Ο Ρεαλισμός των Συμφερόντων στην Αν. Μεσόγειο

Στην Αν. Μεσόγειο εξελίσσεται μια αντιπαλότητα τεραστίων συμφερόντων με επίκεντρο τον ενεργειακό πλούτο, που δεν είναι μόνο οικονομικής αλλά στρατηγικής αξίας. Και οι σύγχρονες συγκρούσεις είχαν επίκεντρό τους συχνά τον έλεγχο της ενέργειας. Επομένως, μια σοβαρή άποψη πρέπει να επικεντρώνεται στα πραγματικά κίνητρα βάσει συμφερόντων και όχι σε εξωπραγματικές υποθέσεις ή δηλώσεις και κινήσεις τακτικής για το θεαθήναι. Δυστυχώς, προβάλλονται απόψεις που αφορούν κορυφαία ζητήματα αντιπαλότητας, που παραβλέπουν τα συμφέροντα και χτίζονται συμπεράσματα με τις πλέον απίθανες υποθέσεις. Και είναι όντως περίεργο όταν τέτοιες απόψεις εκφράζονται από κάποιον που αυτοπροσδιορίζεται ρεαλιστής (!), αλλά ΥΠΟΘΕΤΕΙ ότι τα πραγματικά κίνητρα των «ενδιαφερομένων» (Τουρκίας, Αγγλίας, ΔΝΤ)  είναι το καλό μας. Επειδή αυτά ρεαλισμός δεν είναι, θα δώσουμε μια πιθανή ερμηνεία με βάση τα κίνητρα και συμφέροντα. Η επιστήμη της χρηματοοικονομικής βασίζεται συχνά στο εργαλείο αυτό για να εντοπίσει τις πραγματικές επιδιώξεις ενός εμπλεκόμενου μέρους σε ένα «παίγνιο» αντιπαλότητας και σύγκρουσης συμφερόντων.

Σε αντίθεση με εμάς, στις συζητήσεις περί κυπριακού η Τουρκία επιδιώκει να αποκτήσει νομιμοποιημένο ρόλο (που δεν έχει ΤΩΡΑ) στο κεφάλαιο φυσικό αέριο. Αυτό μπορεί να προκύψει είτε χωρίς λύση, είτε (καλύτερα για την Τουρκία) μέσω μιας «λύσης». Το κατοχικό καθεστώς είναι το μέσο διά του οποίου η Τουρκία επιδιώκει την εισχώρησή της στο γεωπολιτικό παιγνίδι που βρίσκεται σε εξέλιξη, πράγμα που απέτυχε να αποκτήσει το 2004, όταν Τουρκία- Αγγλία το σχεδίαζαν αλλά  πρωτοστατήσαμε στην ανάδειξη του φυσικού αερίου.  

Τα τελευταία χρόνια, ιδίως μετά τον 2^ο γύρο αδειοδότησης στην Κυπριακή ΑΟΖ, υπάρχει ένας αγώνας χρόνου ανάμεσα στην επιδίωξη για την όποια διευθέτηση στο κυπριακό (με την Τουρκία πρωτοστάτη με σκοπό την ταφόπλακα στην Κύπρο) πριν όμως την  εκμετάλλευση του φυσικού αέριου από την Κυπριακή Δημοκρατία και από την άλλη, την επιδίωξη για ενδυνάμωση μας μέσω του φυσικού αερίου. Εύλογα, η Τουρκία επιδιώκει πάση θυσία την ακύρωση κάθε ενέργειας που θα καθιστούσε την ενδυνάμωση της Κυπριακής Δημοκρατίας από το φυσικό αέριο μη αναστρέψιμη.

Συνεχίζοντας την αξιολόγηση με βάση τα πραγματικά κίνητρα, η Τουρκία και άλλοι, «επενδύουν» στην οικονομική δυσπραγία, η οποία θα υποχρεώσει τους Ε/κ να αποδεκτούν εκείνο που υπό άλλες συνθήκες θα απέρριπταν ως καταστρεπτικό. Έχοντας υπόψη τα πιο πάνω, η σημασία του φυσικού αερίου είναι κυριολεκτικά θέμα επιβίωσης του κυπριακού ελληνισμού και όχι απλά ζήτημα οικονομικής ανάκαμψης. Ωστόσο, εάν για ένα έργο (π.χ. ανέγερση ενός κτιρίου) με συγκριτικά ελάχιστη αξία σε σχέση με το φυσικό αέριο, απαιτείται μια τεχνοκρατική μελέτη που συνυπολογίζει τα οφέλη και το κόστος από διάφορα σενάρια, είναι αδιανόητο που μια τέτοια αξιολόγηση δεν προωθείται γύρω από την διαχείριση του φυσικού αερίου σε συνάρτηση με τις οικονομικές και άλλες φοβερές επιπτώσεις. Μόνο βολεμένοι ή αφελείς δεν θα επιθυμούσαν μια μελέτη η οποία θα συνεκτιμά το κόστος και τους κινδύνους (που δεν είναι μόνο οικονομικοί π.χ. όσο αυξάνεται η οικονομική εξαθλίωση και δυστυχία άλλο τόσο θα αποκτά Ε/κ κατεχόμενη γη η Τουρκία) από την «παθητική» διαχείριση έναντι της επίσπευσης σε όλα τα επίπεδα με το τι κοστίζει και τι ωφελεί, κάθε σενάριο ξεχωριστά. Η αναμονή μέχρι το απώτερο μέλλον εμπεριέχει αβεβαιότητα, ενώ η επίσπευση των διαδικασιών περιλαμβανομένης και της προείσπραξης εσόδων είναι όφελος με παραχώρηση έκπτωσης. Άλλωστε, είναι συνετό να επιτρέψουμε σε χρέος 17 δις να καταστρέψει την Κύπρο εάν ένα ποσοστό εσόδων συγκριτικά μικρό αρκεί για την επανεκκίνηση της οικονομίας και αποτροπής των σοβαρών κινδύνων;   

Πάντως, η Τρόικα επέβαλε τριετές πρόγραμμα (!) στην καλύτερη των περιστάσεων. Το ΔΝΤ επιδιώκει να επιβληθεί διαχείριση απροσδιορίστου διαρκείας στο φυσικό αέριο, το οποίο κινδυνεύουμε να ξεπουλήσουμε πριν καν βγει επειδή θα το έχουμε υποθηκεύσει στους ξένους και θα έχει καταστραφεί το παρόν και το μέλλον.

Kώστας Μαυρίδης - Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής - mavrides@ucy.ac.cy