Σάββατο 20 Οκτωβρίου 2012

Μακριά από Σκοπιμότητες



Για την σχέση μεταξύ πολιτικής και οικονομίας έχουμε ξαναγράψει. Αλλά όπου υπάρχει πολιτική υπάρχουν και σκοπιμότητες. Και δεν είναι μόνο οι προεδρικές εκλογές που δηλητηριάζουν την τρέχουσα συζήτηση στο προσκήνιο. Είναι και ένας μολυσμένος ιός που παρείσφρησε στις διαπροσωπικές σχέσεις αρμοδίων προσώπων (πρώην και νυν) ακόμη και τεχνοκρατών. Βεβαίως οι προσδοκίες από τους πολιτικούς ήταν ήδη προ πολλού μειωμένες. Ωστόσο, ολοένα στην αντιπαράθεση πλέον εισρέουν εκδοχές και επιχειρήματα που εμφανίζονται με επιστημονικό  λεκτικό και μανδύα. Αλλά η επιστημονική κατάρτιση και το ανάλογο λεκτικό δεν διασφαλίζει ευθυκρισία και ανάλογο ηθικό σθένος με επικέντρωση στην επιστημονική τεκμηρίωση και αντιπαράθεση. Αντιθέτως, η τεχνοκρατική κατάρτιση και γνώση μπορεί να καταντήσει επικοινωνιακό εργαλείο για να στήνονται παγίδες στον απλό κόσμο ο οποίος μέσα στην θολούρα αδυνατεί να αξιολογήσει αμερόληπτα.
Οι πηγές των προβλημάτων της κυπριακής οικονομίας στην παρούσα φάση είναι δύο: τα δημόσια οικονομικά και η τεράστια τραπεζική τρύπα. Το υποθετικό σενάριο με ένα μόνο πρόβλημα δεν έχει πρακτική σημασία. Τα δύο προβλήματα συνυπάρχουν αλληλοσυνδεόμενα από την αρχή της κρίσης όπως και οι διεθνείς οίκοι αξιολόγησης επεσήμαναν ως κύριες πηγές κινδύνου για την Κύπρο: (α) τον τραπεζικό τομέα και (β) τη συνεχή διάβρωση των δημόσιων οικονομικών δειχτών. Η διασύνδεσή τους ήταν συγκεκριμένη ιδίως τα τελευταία χρόνια. Σε περίπτωση ανάγκης για κρατική στήριξη των κυπριακών τραπεζών (από ζημιές στα ελλαδικά ομόλογα μέχρι και τυχόν έξοδο της Ελλάδας από το ευρώ), το μέγεθος της τραπεζικής τρύπας που θα δημιουργείτο στην Κύπρο θα ήταν συγκριτικά τεράστιο σε σχέση με τις δυνατότητες της κυπριακής οικονομίας και θα συμπαρέσυρε περαιτέρω προς το χειρότερο τα δημόσια οικονομικά. Την αναμονή ενός τέτοιου σεναρίου επιβεβαίωναν οι απανωτές υποβαθμίσεις της κυπριακής οικονομίας.
Έχουμε και άλλοτε αναφερθεί στις σκοπιμότητες (πολιτικές ή ιδιοτελείς) που επικράτησαν με πιο τρανταχτό παράδειγμα τις ομολογίες του πρώην αρμόδιου Υπουργού ο  οποίος προσδοκώντας προφανώς στον έπαινο (!) περιέγραφε και την δική του παρέμβαση με αποτέλεσμα «το εκλογικό κέρδος» μαζί με πολλά άλλα φαύλα. Οι ευθύνες της Κυβέρνησης είναι ασήκωτες για τα δημόσια οικονομικά. Παρόμοιες συμπεριφορές υπάρχουν και στην άλλη πλευρά η οποία στοχεύει στο Προεδρικό. Μόνο που και οι ευθύνες των τραπεζιτών είναι ασυγχώρητες. Κάθε επιδίωξη –που όντως συμβαίνει– να διογκώνεται η ευθύνη του ενός και να μηδενίζεται η ευθύνη του άλλου υπηρετεί σκοπιμότητες χωρίς νόημα.
Η αμόλυντη επιστήμη (όχι η επίκληση της για να καλύψουν τα κενά ή τις προσωπικές τους αδυναμίες) υποδεικνύει και τις δύο πηγές προβλημάτων με την διασύνδεσή τους. Οι τεράστιες ζημιές των τραπεζών (λόγω ριψοκίνδυνων τοποθετήσεων) σε μεγέθη δυσθεώρητα για την κυπριακή οικονομία, ακρωτηρίασαν περαιτέρω την δυνατότητα του κράτους να παρέμβει σε περίπτωση ανάγκης. Στον επιστημονικό διάλογο αυτά τα σημαντικά υποβαθμίστηκαν για να επικρατήσουν άλλες εκδοχές που προφανώς υπηρετούν σκοπιμότητες και με τον απλό κόσμο που δεν κατέχει το αντικείμενο να παραπλανάται. Για παράδειγμα, λέχτηκε πως το κούρεμα των ελλαδικών ομολόγων προκάλεσε 4 δις ζημιές και επομένως αυτή είναι η ρίζα των κακών μας. Εμμέσως, αφήνεται να νοηθεί πως η ορθή επιλογή για την Κύπρο θα ήταν εν ανάγκη να μην επιτρέψει το κούρεμα. Αυτό όμως θα οδηγούσε το πιο πιθανό το ελλαδικό κράτος στην κατάρρευση με συνέπειες που δεν μπορώ καν να διανοηθώ στις εθνικές σχέσεις Κύπρου-Ελλάδας και με πολλαπλάσιες ζημιές στην οικονομία. Δεν αναμένεται από απλό κόσμο να διαγιγνώσκει τέτοια ζητήματα. Και αν οι ειδικοί για δικούς τους λόγους θέλουν να χρησιμοποιούν την επιστήμη, δεν μπορώ να αντιληφθώ ποιος θα προστατέψει τον απλό κόσμο από την σύγχυση. Τουλάχιστον, οι πολίτες ας μην υιοθετούν άκριτα ό,τι εμφανίζεται στα ΜΜΕ. Υπάρχουν πολλές σκοπιμότητες που στρέβλωσαν το προσκήνιο και δυστυχώς αυτή η συμπεριφορά δεν περιορίζεται μόνο στους πολιτικούς.
Κώστας Μαυρίδης -  Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής                            mavrides@ucy.ac.cy                                                

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου