Πόσο (α)πέτυχε το πείραμα;

Εν μέσω προεκλογικού στις ευρωεκλογές, επικρατούν περισσότερο ο εντυπωσιασμός και οι διαφημίσεις (ορισμένοι δαπανούν χοντρά ποσά), παρά μια νηφάλια συζήτηση για το που πάει η οικονομία. Για τις ευθύνες πριν ώστε να καταλήξαμε στον Μάρτη 2013 και ειδικά το κατά πόσον το κούρεμα ήταν αναπόφευκτο (άποψη του Προεδρικού), υπάρχουν διαφορετικές προσεγγίσεις. Σήμερα, δεν μπορούμε να πάμε πίσω για να αναζητήσουμε άλλες επιλογές. Μπορούμε όμως να αξιολογήσουμε τη διαχείριση του «πειράματος» από την επόμενη μέρα ως τώρα. Απευθύνομαι σε όσους σκέφτονται μόνοι τους και όχι σε όσους ευθυγραμμίζονται με την «δική» τους κομματική γραμμή. Δυστυχώς, υποτακτική συμπεριφορά προς την εξουσία ακολουθούν ακόμη και πρόσωπα με πρόσβαση στα ΜΜΕ λόγω επιστημονικής ιδιότητας. Αντί για καθαρά δική τους επιστημονική θέση (όποια  και νάναι), προβάλλουν επιχειρήματα προσαρμοσμένα στις απαιτήσεις της εξουσίας για να έχουν την εύνοια της. Δεν χρειάζονται ονόματα. Είναι αρκετοί που με επιστημονικό μανδύα, στην πραγματικότητα «ξοφλούν» πίσω στην εξουσία τον διορισμό τους ή προσδοκούν σε περισσότερα. Και δεν έχουν προτείνει ένα μέτρο, παρά μόνο θεωρίες και αοριστίες.    

Στο μεσοδιάστημα, έχει πλέον επιβεβαιωθεί εκείνο που επαναλαμβάνω για χρόνια: στην κορυφή του κυπριακού συγκροτήματος εξουσίας, βρίσκεται για δεκαετίες το τραπεζικό σύστημα που έχει διαβρώσει την πολιτική εξουσία. Και έχει δηλητηριάσει «ιερούς»  θεσμούς π.χ. η νόθευση της οικονομικής επιστήμης στον δημόσιο διάλογο με τις σκοπιμότητες της πολιτικής εξουσίας είναι τεράστια. Άλλο κυπριακό φαινόμενο αποτελεί η μαζική παραβίαση ευρωπαϊκής νομοθεσίας για τις   παράνομες/καταχρηστικές πρόνοιες, πρακτικές και χρεώσεις τραπεζών σε δάνεια, με τα όρια της νομιμότητας ελαστικά υπέρ των τραπεζών.  

Το βράδυ του κουρέματος, οι αρμόδιοι δήλωναν ότι «με την επώδυνη απομείωση  καταθέσεων, τελειώνει η αβεβαιότητα και αποκαθίσταται η εμπιστοσύνη». Μερικές ώρες αργότερα, επιμέναμε στην κρατική τηλεόραση ότι η εμπιστοσύνη προς το τραπεζικό σύστημα -που προβλήθηκε ως ο κύριος λόγος αποδοχής του κουρέματος- «είναι ευχολόγια και θεωρίες στα μυαλά των αρμοδίων και των συμβούλων τους». Ο αρμόδιος Υπουργός Εσωτερικών  (Μ. Σαρρής) εξαφανίστηκε, αλλά διάφοροι σύμβουλοι είναι στο προσκήνιο, ορισμένοι δε είναι υποψήφιοι και πρωταγωνιστές (λόγω εύνοιας) στα ΜΜΕ.

Παραγνωρίζοντας κατά πόσον υπήρχαν τον Μάρτιο του 2013 άλλες επιλογές, ανέμενα ότι τουλάχιστον θα υιοθετούνταν ορθολογιστικά μέτρα που εισηγηθήκαμε και για τα οποία δεν υπήρξε ένσταση. Για παράδειγμα, για χρόνια προτείνουμε τη λειτουργία Διαμεσολαβητή/Επιτρόπου επίλυσης τραπεζικών διαφορών με ουσιαστικές εξουσίες, που ακόμη σχεδιάζεται... Αν κρίνω τα περί μεσολαβητών του ΚΕΒΕ και άλλα τέτοια, προφανώς οι τράπεζες θα  καθορίσουν τους όρους όπως γίνεται εδώ και χρόνια. Χαμένος είναι η κοινωνία που ασφυκτιά από δυστυχία και πόνο, πνιγμένη στις σκοπιμότητες και την διαπλοκή. Άλλη εισήγηση μου  υποβλήθηκε τον Ιούλιο 2013 και στοχεύει στην αύξηση της ρευστότητας προς το τραπεζικό σύστημα, χωρίς φόβο νέου κουρέματος. Προτείναμε την προπληρωμή δανείων με μετρητά (π.χ. 15% του δανείου) με παροχή ουσιαστικού κινήτρου από τις τράπεζες προς τους δανειολήπτες (π.χ. αφαίρεση τόκων για δύο χρόνια). Τέτοια ορθολογιστικά μέτρα προτείναμε, χωρίς να υπάρξει αντίλογος. Παρεμπιπτόντως, αν κάποιος σήμερα προπληρώσει το δάνειο του, θα του επιβληθεί και πρόστιμο! Αυτά τα ορθολογιστικά μέτρα απαιτούν το βαρύ χέρι της ηγεσίας για να θέσει το συμφέρον της κοινωνίας πάνω από εκείνο του τραπεζικού τομέα ή των τραπεζιτών και να σπρώξει την οικονομία.

Τα σχέδια για έκδοση νέων μετοχών από τράπεζες, η επένδυση της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, η εκροή καταθέσεων  και άλλα, ομολογούν ότι η διαχείριση ως τώρα απέτυχε. Ολόκληρη η κοινωνία και οικονομία (με προεκτάσεις στο Κυπριακό και τα έσοδα από το φυσικό αέριο) είναι όμηροι του τραπεζικού συστήματος, όπως επιχειρηματολογούμε εδώ και μερικά χρόνια. Τι μπορεί να εξηγήσει αυτή την απραξία;    

Κώστας Μαυρίδης – Υποψήφιος Ευρωβουλευτής ΔΗΚΟ   mavrides@ucy.ac.cy