπριακής επικράτειας για να υποστούν νομικές διαδικασίες μιας εισβάλλουσας χώρας; Και με μοναδικό πάντα επιχείρημα πως το υπέδειξε το ΕΔΑΔ, θεωρώντας πως αυτό επικρατεί έναντι κάθε άλλης δέσμευσης της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δείγμα μόνο για το αντίθετο αναφέρω το άρθρο 25 του Καταστατικού Χάρτη/ΟΗΕ το οποίο δεσμεύει τα κράτη-μέλη να εφαρμόζουν τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας/ΟΗΕ, που ως γνωστό υποχρεώνει όλους να αποφεύγουν ενέργειες που παρέχουν νομιμότητα στο ψευδοκράτος. Επίσης, στην δικαστική απόφαση “Chafiq Ayadi εναντίον Council of the European Union” (2006) καθορίστηκε ότι οι υποχρεώσεις κάθε κράτους μέλους του ΟΗΕ (π.χ. της Κυπριακής Δημοκρατίας) υπερτερούν (clearly prevail) κάθε άλλης υποχρέωσης περιλαμβανομένης και προς το Συμβούλιο της Ευρώπης (ΕΔΑΔ). Για να αναγνωρίσεις αξία σε αυτά πρέπει πρώτα να θέλεις. Ωστόσο, επικράτησε πως αν δεν προσαρμοστούμε θα μας … κόψουν το κεφάλι. Και για να είμαστε ένα βήμα μπροστά, κόψαμε μόνοι το κεφάλι μας. Με τέτοια πολιτική είμαστε χαμένοι.
Κώστας Μαυρίδης - mavrides@ucy.ac.cy

ΝΕΑ «ΕΝΝΟΜΗ» ΤΑΞΗ ΠΡΑΓΜΑΤΩΝ;

Πάγια αντικατοχική θέση και αίτημα οποιασδήποτε Κυπριακής Κυβέρνησης ήταν (τουλάχιστον λεκτικά) η αποκατάσταση των δικαίων του λαού μας στην βάση της παράνομης τουρκικής εισβολής και κατοχής. Ως εκ τούτου, τα παράγωγα της κατοχής ΟΥΔΕΠΟΤΕ αποχτούν νομιμότητα. Η στέρεη αυτή θέση απέκτησε απτό περιεχόμενο σε επίπεδο ΑΝΩΤΑΤΟΥ διεθνούς δικαίου όταν το Συμβούλιο Ασφαλείας/ΟΗΕ (ψηφίσματα 540 και 551) έκρινε παράνομο το ψευδοκράτος, καταδίκασε κάθε ενέργεια της Τουρκίας για αναγνώριση και κάλεσε όλα τα κράτη να αποφεύγουν ενέργειες αναγνώρισης προς την παράνομη οντότητα, της οποίας οι πράξεις κρίθηκαν άκυρες. Και κάλεσε όλους να σεβαστούν την κυριαρχία της Κυπριακής Δημοκρατίας σε όλη της την εδαφική επικράτεια (και στα κατεχόμενα). Έτσι καθορίστηκε η έννομη τάξη στην Κύπρο και τόσο ξεκάθαρα παράνομα κρίθηκαν τα παράγωγα του ψευδοκράτους/Τουρκίας στα κατεχόμενα!
Με αφετηρία την απόφαση του ΕΔΑΔ (2010 - Δημόπουλος) που έφερε στο προσκήνιο την «Επιτροπή» που λειτουργεί στα κατεχόμενα εντός της Κυπριακής επικράτειας, μια νέα αντίληψη άρχισε να αναφύεται, αντίθετη προς την καθορισμένη έννομη τάξη και την πάγια θέση της Ε/κ πλευράς γύρω από την αποδεκτή νομιμότητα στην Κυπριακή επικράτεια. Πριν μερικές βδομάδες, η ανατροπή σφραγίστηκε με απόφαση του Υπουργού Συμβουλίου της Κυβέρνησης (με σύμφωνη γνώμη του Γεν. Εισαγγελέα) για αναγνώριση της συμφωνίας ανταλλαγής περιουσιών μεταξύ Τύμβιου και «Επιτροπής». Κάποιοι ίσως αναλωθούν στο περιθώριο με απόψεις που εκτρέπουν από την ουσία του θέματος π.χ. θα «ανακαλύψουν» ότι η ανατροπή ξεκίνησε πιο πριν, πως το κυπριακό δεν θα λυθεί στα δικαστήρια κ.ά. Βεβαίως, ο προβληματισμός και η διαφωνία επιζητούνται, αλλά δεν πρέπει να παρέχουν τρόπο διαφυγής σ΄ εκείνους που αποφάσισαν την ανατροπή και που τώρα σιωπούν. Το μέγα ερώτημα αφορά λοιπόν, πρωτίστως εκείνους που πήραν την απόφαση (Υπουργικό Συμβούλιο και αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες) χωρίς να τεκμηριώνουν αβάσιμα όσα υποδεικνύουμε, αλλά απλά επιλέγουν τη σιωπή. Το βέβαιο είναι πως μόνο μια θέση μπορεί να είναι σωστή, η δική τους ή η δική μας.
Μετά την απόφαση του ΕΔΑΔ (2010), Κυβέρνηση και αρμόδιες υπηρεσίες ενεργούν ως εάν η συγκεκριμένη απόφαση υπερισχύει κάθε άλλης δέσμευσης του κράτους, χωρίς ίχνος ανυπακοής. Και ενώ πρόκειται για θέμα τεραστίων διαστάσεων, δεν εξήγησαν ποτέ γιατί θεωρούν ότι το ΕΔΑΔ υπερισχύει οποιασδήποτε άλλης θεσμικής υποχρέωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Παρεμπιπτόντως, τον ίδιο καιρό το 2010, άλλο Δικαστήριο (της Ε.Ε. γνωστό ως ΔΕΚ) κατέληξε σε απόφαση αντίθετη με εκείνην του ΕΔΑΔ. Το ΔΕΚ αναγνώρισε την νομιμότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας στα κατεχόμενα αφού μόνο το Κυπριακό Κτηματολόγιο ισχύει. Η πεντακάθαρη απόφαση του ΔΕΚ καθώς και άλλες θεσμικές δεσμεύσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας που συγκρούονται με το ΕΔΑΔ, παραγνωρίστηκαν από την Κυπριακή πολιτεία η οποία θέτει ανεξήγητα το ΕΔΑΔ υπεράνω όλων! Εντούτοις, ο Καταστατικός Χάρτης/ΟΗΕ δεσμεύει τα κράτη-μέλη να εφαρμόζουν τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας/ΟΗΕ που αναγνωρίζει μόνο την νομιμότητα της Κυπριακής Δημοκρατίας σε όλη της την επικράτεια και καθιστά οποιεσδήποτε «επιτροπές» στα κατεχόμενα ΠΑΡΑΝΟΜΕΣ. Επιπλέον, στην δικαστική απόφαση “Chafiq Ayadi εναντίον Council of the European Union” (2006) καθορίστηκε ότι οι υποχρεώσεις κάθε κράτους μέλους του ΟΗΕ (π.χ. της Κυπριακής Δημοκρατίας) υπερτερούν άλλων υποχρεώσεων περιλαμβανομένων και προς το ΕΔΑΔ. Πάντως, είναι εξαιρετικά σημαντικό το αν γνώριζαν και αν προσμέτρησαν τα πιο πάνω (με άλλα) όταν λήφθηκε η απόφαση από το Υπουργικό Συμβούλιο της Κυβέρνησης.
Η φανερή ή σιωπηρή παροχή νομιμότητας σε «επιτροπές» του ψευδοκράτους θα έχει τεράστιες αρνητικές συνέπειες με μια νέα "έννομη" τάξη όπου «Αρχές» και «Επιτροπές» που λειτουργούν στα κατεχόμενα -εντός της κυπριακής επικράτειας- αποχτούν πλέον νομιμότητα που τους παρέχει η ίδια η Κυπριακή Κυβέρνηση με την μοναδική δικαιολογία ότι «το υπέδειξε το ΕΔΑΔ»! Οι προεκτάσεις αυτής της νέας έννομης τάξης οδηγούν στην τουρκική επιδίωξη για αναγνώριση ξεχωριστής οντότητας εντός της κυπριακής επικράτειας. Αυτό αποτελεί νομιμοποίηση της τουρκικής κατοχής χωρίς καν λύση.
Κώστας Μαυρίδης - mavrides@ucy.ac.cy

