Οικονομία, Πολιτική και απλά Μαθηματικά

Ενόψει προεδρικών εκλογών, οι σκοπιμότητες βρίσκονται σε έξαρση και παρεισδύουν δηλητηριάζοντας την νηφάλια οικονομική ανάλυση. Σήμερα, έχουμε ενώπιόν μας το συνολικό σχέδιο της Κυβέρνησης με συγκεκριμένα μέτρα απέναντι στο σχέδιο της Τρόικας (με τα δικά του μέτρα). Το Κυβερνητικό Σχέδιο με τις όποιες αδυναμίες του είναι συγκεκριμένο και στοχεύει (όπως προβάλλεται) να καλύψει μαθηματικά την τρύπα στα δημόσια οικονομικά στα επόμενα τέσσερα χρόνια. Αφού όμως πρόκειται για οικονομικά μέτρα που επιφέρουν κόστος, μια επαγγελματική τάξη ή κοινωνική ομάδα που θεωρεί υπέρμετρο το βάρος που επωμίζεται, αντιδρά. Και είναι δυνατόν κάποιες ομάδες να αντιδρούν «προληπτικά», για να μειώσουν τυχόν μετατόπιση του κόστους εις βάρος τους.

Στις συζητήσεις που προσεγγίζουν το οικονομικό πρόβλημα πολιτικά και με δεδομένη την έξαρση της αντιπαλότητας, οι προσεγγίσεις περιορίζονται σε γενική ή αόριστη κριτική είτε επικεντρώνεται εναντίον κάποιου συγκεκριμένου προτεινόμενου μέτρου. Ορισμένες φορές, επιδίωξη προφανώς είναι η εύνοια της επηρεαζόμενης ομάδας πολιτών/ψηφοφόρων που δυσφορεί και έτσι της δημιουργούνται προσδοκίες. Από την άλλη, όσο τεκμηριωμένη να είναι η κριτική, από μόνο του δεν αποτελεί αποτελεσματική προσέγγιση, αφού μειώνει το μαθηματικό χάσμα. Το εποικοδομητικό θα ήταν η συμπλήρωση του ελλείμματος του €1 δις. Εισήγηση που ανοίγει την ψαλίδα, δεν προσθέτει αλλά δυσκολεύει τα πράγματα. Συνεπώς, θετική συμβολή θα ήταν όπως κάθε κριτική συνοδεύεται και από το άλλο μισό. Κάθε εισήγηση για αφαίρεση ενός μέτρου από το Κυβερνητικό σχέδιο, πρέπει να αντισταθμίζεται από το ισόποσο μέτρο που προσθέτει. Εκτός και αν το σχέδιο της Τρόικας γίνεται αποδεκτό αλλά δεν ομολογείται διά τον φόβον των … ψηφοφόρων.

Σε αντίθεση με τα πιο πάνω και όσα επιχειρούν να απαλλάξουν μια ομάδα από κόστος, θα τολμήσουμε το αντίθετο. Η «απαίτηση για κοινωνική συναίνεση» είναι πλέον η νέα φράση του συρμού. Επί της ουσίας, ο βαθμός αποτελεσματικότητας των μέτρων θα είναι συνάρτηση της ανεκτικότητάς τους από την κοινωνία, για έξοδο από την κρίση. Για να υπάρξει κοινωνική συναίνεση απαιτείται το αίσθημα δικαίου στον τρόπο αντιμετώπισης από την κοινωνία των μέτρων. Πρώτον, επειδή το κοινωνικό κριτήριο δικαίου είναι συγκριτικό, πως οι εισοδηματίες δημόσιοι πάνω από € 3,500 μηνιαίο μισθό, εντάσσονται σε μια ομάδα π.χ. είτε € 3,500, € 5,000, ή € 6,000 όλοι εξομοιώνονται αναλογικά το ίδιο. Θα ήταν κοινωνικά δικαιότερο να υπάρχει διαχωρισμός τους. Δεύτερον, ένας δημόσιος υπάλληλος σε διευθυντική κλίμακα απολαμβάνει επιδόματος παραστάσεως (π.χ. € 10,000 αφορολόγητο) το οποίο προτείνεται να φορολογηθεί (π.χ. 10%)! Θα ήταν κοινωνικά δικαιότερο να αποκοπεί δραστικά για μια τουλάχιστον περίοδο. Τρίτον, δημόσιος υπάλληλος με εισόδημα €2,000 (μέσος μηνιαίος μισθός) θα βρίσκεται σε χειρότερη θέση από τον συνταξιούχο με ίδιο ποσό μηνιαίας σύνταξης. Εν ολίγοις, ο εργαζόμενος στον αγώνα της καθημερινότητας με πιθανόν παιδιά θα συνεισφέρει πολλαπλάσια στην κρίση παρά ο εισοδηματικά ισότιμος συνταξιούχος που απλά διάγει το υπόλοιπον του βίου του! Ο προβληματισμός θα μπορούσε να επεκταθεί και σε θέματα ΦΠΑ με πιο πολύπλοκα θέματα. Μένουμε στην επισήμανση πως υπάρχουν πολιτικές που καθιστούν τα μέτρα -συγκριτικά πάντα- πιο δίκαια όπως υποτίθεται όλοι επιζητούν, μειώνοντας το βάρος στους ευπαθείς και μειονεκτούντες.

Για τα πιο πάνω δεν απαιτούνται πολύπλοκα μαθηματικά μοντέλα ή εξειδικευμένη στατιστική γνώση. Απλή παράθεση αριθμών και κοινή λογική (κοινή νόηση) αρκούν. Διάβασα πρόσφατα πως ο Αντί-νοος είναι ο πρώτος στόχος του Οδυσσέα για εξολόθρευση καθώς φτάνει στην Ιθάκη. Πρέπει να εξουδετερωθεί πρώτος διότι λειτουργεί ενάντια στην νόηση των ανθρώπων. Ενάντια λοιπόν στις σκοπιμότητες που επινοούνται οι πολιτικοί και τα διάφορα πυροτεχνήματα, αξίζει να διερωτηθεί κάποιος τι ήταν εκείνο που λειτούργησε ενάντια στην ΚΟΙΝΗ ΝΟΗΣΗ σε σχέση με τα προτεινόμενα μέτρα.

Κώστας Μαυρίδης - Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής                 mavrides@ucy.ac.cy