Οικονομία και Κυπριακό: Επιστροφή στα Αυτονόητα

Η οικονομία και οι δυνατότητες της επηρεάζουν το Κυπριακό, ιδιαίτερα στη σύγχρονη πραγματικότητα της παγκοσμιοποίησης. Στην Κύπρο η σύνδεση γίνεται συνήθως μόνο προς την μια κατεύθυνση: μια δυνατή οικονομία στις ελεύθερες περιοχές λειτουργεί υποστηριχτικά ενάντια στην τουρκική κατοχή. Όμως, ισχύει και το αντίστροφο αφού το οικονομικό πλεονέκτημα των ελεύθερων περιοχών είναι ταυτοχρόνως συνάρτηση της οικονομίας στα κατεχόμενα. Εάν για δεκαετίες το οικονομικό χάσμα ανάμεσα στις ελεύθερες περιοχές και στα κατεχόμενα λειτούργησε ενάντια στην κατοχή, ένας οικονομικός στραγγαλισμός του κατοχικού καθεστώτος (της οικονομίας των κατεχόμενων) θα βοηθούσε ακόμη περισσότερο. Εντούτοις, τα τελευταία χρόνια δεν επικρατεί εκείνο που αποτελεί αυτονόητο για κάθε λαό που αγωνίζεται για αποτίναξη ξένης κατοχής.

Κατά καιρούς επινοούνται διάφορα επιχειρήματα για να στηρίξουν  ιδεολοψίες και σκοπιμότητες. Πριν χρόνια, επέμεναν στην θεωρία πως πρέπει να συμβάλουμε στην οικονομική άνθιση των κατεχομένων για να μην εγκαταλείψουν τα κατεχόμενα οι Τουρκοκύπριοι. Εν ολίγοις, η οικονομική άνθιση των κατεχομένων προβαλλόταν ως «πατριωτικό καθήκον» των Ελληνοκυπρίων! Ωστόσο, η ουσία είναι πως η οικονομική ενίσχυση των κατεχομένων ενδυναμώνει το κατοχικό καθεστώς με όλα τα αρνητικά συνεπαγόμενα π.χ. νομιμοποίηση της κατοχής μέσω εξαγοράς Ελληνοκυπριακής γης κ.ά. Φυσικά, άλλο μια θεσμικά επιβαλλόμενη οικονομική ενίσχυση των κατεχομένων λόγω Ε.Ε. και άλλο να επικρατεί ως πολιτική της Κυπριακής Δημοκρατίας. Παρεμπιπτόντως, πρόσφατα γνωστοποιήθηκε ότι οι έποικοι εγκαταλείπουν τα κατεχόμενα λόγω της οικονομικής καθίζησης, πράγμα ακριβώς αντίθετο από την θεωρία τους. Παρά λοιπόν τυχόν αρνητικά παράγωγα από μια οικονομική δυσπραγία στα κατεχόμενα, ενόσω η Τουρκία παραμένει ο ρυθμιστής, στην ζυγαριά μετρούν τα σημαντικά και όχι άλλα που αναδεικνύονται ως σημαντικά για να χωρέσουν πρόσκαιρες σκοπιμότητες.  

Τις προάλλες, προέκυψε έντονη διαφωνία σχετικά με το άνοιγμα των οδοφραγμάτων, που άρχισε το 2003 με την ελεγχόμενη έκτοτε από το κατοχικό καθεστώς μετάβαση Ελληνοκυπρίων στα κατεχόμενα. Ήταν τότε που η Κυπριακή Δημοκρατία -με την ανθούσα οικονομία της σε αντίθεση με τα κατεχόμενα- προχωρούσε σε ένταξη στην Ε.Ε. χωρίς η Τουρκία να μπορεί να το εμποδίσει. Αυτό ώθησε μάζες των Τ/κ σε ξέσπασμα οργής εναντίον του Ντενκτάς και άρχισαν να αντιλαμβάνοντα τον εαυτό τους ως μέρος μιας Ευρωπαϊκής Κυπριακής Δημοκρατίας. Μπροστά στον φόβο για ανεξέλεγκτη κατάσταση, ο Ντενκτάς προχώρησε στο άνοιγμα των οδοφραγμάτων με αποτέλεσμα την εκτόνωση και καταστολή της οργής. Μαζί με άλλα, αυτή ήταν η κύρια και άμεση επιδίωξη του. Ωστόσο, τις προάλλες προέκυψε μια σαφώς διαφορετική εξήγηση των πραγμάτων από υποψήφιο Πρόεδρο που δηλώνει σήμερα πως τα οδοφράγματα άνοιξαν επειδή ο Ντενκτάς ήθελε να αποδείξει ότι Ε/κ και Τ/κ δεν μπορούν να συνυπάρξουν.

Στην πολιτική είναι θεμιτό να υπάρχουν θέσεις και αντιθέσεις. Από αυτό όμως μέχρι να  επινοούνται επιχειρήματα για να δοθεί νόημα σε αβάσιμες πολιτικές προσεγγίσεις, υπάρχει  διαφορά. Η ίδια συναισθηματική και απλουστευτική λογική μπορεί να οδηγήσει σε ανόητες και …  ευφάνταστες πολιτικές. Για παράδειγμα, μήπως θα πρέπει να μοιραστούμε τον υποθαλάσσιο πλούτο της Κύπρου με το κατοχικό καθεστώς για να αποδείξουμε ότι μπορούμε να συνυπάρχουμε; Αν αυτό εμπεδώνει το κατοχικό καθεστώς, μετατρέπει την παράνομη κατοχή σε νόμιμη αγοράζοντας μέσω της «Επιτροπής» την Ε/κ γη, οι κατοχικές δυνάμεις ενδυναμώνονται,  η Τουρκία διαιωνίζει την δυνατότητα επέμβασής της … Αυτά δεν έχουν σημασία στην πιο πάνω ευφάνταστη προσέγγιση επειδή αποδυναμώνουμε το επιχείρημα του Έρογλου (πολιτικός απόγονος του Ντενκτάς) ότι Ε/κ και Τ/κ δεν μπορούν να συνυπάρξουν! Πρόκειται για ανόητο επιχείρημα σήμερα, όσο ανόητο υπήρξε το επιχείρημα ότι η οικονομική άνθιση των κατεχομένων είναι προς το συμφέρον μας και δυστυχώς, επικράτησε ως πολιτική. Παρεμπιπτόντως, στις προτάσεις του Έρογλου προς τον ΟΗΕ για το φυσικό αέριο περιλαμβάνεται το ένα σκέλος από το όραμα της κας Πραξούλας Αντωνιάδου (Προέδρου ΕΔΗ και πρώην Υπουργού για φυσικό αέριο) για αγωγό φυσικού αερίου μέσω Τουρκίας. Το άλλο, για γέφυρα μεταξύ Κύπρου-Τουρκίας ώστε να ανθίσει  περισσότερο η οικονομία δεν περιλαμβάνεται.

Κώστας Μαυρίδης -  Διδάκτωρ Χρηματοοικονομικής                         mavrides@ucy.ac.cy