Τρόικα, Προεδρικές και Σκοπιμότητες

Δημοσκόπηση προ μερικών βδομάδων κατέγραψε ότι ένας στους δύο πολίτες αντιμετωπίζουν θετικά την έλευση της Τρόικας στην Κύπρο. Με δεδομένο ότι η Τρόικα είναι συνδεδεμένη με οικονομικά μέτρα εξουθένωσης της κοινωνίας (π.χ. Ελλάδα), το εύρημα αποτέλεσε έκπληξη. Άλλο εύρημα της δημοσκόπησης καταγράφει ένα εξίσου μεγάλο ποσοστό πολιτών (γύρω στο 60%) να καταλογίζει τις ευθύνες για την οικονομική μας κατάσταση πρωτίστως στην Κυβέρνηση και ελάχιστα σε άλλους παράγοντες (π.χ. τράπεζες). Ένα εύλογο συμπέρασμα είναι πως στην κοινή γνώμη επικρατεί η άποψη στο ίδιο περίπου ποσοστό ότι η εξωτερική παρέμβαση της Τρόικας θα λειτουργήσει θετικά για να λύσει τους διάφορους γόρδιους δεσμούς της κυπριακής οικονομίας και ιδίως των δημόσιων οικονομικών του κράτους, εκεί όπου η Κυβέρνηση μέσω του πολιτικού συστήματος λήψης αποφάσεων έχει αποτύχει.
Εικόνα και πραγματικότητα
Τα πιο πάνω δίνουν αφορμή για να αναζητήσουμε την διαφορά ανάμεσα στην εικόνα που επικρατεί στην κοινή γνώμη όπως καταγράφεται μέσω δημοσκοπήσεων και στην πραγματικότητα βάσει επιστημονικών στοιχείων που η κοινή γνώμη δυνατόν να αγνοεί. Κατ΄αρχήν, άλλο μια δημοσκόπηση και άλλο μια επιστημονική προσέγγιση για επίρριψη ευθυνών βάσει στοιχείων. Υπάρχει διαφορά ανάμεσα στα δύο. Από την μια βρίσκεται η εικόνα/εντύπωση η οποία αφορά την αντίληψη της κοινής γνώμης που (ανεξάρτητα πόσο σωστή ή λανθασμένη είναι) αποτελεί το ζητούμενο που κρίνει εκλογές και πολιτικές συμμαχίες. Φυσικά, με τις προεδρικές εκλογές ενόψει το πρώτιστο ζητούμενο είναι η αντίληψη της κοινής γνώμης. Και μπορεί λεκτικά οι πολιτικοί να δηλώνουν πως θέτουν την ουσία υπεράνω εκλογικών σκοπιμοτήτων, αλλά το κατά πόσον ισχύει είναι άλλο τροπάριο. Άλλωστε, πολιτική και σκοπιμότητες πάνε μαζί έστω και αν υπάρχουν οι χρήσιμοι αφελείς που λόγω φανατισμού, άγνοιας, μειωμένης αντίληψης και άλλων, υιοθετούν άκριτα την εικόνα χωρίς να την αμφισβητούν, πόσο μάλλον να αναζητήσουν στοιχεία και αριθμούς. Ωστόσο, η ευθύνη πλέον είναι στην επιστήμη να υπερασπιστεί τον εαυτό της ενάντια στις σκοπιμότητες της πολιτικής.
Η δημοσκόπηση λοιπόν καταγράφει μια διάσταση ανάμεσα στην αντίληψη της κοινωνίας από την μια και στην πραγματικότητα των αριθμών από την άλλη. Η θετική στάση μερίδας της κοινωνίας προς την Τρόικα έχει προφανώς την εξήγησή της στην βαθιά εμπεδωμένη άποψη ότι τα οικονομικά μας προβλήματα μπορούσαν να αποφευχθούν εάν λαμβάνονταν έγκαιρα μέτρα. Η ανικανότητα και η απραξία δίκαια φορτώνεται στην Κυβέρνηση και προς τούτο της επιρρίπτεται ευθύνη. Μόνο οι διαβεβαιώσεις πρώην και νυν αρμοδίων ανώτατων αξιωματούχων της Κυβέρνησης για την καλή κατάσταση της οικονομίας και την επάρκεια των μέτρων που λήφθηκαν, έχουν εκ του αποτελέσματος διαψευστεί παταγωδώς σε βαθμό που φανερώνουν την ανικανότητα και την έλλειψη στιβαρής ηγεσίας. Φυσικά, υπάρχει και το ανάποδο αφού κυβερνητικοί αξιωματούχοι στο πλαίσιο δικών τους σκοπιμοτήτων συνέτειναν στον … εξαγνισμό της Τρόικας περιγράφοντας την ως Συνεργατικό ίδρυμα που έρχεται να μας βοηθήσει.
Πολιτική και επιστήμη
Για την πολιτική και ιδίως ενόψει των προεδρικών, η κοινή γνώμη είναι το πρώτιστο ζητούμενο. Τα ευρήματα δείχνουν πως οι πολίτες επιρρίπτουν ευθύνες στην βάση αντιλήψεων τους που διαμορφώθηκαν μέσα από την πολιτική αντιπαράθεση και όχι μέσα από επιστημονική έρευνα. Από την μια, η Κυβέρνηση ρίχνει ευθύνες μόνο στις τράπεζες, ενώ από την άλλη υπάρχει η επικοινωνιακή αντιπολίτευση που «εξαφάνισε» την τραπεζική τρύπα ή την αναφέρει περιστασιακά σχεδόν μετά … βίας. Εντούτοις, η πραγματικότητα των αριθμών φανερώνει πως η τραπεζική τρύπα έχει ευθύνη τεράστια και σαφώς μεγαλύτερη από εκείνην που καταγράφεται στη δημοσκόπηση αλλά, δυστυχώς, μερίδα της επιστημονικής κοινότητας στην Κύπρο συγκλίνει ευέλικτα προς την πολιτική εξουσία στο Προεδρικό (όπως προβλέπεται σε μερικούς μήνες) αντί προς την επιστήμη.
Κώστας Μαυρίδης - Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής mavrides@ucy.ac.cy

