Φυσικό αέριο και νέα εποχή

Στη σύγχρονη οικονομία, η αξία του ενεργειακού πλούτου είναι στρατηγικό όπλο. Χωρίς ενέργεια, κάθε σύγχρονη οικονομία καταρρέει. Η Κύπρος παρακάμπτοντας την παγίδα του 2004, κατόρθωσε να διαφυλάξει το κυριαρχικό της δικαίωμα για να ρυθμίσει την Αποκλειστική  Οικονομική Ζώνη με σκοπό την αξιοποίηση του υποθαλάσσιου της πλούτου προς όφελός της, όπως δικαιωματικά τής ανήκει. Όμως, όσο τεράστια είναι η προοπτική, άλλο τόσο τεράστια εμπόδια παρενέβαλλε και παρεμβάλλει η Τουρκία (με την Αγγλία συνεργό), για να σταματήσει η πορεία μας. Τα πράγματα αναπόφευκτα γίνονται επικίνδυνα επειδή η Τουρκία ξέρει πως, εάν η Κύπρος τα καταφέρει, το τουρκικό «στρατηγικό βάθος» για επέκταση στην Ανατολική Μεσόγειο καταποντίζεται. Εξού και το κέντρο βάρους της τουρκικής πίεσης έχει μετατοπιστεί προς την Ανατολική Μεσόγειο.

Μέχρι πριν μερικά χρόνια, υπήρχαν σοβαρές ενδείξεις (όχι αποδείξεις) για την ύπαρξη ενεργειακού πλούτου. Εδώ και ένα χρόνο πλέον, η ύπαρξη του πλούτου είναι πλήρως επιβεβαιωμένη. Αυτό αύξανε και την ανάγκη της Τουρκίας να σταματήσει την πορεία και διαδικασία προκαλώντας ένταση, που αποτελεί  σοβαρή πηγή αβεβαιότητας (πολιτικός κίνδυνος) που κάθε οικονομικός παίχτης συνυπολογίζει στις αποφάσεις του π.χ. θα έφτανε η Τουρκία σε ένα θερμό επεισόδιο, μια πολεμική σύγκρουση; Είτε πρόκειται για διεθνή ενεργειακό κολοσσό, είτε επενδυτή που αναζητά να επενδύσει κεφάλαια, είτε για την … Τρόικα, η αβεβαιότητα είναι σοβαρός κίνδυνος που επηρεάζει αρνητικά την προώθηση επενδύσεων βάσει οικονομικών (τεχνοκρατικών) κριτηρίων.  

Τις τελευταίες βδομάδες όμως, έχει προκύψει ένα κεκτημένο καθοριστικών εξελίξεων που επηρεάζει την διασύνδεση κερδών και κινδύνου, και που δεν μπορεί να παραγνωρίζεται. Ως τώρα είχαμε πολιτική στήριξη (από δηλώσεις άλλων κρατών) για το κυριαρχικό μας δικαίωμα στην Κυπριακή ΑΟΖ. Πέραν από την Ελλάδα, είχαμε στήριξη από τον διεθνή παράγοντα περιλαμβανομένων των κύριων παικτών της περιοχής (ΗΠΑ, Ρωσία, Ε.Ε., Ισραήλ, Αίγυπτος κ.ά.). Μετά τον δεύτερο γύρο αδειοδότησης, προστέθηκε το πλέον ως τώρα αξιόπιστο στοιχείο, με τη συμμετοχή των διεθνών ενεργειακών κολοσσών που ενεργούν πάντα σε συνεννόηση με τα κράτη τους. Εφόσον στον κόσμο της οικονομίας αυτό που μετρά πάνω από τις δηλώσεις είναι τα χρήματα (“put your money where your mouth is”), οι κολοσσοί επιβεβαιώνουν την ετοιμότητά τους να τοποθετήσουν τα χρήματα τους εκεί που είναι και οι δηλώσεις των κυβερνήσεών τους. Υπάρχουν και πολλά άλλα μικρότερης  σημασίας στοιχεία που καθαρίζουν περισσότερο το τοπίο της αβεβαιότητας π.χ. ανάλογος παράνομος γύρος αδειοδότησης από την Τουρκία σε θαλάσσια τεμάχια βόρεια της Κύπρου κατέληξε σε αποτυχία με συμμετοχή τελικά τουρκικών κρατικών εταιρειών και αυτό προφανώς κατόπιν άνωθεν πολιτικών υποδείξεων.   

Εντούτοις, η κατάσταση καθιστά την Τουρκία άκρως επικίνδυνη. Είτε αποδέχεται τη νέα εποχή με τον επικείμενο ενεργειακό ρόλο της Κύπρου, είτε φτάνει μέχρι και τα άκρα για να το αποτρέψει. Σε τέτοιου είδους παιγνίδι αντιπαλότητας με «υποχρεωτικές κινήσεις επιλογής» όπως ονομάζονται, θα υπάρξει χαμένος. Ως έχουν τα πράγματα, η μοναδική περίπτωση να είμαστε εμείς είναι αν βγάλουμε μόνοι μας τα μάτια με κάποιαν πολιτική που θα ακυρώσει την προοπτική. Η Τουρκία (και μερικοί άλλοι) αυτό επιδιώκουν συνδέοντας εκ των προτέρων το φυσικό αέριο με τη λύση στο κυπριακό. Προς τούτο ο Νταβούτογλου και ο Βρετανός πρέσβης «οραματίζονται» τη λύση στο κυπριακό. Στην πραγματικότητα άλλο έχουν στο μυαλό τους και είναι το ίδιο και το αυτό. Συνεπώς, διερωτώμαι εάν θα βρεθούν αφελείς ανάμεσά μας που θα υιοθετήσουν το τουρκικό «όραμα»  να μας την στήσουν. Παρεμπιπτόντως, εάν το οικονομικό πρόβλημα της Κύπρου είναι οικονομικό, δεν εξηγείται με οικονομικά επιχειρήματα το γιατί η Τρόικα επιμένει σήμερα να παραγνωρίζει την αξία του φυσικού αερίου. Πάντως, η Κύπρος βρίσκεται ενώπιον μιας νέας εποχής και εύχομαι να μην βγάλουμε μόνοι μας τα μάτια μας.

Κώστας Μαυρίδης - Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής     mavrides@ucy.ac.cy