ΟΙΚΟΝΟΜΙΑ ΚΑΙ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΓΙΑ ΤΟΥΡΚΟΚΥΠΡΙΟΥΣ

Πρόσφατα, το Υπουργείο Υγείας (του οποίου προΐσταται υποψήφιος Πρόεδρος) επαναβεβαίωσε την πολιτική συνέχισης παροχής ΔΩΡΕΑΝ ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης προς όλους τους Τουρκοκύπριους που διαμένουν στα κατεχόμενα χωρίς οποιαδήποτε οικονομικά κριτήρια. Αυτό μαζί με άλλα μέτρα στήριξης (αναγνώριση άδειας οδήγησης του ψευδοκράτους, δωρεάν χρήση του οδικού δικτύου χωρίς τεχνικό έλεγχο και χωρίς άδεια κυκλοφορίας, κρατική επιδότηση για φοίτηση σε ιδιωτικά σχολεία κ.ά.) συνθέτουν την κυβερνητική πολιτική για τους Τουρκοκύπριους. Φυσικά, αυτά δεν παρέχονται με ίδιο τρόπο στους Ε/κ που χρηματοδοτούν τα κρατικά ταμεία.
Το θέμα είναι οικονομικό αλλά πρωτίστως πολιτικό. Λόγω της πρωτοφανούς οικονομικής κρίσης επιβλήθηκαν κρατικές περικοπές (και θα ακολουθήσουν μεγαλύτερες) για όσους διαβιούν στις ελεύθερες περιοχές. Κάτι ανάλογο με αναπροσαρμογή έστω προς τους Τ/κ προφανώς δεν θα υπάρξει. Η οικονομία δεν διορθώνεται μόνο με περικοπές προς τους Τ/κ, τους πολιτικούς πρόσφυγες και άλλους εισαγόμενους μετανάστες, «πελάτες» των κρατικών ταμείων. Ωστόσο, το πρόβλημα αφενός προκαλεί το αίσθημα δικαίου και αφετέρου δημιουργεί υποψίες για άλλα. Για παράδειγμα, ποια σκοπιμότητα εξυπηρετεί η διαφήμιση στα ΜΜΕ της κρατικής στήριξης που τυγχάνουν οι αιτητές ασύλου; Να το θέσουμε όσο απλά γίνεται. Πέραν από το οικονομικό, η υφιστάμενη πολιτική που συνεχώς διευρύνεται αντιστρατεύεται την ύπαρξη μας ως κοινωνίας με συλλογική ταυτότητα και συνοχή. Δυστυχώς, αυτή η πολιτική αποτελεί τροφοδότη σε επιθετικές και ακραίες αντιδράσεις.
Ως συγκάλυψη της παρούσας πολιτικής, προβάλλεται η εισαγωγή της από προηγούμενη Κυβέρνηση (Τ. Παπαδόπουλου). Όντως μέτρα εισήχθηκαν πριν χρόνια, αλλά υπό άλλες συνθήκες και προτεραιότητες. Εξάλλου, κανείς δεν έχει το αλάθητο και κυβερνά κάποιος για να διορθώνει λανθασμένες πολιτικές. Άλλωστε, αν υπήρχε τέτοια αφοσίωση προς την πολιτική Τ. Παπαδόπουλου, γιατί ανέτρεψαν την πολιτική του στα πιο σημαντικά θέματα του Κυπριακού και σε αυτό εμμένουν;
Ένα δήθεν ουσιαστικό επιχείρημα προβλήθηκε πρόσφατα από το Υπουργείο Υγείας δηλώνοντας πως η υιοθέτηση οικονομικών κριτήριων για τους Τ/Κ εξυπακούει αποδοχή των «φορολογικών δηλώσεων» προς το ψευδοκράτος και θα αποτελούσε αναγνώριση προς το ίδιο το ψευδοκράτος. Στην «λογική» της Κυβέρνησης δεν υπάρχει χώρος για άλλη επιλογή. Ούτε καν για μια δήλωση/βεβαίωση εισοδημάτων που θα καθιστούσε τους Τ/κ απευθείας υπόλογους στην Κυπριακή Δημοκρατία στην οποία ανήκουν και θέλουν την οικονομική στήριξη. Όσο πρακτικά ανεφάρμοστο νάναι, θα ήταν προτιμότερο από την παρούσα κατάσταση. Και ΧΩΡΙΣ αναγνώριση του ψευδοκράτους. Όμως, για να εξετάσεις άλλες επιλογές πρέπει πρώτα να θέλεις. Αν επιδίωξη της Κυβέρνησης (λόγω πολιτικής αντίληψης στο Κυπριακό), είναι η δωρεάν στήριξη θα το έλεγε δημόσια; Αν επιδίωξη είναι η εισαγωγή ξένων για διάσπαση της συλλογικής ταυτότητας και συνοχής, θα το ομολογούσε; Κι επειδή δεν θα ομολογούσε τέτοια επιδίωξη, ας δούμε τις πράξεις.
Πριν μερικές βδομάδες (λίγους μήνες πριν λήξει η θητεία της), η Κυβέρνηση προχώρησε σε μια ανατροπή στο περιουσιακό και την πάγια θέση για αναφαίρετο δικαίωμα των Ε/κ στις κατεχόμενες ιδιοκτησίες γης βάσει αποφάσεων διεθνών δικαστηρίων και όπως έχει σφραγιστεί στο ΑΝΩΤΑΤΟ επίπεδο διεθνούς δικαίου του Συμβουλίου Ασφαλείας/ΟΗΕ. Μια μόνο πρόνοια από σχετικό ψήφισμα για το ψευδοκράτος «καταδικάζει όλες τις αποσχιστικές ενέργειες, περιλαμβανομένης της δήθεν ανταλλαγής πρεσβευτών μεταξύ της Tουρκίας και της τουρκοκυπριακής ηγεσίας, κηρύσσει αυτές παράνομες και άκυρες και ζητά την άμεση ανάκλησή τους.» Η Κυβέρνηση αυτή -όχι προηγούμενη- παραγνωρίζοντας κάθε άλλη δέσμευση (προς Συμβούλιο Ασφαλείας/ΟΗΕ και Ε.Ε.) προχώρησε στην αναγνώριση της συμφωνίας μεταξύ Τύμβιου και «Επιτροπής» που στήθηκε στα κατεχόμενα από το ψευδοκράτος. Η Κυβέρνηση αυτή αποδέχεται την χρήση της πολιτικής ταυτότητας του ψευδοκράτους (!) στα οδοφράγματα. Όμως, θεωρεί την αποδοχή «φορολογικών δηλώσεων» του ψευδοκράτους ανεπίτρεπτη διότι θα συνιστά αναγνώριση, ΧΩΡΙΣ καν να εξετάζει οποιαδήποτε άλλη επιλογή. Στην πολιτική υπάρχουν διαφορετικές αντιλήψεις και λανθασμένες ενέργειες. Υπάρχουν και ανομολόγητες σκοπιμότητες.

Κώστας Μαυρίδης – Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής mavrides@ucy.ac.cy

Γιατί Tόση Σιωπή;

Από το 2010 που το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων (ΕΔΑΔ) αποφάσισε στην υπόθεση Δημόπουλος, μέχρι τη σημερινή απόφαση της Κυβέρνησης να αναγνωρίσει τη συμφωνία ανταλλαγής περιουσιών μεταξύ Τύμβιου και «Επιτροπής» περιουσιών, επιδίωξα με ιδιωτικές και δημόσιες παρεμβάσεις (αρθρογραφία, συμμετοχή σε άλλα ΜΜΕ και ανοιχτές παρουσιάσεις) να τεκμηριώσω το γιατί η Κυπριακή Δημοκρατία όφειλε να ορίσει παράνομη την «Επιτροπή» και άκυρες τις πράξεις της. Αυτό, στη βάση δύο κυρίως λόγων δημοσίου συμφέροντος (α) για διαφύλαξη της Κυπριακής έννομης τάξης και (β) για προστασία των χιλιάδων Ε/κ ιδιοκτητών κατεχόμενων ιδιοκτησιών που πλήττονται από την συμφωνία. Επιπλέον, θεσμικές δεσμεύσεις της Κυπριακής Δημοκρατίας συγκρούονται με τις υποδείξεις του ΕΔΑΔ για χρήση της «Επιτροπής» της Τουρκίας/ψευδοκράτους που λειτουργεί εντός της Κυπριακής επικράτειας. Στις επίμονες εκκλήσεις και την επικεντρωμένη κριτική, δεν υπήρξε αντίδραση από την Κυβέρνηση ή αρμόδια υπηρεσία. Για χρόνια, οι λόγοι δημοσίου συμφέροντος αγνοήθηκαν και απλά επικρατούσε σιωπή.

Πριν μερικές βδομάδες, η Κυβέρνηση στη βάση γνωμάτευσης της Γεν Εισαγγελείας, αποφάσισε να αναγνωρίσει τη συμφωνία Τύμβιου-«Επιτροπής» για λόγους δημοσίου συμφέροντος, όπως καταγράφεται στην επίσημη δήλωση του Γεν Εισαγγελέα (9/7/2012) προς τα ΜΜΕ με κύριο λόγο την χαμηλή τιμή που θα πληρώσει η Κυβέρνηση για να αποχτήσει την Τ/κ γη από τον Μ. Τύμβιο (13 αντί 21 εκατ ευρώ). Επισημαίνεται πως κάθε νομικό ή πολιτικό τους επιχείρημα για αναγνώριση της συμφωνίας Τύμβιου βασίζεται στην απόφαση Δημόπουλος (2010) που έφερε στο προσκήνιο την «Επιτροπή». Η συγκεκριμένη απόφαση του ΕΔΑΔ θεωρήθηκε από την Κυβέρνηση και Γεν Εισαγγελεία ότι υπερισχύει κάθε άλλου διεθνούς δικαστηρίου ή θεσμικής υποχρέωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας, χωρίς ποτέ να εξηγηθεί το γιατί.

Περιορίζομαι στο εξής σημείο. Με την απόφαση της η Κυπριακή Κυβέρνηση προσδίδει νομιμότητα στην «Επιτροπή» και αυτό αποτελεί ανατροπή και έκρηξη μεγατόνων στη διαχρονική θέση της Ε/κ πλευράς για το περιουσιακό. Και χωρίς ποτέ να εξηγηθεί αυτή η τυφλή υπακοή στο … υπέρτατο ΕΔΑΔ και γιατί επικρατεί παντός άλλου θεσμού. Ας εξηγήσουν γιατί το ΕΔΑΔ υπερισχύει κάθε άλλης θεσμικής δέσμευσης της Κυπριακής Δημοκρατίας που επιβάλλει το αντίθετο. Και υπάρχουν πολλές  δεσμεύσεις που υποχρεώνουν την Κυπριακή Δημοκρατία προς αντίθετες υποδείξεις από εκείνην του  ΕΔΑΔ το οποίο η Κυβέρνηση πρόθυμα αλλά ανεξήγητα επέλεξε να ακολουθεί ΤΩΡΑ (!). Από την πληθώρα των δεσμεύσεων της Κυπριακής Δημοκρατίας που καθιστούν την όποια «επιτροπή» παράνομη, αναφέρουμε το ΔΕΚ (Δικαστήριο Ε.Ε.) που έκρινε τελεσίδικα ότι στα κατεχόμενα ισχύει η νομιμότητα του Κυπριακού Κτηματολογίου και δεν επιτρέπει οποιαδήποτε άλλη νομιμότητα «επιτροπής» εντός της Κυπριακής επικράτειας. Δεύτερον, ο Καταστατικός Χάρτης/ΟΗΕ δεσμεύει τα κράτη-μέλη να εφαρμόζουν τις αποφάσεις του Συμβουλίου Ασφαλείας/ΟΗΕ το οποίο με απόφασή του ζητά όλους να αποφεύγουν ενέργειες που παρέχουν νομιμότητα στο ψευδοκράτος και φυσικά καθιστά εξ ορισμού τέτοιες «επιτροπές» ΠΑΡΑΝΟΜΕΣ. Τρίτον, στη δικαστική απόφαση “Chafiq Ayadi εναντίον Council of the European Union” (2006) καθορίστηκε ότι οι υποχρεώσεις κάθε κράτους μέλους του ΟΗΕ (π.χ. της Κυπριακής Δημοκρατίας) υπερτερούν (clearly prevail) κάθε άλλης υποχρέωσης περιλαμβανομένης και προς το Συμβούλιο της Ευρώπης (ΕΔΑΔ). Εκ των πιο πάνω, όσο κατανοητό είναι γιατί η «επιτροπή» είναι παράνομη, τόσο ακατανόητη είναι η σημερινή μεταστροφή της Κυβέρνησης. Γνώριζαν και προσμέτρησαν τα πιο πάνω (και άλλα) στο Υπουργικό Συμβούλιο της Κυπριακής Κυβέρνησης όταν έλαβαν την απόφασή τους;

Δυστυχώς, μέσω της «Επιτροπής» και ανταλλαγής παρακάμπτεται ο ογκόλιθος του δικαιώματος ιδιοκτησίας και πλέον η τουρκοποίηση κατεχόμενης Ε/κ γης γίνεται νόμιμα, ΧΩΡΙΣ ΚΑΝ ΛΥΣΗ στο Κυπριακό, ενάντια σε κάθε θεσμική/δικαστική απόφαση που καθιστούν το Κυπριακό κτηματολόγιο ως το μοναδικό νόμιμο. Επιπλέον, ανοίγεται διάδρομος που παρέχει περίβλημα νομιμότητας σε διάφορες «αρχές» που λειτουργούν στα κατεχόμενα με τη συμβολή της Κυβέρνησης μας. Ήδη, στη νέα «νομιμότητα», η Γεν. Εισαγγελεία συστήνει στους συγγενείς αγνοουμένων να δώσουν καταθέσεις στα όργανα του ψευδοκράτους στα κατεχόμενα στο πλαίσιο δικαστικής έρευνας!

Κώστας Μαυρίδης   -    mavrides@ucy.ac.cy